(ĐTTCO) - Gần 4 tháng kể từ khi đợt dịch Covid-19 thứ tư bùng phát, để cứu nguy cho các doanh nghiệp (DN) Chính phủ và nhiều địa phương đang xây dựng kế hoạch từng bước nới lỏng giãn cách xã hội, mở cửa trở lại trong trạng thái bình thường mới. Tuy nhiên, theo ý kiến của nhiều chuyên gia, mở cửa cần phải dựa vào chính sách tiền tệ và tài khóa mới phục hồi nền kinh tế.
Ảnh minh họa: VIẾT CHUNG
Phải dựa vào chính sách tài khóa - tiền tệ
Liên quan đến sự hỗ trợ của chính sách tài khóa và tiền tệ, số liệu do TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng BIDV đưa ra cho thấy, các quốc gia phát triển thường chi 16% GDP, gồm chính sách tài khóa khoảng 10% GDP và gói chính sách tiền tệ vào khoảng 6% để hỗ trợ người dân và DN.
Các nước mới nổi như Việt Nam bình quân hỗ trợ 7,7% GDP. Còn thực chi của Việt Nam trong năm 2020 chỉ khoảng 2,94% GDP, năm 2021 thậm chí dưới 1% GDP.
Do vậy, TS. Cấn Văn Lực đã kiến nghị về việc xem xét ban hành các gói hỗ trợ tiếp theo, với tổng giá trị bổ sung khoảng gần 40.000 tỷ đồng, tương đương 0,62% GDP năm 2020, chưa kể giá trị các gói hỗ trợ hiện tại có thể còn gia tăng khi được điều chỉnh, gia hạn.
Chuyên gia Kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới (WB) Jacques Morisset cũng cho rằng, Việt Nam cần hướng sang chính sách tài khóa nhiều hơn, vì công cụ này chưa được Chính phủ sử dụng nhiều nhưng lại có thể giúp kích cầu trong ngắn hạn và cung trong dài hạn, cũng như dư địa tài khóa trong hiện tại và ngắn hạn đều có thể thực hiện.
Nhìn về vai trò của chính sách tài khóa TS. Trương Văn Phước, nguyên Quyền Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, cho rằng thời gian qua chính sách tài khóa cũng đã có rất nhiều cố gắng, góp phần vào quá trình chống dịch thông qua các khoản ngân sách chi y tế rất lớn, bên cạnh đó là chính sách trợ cấp cho người thất nghiệp, miễn thuế, giảm thuế…
Tuy nhiên, điều này cũng không thể đáp ứng toàn bộ. Hiện đứng trước yêu cầu mở cửa nền kinh tế, Nhà nước cần phải có nhiều tiền để đáp ứng những nhu cầu hỗ trợ cho nền kinh tế phát triển.
Vậy giải pháp để có nhiều tiền là gì? Theo TS. Trương Văn Phước, cần phải chấp nhận một mức bội chi ngân sách trên GDP cao hơn trong bối cảnh Việt Nam vẫn có dư địa tốt trong chính sách tài khóa, để phục vụ cho chống dịch và hỗ trợ nền kinh tế.
Cụ thể là trần nợ công quy định ở mức 65% GDP, nhưng chỉ mới đạt khoảng 57-58% GDP. Đây là dư địa để có thể tiếp tục huy động vốn phục vụ cho quá trình vừa chống dịch vừa hỗ trợ cho DN và người dân.
Cũng theo TS. Trương Văn Phước, các nước đều có khoản ngân sách tương đối lớn so với GDP để cứu trợ cho nền kinh tế, đặc biệt là để phục hồi nền kinh tế. Việt Nam trong bối cảnh bình thường không thể sử dụng 10-20% ngân sách so với GDP để cứu trợ, nhưng trong trường hợp đặc biệt này cũng nên dành ra một ngân sách tương đối lớn hơn, qua việc chấp nhận bội chi ngân sách cao hơn và nợ công lớn hơn trong tỷ lệ Quốc hội cho phép để có thể hỗ trợ DN.
Trong một tọa đàm gần đây, ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch Hội đồng quản trị Vietravel cũng đề nghị về việc xem xét tăng quy mô các gói hỗ trợ DN trong bối cảnh tỷ lệ nợ công trên GDP năm 2021 thấp hơn mức trần cho phép, thặng dư ngân sách nhà nước 83.000 tỷ đồng, lạm phát khoảng 3,1%...
Một số giải pháp nữa cũng liên quan đến chính sách tài khóa có thể sử dụng cũng được nhiều chuyên gia đề cập gần đây là Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp. Quỹ này hiện đang có nguồn kết dư gần 90.000 tỷ đồng, dự kiến sắp tới sẽ chi khoảng 30.000 tỷ đồng để hỗ trợ người lao động và người sử dụng lao động theo dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Số dư còn lại của Quỹ đang được nhiều chuyên gia khuyến nghị sử dụng để hỗ trợ tái đào tạo lao động bị mất việc làm do Covid-19 thời gian qua.
