Ngày 11/10/2021, Chính phủ ban hành Nghị quyết 128/NQ-CP về thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh COVID-19. Một năm sau khi Nghị quyết được ban hành, dịch bệnh được kiểm soát tốt hơn, tình hình kinh tế-xã hội phục hồi nhanh và phát triển trên tất cả các lĩnh vực, đạt nhiều kết quả tích cực trong bối cảnh thế giới tiếp tục có nhiều biến động nhanh chóng, phức tạp, khó lường, chưa có tiền lệ.
Nghị quyết đã tạo ra bước ngoặt trong tư duy, cách thức mới trong phòng, chống dịch, tạo sự linh hoạt, phá vỡ tình trạng đóng băng trong sinh hoạt của người dân cũng như các hoạt động kinh tế-xã hội ở một số nơi trong thời gian trước. Nghị quyết chính là chìa khóa hóa giải khó khăn, tạo tiền đề để thực hiện thành công mục tiêu kép, ổn định xã hội, đưa cả nước chuyển sang trạng thái bình thường mới.
“Dấu mốc quan trọng của Việt Nam”
COVID-19 là một đại dịch chưa từng có trong tiền lệ, đã, đang và còn tiếp tục ảnh hưởng đến mọi mặt đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội của nước ta. Kể từ đầu dịch đến nay, Việt Nam có 11.486.414 ca nhiễm COVID-19, hơn 43.100 ca tử vong.
Để ứng phó với dịch bệnh, ở mỗi giai đoạn Chính phủ đã có những quyết sách phù hợp và Nghị quyết 128/NQ-CP triển khai đến nay tròn một năm được nhìn nhận có tác động mạnh mẽ đến mọi hoạt động kinh tế-xã hội trong cả nước.
Nghị quyết là bằng chứng rõ nét nhất từ việc nắm chắc tình hình thực tế trên cơ sở thực tiễn, lợi thế và các kết quả có sẵn để Việt Nam điều chỉnh chính sách chiến lược kịp thời.
Đến nay, Việt Nam đã kiểm soát dịch bệnh thành công, giữ vững ổn định về mọi mặt, thúc đẩy tăng trưởng, vững bước phục hồi nhanh và phát triển bền vững. Các quyết định sáng suốt mang tầm chiến lược đã chứng minh hiệu quả trong phục hồi và phát triển kinh tế để đưa Việt Nam là một trong những điểm sáng nổi bật trong phát triển kinh tế sau đại dịch.
Nếu như cuối tháng 9/2021, tăng trưởng GDP là -6% thì sau khi Nghị quyết 128 ra đời đã tạo bước ngoặt mạnh mẽ và tác động kịp thời tới sự tăng trưởng của cả nền kinh tế. Ngay quý IV/2021, GDP cả nước đã đạt kết quả dương.
Từ đó cho đến nay, bước sang quý III/2022, cùng với Nghị quyết 128 là Nghị quyết 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội do Quốc hội ban hành và một số giải pháp khác đã tác động rất tích cực tới cả nền kinh tế.
Riêng 9 tháng năm 2022, GDP đã tăng 8,83% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức tăng cao nhất của 9 tháng trong vòng 12 năm qua.
Tiến sĩ Angela Pratt-Trưởng đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam đánh giá Nghị quyết 128 là dấu mốc vô cùng quan trọng của Việt Nam trong phòng chống dịch COVID-19, là sự chuyển đổi rất quan trọng từ việc kiểm soát virus, kiểm soát sự lây lan bằng mọi giá và bây giờ chuyển sang trạng thái chung sống với COVID-19, hoặc quản lý bền vững để có thể cân bằng giữa việc áp dụng các biện pháp kiểm soát COVID-19 cộng với việc mở cửa nền kinh tế, xã hội.
“Theo tôi, Việt Nam đã rất sáng suốt trong việc đưa ra Nghị quyết này. Trước hết, Việt Nam đã bao phủ tỉ lệ tiêm chủng rất cao và tỉ lệ này gia tăng theo thời gian. Việt Nam cũng rất thành công trong việc kiểm soát lây lan của virus ngay từ giai đoạn đầu của đại dịch nhờ áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội và các biện pháp tại nơi công cộng… Tôi cho rằng đó là một bài học kinh nghiệm nữa được rút ra ngay từ đầu đại dịch và có thể ứng dụng trong các giai đoạn tiếp theo trong việc kiểm soát và quản lý COVID-19,” Tiến sĩ Angela Pratt nhấn mạnh.
Theo bà Angela Pratt, Nghị quyết 128 được đưa ra thông qua một quá trình có sự tham vấn rất sâu rộng với sự lãnh đạo của Chính phủ cùng sự tham gia của các bộ ngành, các đối tác, chính quyền địa phương, các đối tác quốc tế. Đây là một trong những bài học quan trọng nhất mà Việt Nam học được trong phòng chống COVID-19, bởi ngành y tế không thể một mình đương đầu với COVID-19 mà cần sự chung tay chung sức của toàn xã hội.
