Ngày 12-12, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết ông đã tham dự cuộc hội đàm trực tuyến với các quan chức cấp cao của Mỹ và một số nước đồng minh, trong đó trọng tâm là thảo luận các biện pháp đảm bảo an ninh cho Ukraine nếu xung đột bước vào giai đoạn đàm phán cuối cùng.
Ukraine và Mỹ vẫn bất đồng về Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. Ảnh: CNN
Cam kết an ninh
Cuộc họp có sự tham gia của Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, Bộ trưởng Chiến tranh Pete Hegseth, cố vấn Jared Kushner và Đặc phái viên Tổng thống Steve Witkoff, Tổng Thư ký NATO Mark Rutte.
Theo ông Zelensky, đây là phiên làm việc nhằm “làm rõ lập trường và chuẩn bị các bước tiếp theo” cho khuôn khổ an ninh hậu xung đột.
Trong trao đổi, phía Ukraine yêu cầu các đối tác làm rõ mức độ phản ứng nếu Nga mở một chiến dịch quân sự mới sau khi thỏa thuận hòa bình được ký kết.
Ông Zelensky nhấn mạnh Kiev “cần biết chính xác các cơ chế hỗ trợ” sẽ được kích hoạt trong trường hợp một cuộc tấn công tái diễn.
Nhà lãnh đạo Ukraine khẳng định Kiev và Washington đã nhất trí tiếp tục đàm phán để hoàn thiện bộ đảm bảo an ninh. Nội dung các phiên họp tiếp theo dự kiến liên quan đến hỗ trợ quân sự dài hạn, năng lực phòng không, các gói viện trợ duy trì ổn định và các điều khoản can thiệp khi an ninh Ukraine bị đe dọa trở lại.
Điểm nghẽn khó giải quyết
Bên cạnh trao đổi về an ninh, ông Zelensky cũng thông báo với phía Mỹ về tình hình tại khu vực Donetsk và các vấn đề liên quan đến quyền kiểm soát trong tương lai đối với nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia.
Đây được xem là hai điểm bất đồng lớn nhất trong các cuộc đàm phán giữa Kiev và Washington về một thỏa thuận tiềm năng nhằm kết thúc xung đột.
Tổng thống Zelensky tái khẳng định lập trường rằng mọi thỏa hiệp liên quan đến lãnh thổ Ukraine đều phải được quyết định thông qua một cuộc trưng cầu dân ý.
Ông Zelensky cho rằng đây là cách duy nhất để bảo đảm tính hợp pháp và sự đồng thuận của người dân đối với bất kỳ giải pháp hòa bình nào trong tương lai.
Tờ Strana của Ukraine cùng ngày dẫn lời Tổng thống Zelensky xác nhận Mỹ đã yêu cầu Ukraine rút quân khỏi Donbass và thiết lập khu phi quân sự tại đây. Hiện Washington chưa đề cập đến việc bên nào sẽ kiểm soát khu vực này.
Cho tới thời điểm này, phía Nga chưa công bố phản hồi chi tiết đối với bản kế hoạch hòa bình 20 điểm mới hoặc các đề xuất của Mỹ về khu vực Donbas hay Zaporizhzhia.
Tuy nhiên, các vòng đàm phán trước đó cho thấy Moscow đưa ra các yêu cầu khá rõ ràng về quyền kiểm soát lãnh thổ, bao gồm quyền kiểm soát các khu vực ở miền Đông và Nam Ukraine.
Phía Mỹ đề xuất thành lập một khu vực tạm gọi là “khu kinh tế tự do” tại vùng Donbas mà Ukraine hiện kiểm soát nếu lực lượng Ukraine rút khỏi đó, với mục tiêu tránh trao toàn bộ quyền kiểm soát khu vực này cho Nga. Cách thức quản lý và an ninh của khu vực này vẫn chưa được xác định rõ và là trọng tâm tranh luận giữa các bên.
Trong bối cảnh này, vấn đề lãnh thổ được xác định là điểm nghẽn lớn nhất trong hòa đàm, với các quan điểm đối lập giữa yêu cầu của Nga, đề xuất trung gian của Mỹ và yêu cầu chủ quyền quyết định của Ukraine.
Tình hình chiến sự và các lo ngại về an ninh, đặc biệt xung quanh nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia tiếp tục ảnh hưởng tới nội dung và tiến trình đàm phán.