Cấp bù lãi suất từ chính sách tài khóa
Đáng chú ý, tại cuộc họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ yêu cầu Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định ngay trong kỳ họp tháng 10 các giải pháp về cấp bù lãi suất cho NH để giảm lãi suất cho vay nhằm tháo gỡ khó khăn về dòng tiền cho DN và giải pháp hỗ trợ dựa trên chi phí lao động.
Theo thông tin ban đầu từ NHNN, dự kiến gói này khoảng 3.000 tỷ đồng, tức quy mô cấp bù cho dư nợ khoảng 100.000 tỷ đồng để hỗ trợ người dân, DN trong thời gian tới. Đây là một số điểm trên chính sách tài khóa đang được DN kỳ vọng sớm triển khai để tiếp sức phục hồi, phát triển.
Trong phần bội chi ngân sách nêu trên, TS. Phước cho rằng nên bao gồm cả việc cấp bù lãi suất cho DN vay NH để có thể giúp họ vượt qua khó khăn trong quá trình phục hồi kinh tế. Nền kinh tế đang có dư nợ vay gần 10 triệu tỷ đồng.
Có thể cấp bù 10-20% trong tổng dư nợ đó, ưu tiên ưu đãi cho những ngành nghề nào có những tác động nặng nề bởi dịch, để tái phục hồi nền kinh tế. Theo đó, việc cấp bù có thể thực hiện theo hướng NH tạm ứng trước và khấu trừ vào thuế thu nhập DN hàng năm.
Tháo gỡ những điều kiện vay vốn từ thể chế tín dụng
Lãi suất thấp xuống, ngân sách cấp bù, người vay tiền trả lãi suất cũng ít hơn. Đó là giúp cho DN và người dân vượt qua đại dịch.
Về chính sách tiền tệ, hiện các chuyên gia kinh tế đều đồng tình với việc nên tiếp tục cơ cấu nợ để các DN có cơ hội phục hồi. Chính sách cơ cấu nợ của NHNN từ tháng 3-2020 đến nay cũng đã phát huy được tác dụng giúp cho người vay tiền, giúp cho DN tuy chưa trả được nợ có được những điều kiện tiếp cận về vốn.
Tuy nhiên, dịch bùng phát từ tháng 4 đến nay càng khiến một lượng lớn khách hàng của NH rơi vào cảnh đình đốn sản xuất kinh doanh nên việc điều chỉnh thời hạn cơ cấu là phù hợp.
Nhưng cũng phải thấy rằng, DN đang khó khăn và gượng dậy, dù được cơ cấu nợ nhưng muốn vay vẫn phải đáp ứng về điều kiện tình hình tài chính, phương án sản xuất kinh doanh, tài chính. Điều này đồng nghĩa cơ hội vay vốn của DN để phục hồi sẽ khó khăn nếu như không nới các điều kiện tiếp cận vốn.
Do vậy cần có những quy định rất phù hợp với thời đại dịch để có thể tạo điều kiện cho DN tiếp cận vốn vay của NH thực tế hơn. Bởi theo các DN, trong bối cảnh đại dịch Covid-19, dòng tiền như oxy đối với họ.
Ông Tô Hoài Nam, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội DN nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME), cho biết hiện rất nhiều DN đã đuối sức, thậm chí kiệt quệ. Do đó, DN rất cần được tiếp cận nguồn tín dụng với lãi suất thấp để giảm chi phí, tái đầu tư sản xuất kinh doanh. Việc hỗ trợ lãi suất cần phải được thông qua một cơ chế và điều kiện vay dễ dàng hơn để các DN có thể tiếp cận được vốn.
Nói như TS. Trương Văn Phước, NHNN cần phải có những quy định cụ thể về điều kiện thực tế thời đại dịch, để DN vay tiền phục hồi sản xuất. Chẳng hạn cho vay tín chấp là một trong các vấn đề quan trọng trong điều kiện thực tế thời đại dịch. Cần phải tạo ra một cơ chế cho những DN thiếu tài sản đảm bảo.
Cơ chế cho vay tín chấp thực thi theo hướng Nhà nước, các bộ ban ngành và chính quyền địa phương cùng tổ chức, ngồi lại để thẩm định hiệu quả của phương án vay, gỡ các điều kiện tiếp cận vốn cho DN. Đây là điều kiện tối quan trọng trong tái mở cửa của nền kinh tế.
Về phía NHNN phải tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ để mặt bằng lãi suất, đặc biệt là lãi suất cho vay thấp xuống, vì những động thái vừa rồi không phải là công cụ từ chính sách tiền tệ mà chỉ là công cụ hỗ trợ.
