NHNN vừa có Tờ trình Chính phủ về việc ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 01/2014/NĐ-CP ngày 3/1/2014 của Chính phủ về việc nhà đầu tư nước ngoài (NĐTNN) mua cổ phần của tổ chức tín dụng (TCTD) Việt Nam. Trong đó, NHNN xin ý kiến Chính phủ về 2 nội dung gồm: tổng mức sở hữu cổ phần của các NĐTNN tại TCTD nhận chuyển giao và tổng mức sở hữu cổ phần của các NĐTNN tại NHTMCP.
Cụ thể, dự thảo Nghị định của NHNN có bổ sung quy định Chính phủ quyết định tổng mức sở hữu cổ phần của các NĐTNN tại TCTD nhận chuyển giao bắt buộc (không bao gồm các NHTM do nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ) vượt giới hạn quy định tại khoản 5 Điều này khi phê duyệt phương án chuyển giao bắt buộc, nhưng không vượt quá 49% vốn điều lệ của TCTD nhận chuyển giao bắt buộc”.
Quy định trên được cho là sẽ tạo điều kiện cho TCTD nhận chuyển giao tăng cường được năng lực tài chính (khi thu hút thêm được vốn đầu tư nước ngoài, tăng vốn chủ sở hữu), nâng cao năng lực quản trị điều hành, đổi mới công nghệ... Tạo điều kiện hỗ trợ tốt hơn cho TCTD được chuyển giao, góp phần thực hiện thành công phương án chuyển giao bắt buộc, ổn định hệ thống tài chính NH, ổn định kinh tế, xã hội.
Theo kế hoạch, có 4 NHTMCP sẽ nhận chuyển giao bắt buộc đối với 4 NH yếu kém, trong đó có 2 NHTMCP nhận chuyển giao tại phương án chuyển giao bắt buộc có đề xuất được nâng tỷ lệ sở hữu của NĐTNN tại NH lên 49%.
Với phương án điều chỉnh quy định tổng mức sở hữu cổ phần của các NĐTNN tại TCTD nhận chuyển giao bắt buộc vượt 30% nhưng không vượt quá 49% vốn điều lệ của TCTD nhận chuyển giao. Như vậy, sẽ có 2 NHTMCP chiếm 3,13% tổng số NHTMCP Việt Nam, chiếm 6,59% tổng tài sản của toàn hệ thống NHTMCP Việt Nam, chiếm 5,26% thị phần huy động và 5,49% thị phần cho vay đối với thị trường 1 (các tổ chức kinh tế và dân cư) của toàn hệ thống NHTMCP Việt Nam tại thời điểm 30-6-2022).
Việc chấp thuận cho các NHTMCP nhận chuyển giao tăng vốn sở hữu của NĐTNN vượt 30% vốn điều lệ và không vượt quá 49% vốn điều lệ của NH theo đánh giá của NHNN sẽ ảnh hưởng không quá lớn đối với toàn bộ hệ thống các NHTMCP Việt Nam cũng như toàn bộ hệ thống NH.
Từ các lý do nêu trên, NHNN thấy rằng việc cho phép tổng mức sở hữu cổ phần tối đa của các NĐTNN tại các TCTD nhận chuyển giao từ 30% lên 49% sẽ góp phần, tạo điều kiện thực hiện thành công phương án chuyển giao bắt buộc, góp phần ổn định hệ thống tài chính NH, ổn định kinh tế, xã hội, không ảnh hưởng lớn đến an ninh tiền tệ và NH.
Đối với tổng mức sở hữu cổ phần của các NĐTNN tại NHTMCP, NHNN cho rằng hiện nay chỉ nên mở rộng và khuyến khích NĐTNN đầu tư vào các TCTD yếu kém và TCTD nhận chuyển giao, chưa nên mở rộng ra tất cả các TCTD. Theo NHNN, Nghị định 01 quy định về tổng mức sở hữu cổ phần của NĐTNN tại các TCTD Việt Nam hiện nay vẫn đảm bảo phù hợp với các quy định pháp luật hiện hành, các cam kết quốc tế mà Việt Nam đã ký kết và phù hợp với yêu cầu thực tiễn.
Đối với TCTD nhận chuyển giao sẽ được tăng tổng mức sở hữu cổ phần của NĐTNN lên tới 49% theo giải pháp để xuất tại điểm 1 nêu trên. Đối với TCTD yếu kém, gặp khó khăn đã được quy định tại khoản 6 Điều 7 Nghị định 01: “Trong trường hợp đặc biệt để thực hiện cơ cấu lại TCTD yếu kém, gặp khó khăn, bảo đảm an toàn hệ thống TCTD, Thủ tướng Chính phủ quyết định tỷ lệ sở hữu cổ phần của một tổ chức nước ngoài, một NĐT chiến lược nước ngoài, tổng mức sở hữu cổ phần của các NĐTNN tại một TCTD cổ phần yếu kém được cơ cấu lại vượt quá giới hạn quy định tại khoản 3, 4, 5 Điều 7 của Nghị định 01 đối với từng trường hợp cụ thể”.
Còn đối với NHTMCP khác, chưa nên điều chỉnh tổng mức sở hữu cổ phần của các NĐTNN vượt giới hạn 30% vốn điều lệ vì theo kế hoạch sẽ có 4 NHTM được chuyển giao bắt buộc. Điều đó có nghĩa trong trường hợp cần thiết, Thủ tướng Chính phủ có quyền quyết định ít nhất là 4 NHTM có tổng mức sở hữu của các NĐTNN tại NHTM vượt 30% vốn điều lệ (là TCTD yếu kém). Ngoài ra, với việc điều chỉnh tại điểm 1 nêu trên, có thể có 2 NHTMCP nhận chuyển giao được điều chỉnh tăng tổng mức sở hữu cổ phần của các NĐTNN.
Như vậy, sẽ có ít nhất là 6 NHTM có thể tăng tổng mức sở hữu cổ phần của các NĐTNN vượt 30% vốn điều lệ chiếm tương đương 17,14% số NHTM. Hiện còn có 2 NH liên doanh, 9 NH 100% vốn nước ngoài và 51 chi nhánh NH nước ngoài. Qua số liệu này có thể thấy, Việt Nam mở cửa lĩnh vực tiền tệ NH khá sâu rộng và có sự hiện diện thương mại tương đối nhiều của TCTD nước ngoài tại thị trường Việt Nam...