Xây dựng trên các bằng chứng khoa học
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cho hay cách đây hơn 1 năm, đợt dịch lần thứ 4 bùng phát, khi đó thế giới còn chưa hiểu biết nhiều về dịch bệnh, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, chưa có đủ vaccine để phòng bệnh, người dân hoang mang. Nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam, đã phải áp dụng các biện pháp hành chính để kiểm soát hiệu quả dịch bệnh như giãn cách xã hội, cách ly diện rộng.
Tuy nhiên, chiến lược này chỉ tập trung vào phòng chống dịch, kiểm soát được dịch bệnh nhưng lại ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế-xã hội, nếu kéo dài có thể dẫn đến đình trệ các hoạt động đời sống, kinh tế và gây bất ổn xã hội. Trước đại dịch nguy hiểm chưa từng có này, nhiều quốc gia hùng mạnh đều lúng túng, bị động. Khi đó Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội đã quyết liệt chỉ đạo toàn bộ hệ thống chính trị vào cuộc. Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu "dĩ bất biến, ứng vạn biến," "chống dịch như chống giặc nhưng phải đảm bảo khoa học, đồng bộ, hiệu quả".
Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh tại thời điểm cam go đó, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 128/NQ-CP ngày 11/10/2021 về thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19. Đây là một quyết sách sáng suốt, táo bạo, dũng cảm, thay đổi căn bản tư duy trong chiến lược phòng, chống dịch, quyết sách căn cứ vào kinh nghiệm thực tiễn trong nước, quốc tế.
Nghị quyết được xây dựng cùng với các bằng chứng khoa học, bám sát dự báo tình hình dịch bệnh, khả năng tiếp cận, cung ứng và tỉ lệ bao phủ vaccine phòng bệnh, sự sẵn có của thuốc điều trị với mục tiêu đặt tính mạng của người dân lên trên hết, trước hết, vừa đảm bảo kiểm soát hiệu quả dịch bệnh vừa tạo điều kiện phục hồi và phát triển kinh tế xã hội, đưa đất nước trở lại trạng thái bình thường mới.
Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương khẳng định thực tế cho đến nay đã chứng minh Nghị quyết 128 là kịp thời, đúng đắn, dịch COVID-19 cơ bản được kiểm soát, mọi hoạt động sản xuất kinh doanh, đời sống của người dân trở lại bình thường, trẻ em được vui chơi, đến trường học tập an toàn.
Bài học để Việt Nam tự tin hơn
Tiến sĩ Phan Đức Hiếu - Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho hay Nghị quyết 128 là sự thay đổi về cách tiếp cận, phương pháp chống dịch và phát triển kinh tế. Từ việc chống dịch bằng mọi giá tại thời điểm đó, cụm từ "mục tiêu kép" được nhắc đến nhièu hơn, đó là sự cân bằng giữa việc chống dịch và phát triển kinh tế. Bài học đến bây giờ của Nghị quyết 128 đã giúp Việt Nam tự tin hơn trong việc giải quyết tất cả vấn đề sau này - đây là điểm đạt được rất lớn.
“Thứ hai, Nghị quyết 128 đã tác động đến các con số phát triển kinh tế. Trước khi có Nghị quyết 128, doanh nghiệp rất lúng túng và bị động trong tổ chức sản xuất, kinh doanh vì không lường trước được các biện pháp chống dịch như thế nào. Sau khi có Nghị quyết 128, doanh nghiệp khôi phục được niềm tin, xây dựng được chiến lược kinh doanh dài hạn và không lo lắng có thể bị chấm dứt hay gián đoạn bất kể khi nào và gây thiệt hại cho mình. Người dân cũng vậy, họ bắt đầu xây dựng cho mình kế hoạch sinh sống, làm việc dài hạn hơn. Nếu không có kế hoạch bài bản, dài hạn vững chắc thì rất khó tạo ra thành quả như ngày hôm này.” Tiến sĩ Phan Đức Hiếu nhấn mạnh.
Các chuyên gia đánh giá Nghị quyết 128 là văn bản vô cùng quan trọng giúp Việt Nam cân bằng phát triển xã hội nói chung cũng như áp dụng các biện pháp y tế công cộng. Những điều Việt Nam đưa vào Nghị quyết 128 cũng là những điều Tổ chức Y tế Thế giới đã khuyến cáo. Sau 1 năm, đất nước ở vị thế chủ động và linh hoạt hơn trong ứng phó với dịch bệnh cùng với phát triển kinh tế-xã hội đã thể hiện rất rõ hiệu quả của Nghị quyết này.
Có thể khẳng định nhờ có Nghị quyết 128, cùng với nhiều giải pháp bổ sung, sự phục hồi của nền kinh tế Việt Nam đã rõ nét và được duy trì cho đến nay, hướng đến tăng trưởng bền vững trong thời gian tới.