Mặc dù thời gian qua, lãi suất có giảm nhưng trong bối cảnh này cần điều hành lãi suất thấp xuống một bước nữa. Lãi suất thấp xuống, ngân sách cấp bù, người vay tiền trả lãi suất cũng rất ít. Đó là giúp cho DN và người dân. Chính sách tiền tệ cần đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô và phòng ngừa lạm phát, nhưng trong bối cảnh này phải tạo ra những bước đột phá về mặt chính sách để hỗ trợ nền kinh tế..
Cần phải chấp nhận một mức bội chi ngân sách trên GDP cao hơn trong bối cảnh Việt Nam vẫn có dư địa tốt trong chính sách tài khóa, để phục vụ cho chống dịch và hỗ trợ nền kinh tế.
(ĐTTCO) - Giá đất tăng, chính sách nhà ở cho người trẻ thêm mong manh. Đây chính là tiêu điểm được phân tích trong bản tin Chuyển động kinh tế - Góc nhìn chuyên gia đăng tải 6 giờ 30 ngày 14-7.
(ĐTTCO) - Nghị định 70 được đánh giá là bước tiến quan trọng trong quá trình minh bạch và hiện đại hóa hệ thống quản lý thuế, tuy nhiên khi thực hiện cần phải có những điều chỉnh để sát với thực tế.
(ĐTTCO) - Trong 6 tháng đầu năm, toàn ngành thuế đã thực hiện được 26.290 cuộc thanh tra, kiểm tra; tổng số tiền kiến nghị xử lý qua thanh tra, kiểm tra là 28.430 tỷ đồng.
(ĐTTCO) - Tiếp tục giảm 2% thuế VAT đến hết năm 2026, sàn thương mại điện tử kê khai, nộp thuế thay người bán, là những chính sách được kỳ vọng sẽ tạo những cú hích mạnh nhằm kích thích tiêu dùng, thuận sản xuất.
(ĐTTCO)-Chiều 10-7, tại hội thảo do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức, nhiều hộ kinh doanh (HKD) bày tỏ lo ngại khi thực hiện hóa đơn điện tử từ máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP.
(ĐTTCO) - Kế hoạch hành động xác định các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể của các đơn vị thuộc Bộ Công Thương nhằm nâng cao năng lực ứng phó với các rào cản thương mại, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu.
(ĐTTCO) - Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu đồng loạt triển khai để hoàn thành giải phóng mặt bằng tuyến đường sắt Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam vào cuối năm 2026.
(ĐTTCO) - Bộ Công Thương đã ban hành văn bản số 5061 yêu cầu các sở công thương các tỉnh, thành trực thuộc trung ương, sau khi ổn định tổ chức, cần nhanh chóng tập trung vào một số nhóm nhiệm vụ trọng tâm trong 6 tháng cuối năm.
(ĐTTCO) - Ngày 9-7, tại Phú Thọ, Bộ Tài chính tổ chức hội thảo lấy ý kiến đối với 3 dự thảo nghị định quy định chi tiết Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp (Luật số 68).
(ĐTTCO)-Với đà phục hồi xuất khẩu nhiều nhóm hàng và các giải pháp quyết liệt, ngành nông nghiệp kỳ vọng cán đích mục tiêu xuất khẩu 65 tỷ USD, góp phần đảm bảo thu nhập ổn định cho nông dân.
(ĐTTCO)-Bộ Xây dựng đề nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét, giao Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Bình tổ chức lập Đề án nghiên cứu khả năng hình thành Cảng hàng không tại Ninh Bình.
(ĐTTCO)-Dự án cao tốc Quảng Ngãi-Kon Tum kết nối tuyến cao tốc Bắc-Nam phía Đông và tuyến cao tốc Bắc- Nam phía Tây, có chiều dài khoảng 136km, quy mô 4 làn xe, tiến trình đầu tư trước năm 2030.
(ĐTTCO) - Tổ chức chính quyền địa phương phương 2 cấp, từ 63 tỉnh thành cả nước chỉ còn 34 tỉnh, thành không chỉ là sự sắp xếp lại các địa danh trên bản đồ, mà còn là một cuộc cải cách, đưa Việt Nam phát triển lên một vị thế, một tầm cao mới.
(ĐTTCO)-Theo bà Lê Hằng, Phó Tổng Thư ký Vasep, triển vọng xuất khẩu thủy sản nửa cuối năm 2025 đối với hai ngành hàng chủ lực là tôm và cá tra phụ thuộc hoàn toàn vào chính sách thuế đối ứng của Hoa Kỳ.
(ĐTTCO) - Một ngày cũng sinh lợi, một đồng cũng sinh lợi, hoàn toàn linh hoạt 24/7; không chia ngăn không ngưỡng và bứt phá mọi giới hạn không có nhưng.
Bình luận
Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu