Những bước phát triển đầu tiên của kinh tế tư nhân Cuba

Khu vực tư nhân đang phát triển mạnh mẽ trở lại, mang lại năng suất cao hơn. Anh Roberto Rojas, treo bức chân dung của lãnh tụ Fidel Castro trong văn phòng của mình, đã thành lập công ty mang tên Rojas Dairy gần 2 năm trước tại thị trấn Güines ở Tây Cuba. Ngày nay, công ty của anh đã tuyển dụng 28 người làm sữa chua và kem.

Theo truyền hình Al Jazeera, anh Roberto Rojas dẫn chứng rằng tại các nước XHCN như Trung Quốc và Việt Nam, doanh nghiệp tư nhân phát triển mạnh và đạt nhiều thành công. Rojas Dairy là hình mẫu điển hình của các doanh nghiệp trẻ, sáng tạo và có trách nhiệm với xã hội. Điều quan trọng là đối với một quốc gia thiếu tiền mặt, nơi việc chuẩn bị một bữa ăn tươm tất trên bàn đã trở thành một nhiệm vụ khó khăn hơn trong những năm gần đây, thì doanh nghiệp sản xuất thực phẩm càng có giá trị.

Sữa được mua từ nhà nước, trong khi cacao, chất ổn định và chất tạo màu được nhập khẩu từ nước ngoài. Người dân thị trấn mang theo chai và hộp đựng riêng của họ để mua sữa chua mà họ vừa đủ khả năng chi trả. Và nhờ sản xuất tại địa phương, tiệm kem của thị trấn, vốn đã đóng cửa suốt một thập kỷ, gần đây đã mở cửa trở lại. Các nhân viên của Rojas Dairy đang có những bước đi thăng hoa và đang nhận được mức lương hậu hĩnh.

Xưởng kem tư nhân của anh Roberto Rojas

Jakcel Conteras, cựu trợ lý bác sĩ thú y, hiện là một trong hàng trăm nghìn người Cuba làm việc trong khu vực tư nhân, cho biết: “Sự khác biệt là rất lớn”.

Các cơ sở kinh doanh nhỏ khác gần đây cũng mọc lên xung quanh trung tâm thị trấn Güines, chủ yếu là các ki-ốt bán hàng nhập khẩu như dầu ăn, giấy vệ sinh và chất tẩy rửa. Một số người dân địa phương có vẻ hài lòng với sự lựa chọn.

Anh Lúis Alberto Rodríguez nói về chính phủ khi đi mua sắm bằng xe đạp: “Đó (quyết định cho phép kinh tế tư nhân hoạt động) là điều tốt nhất Chính phủ đã làm”. Thật vậy, các doanh nghiệp tư nhân Cuba hiện là nơi bạn có thể tìm thấy nhiều sản phẩm nhất.

Mở rộng khu vực tư nhân đã nằm trong chương trình nghị sự của Đảng Cộng sản Cuba trong hơn một thập kỷ nhưng Chính phủ Cuba rất thận trọng trong việc thực hiện chương trình này. Ông Rául Castro trong thời gian làm chủ tịch từ năm 2006 đến năm 2018, đã cố gắng đẩy nhanh hơn.

Kể từ năm 2020, do khó khăn ngân sách, người dân Cuba hàng ngày đã phải quen với việc xếp hàng nhiều giờ để nhận thức ăn theo chế độ phân phối của nhà nước. Trong bối cảnh này, khu vực tư nhân đang tăng cường nguồn cung và đang trên đà nhập khẩu 1 tỷ USD hàng hóa trong năm 2023.

Emily Morris, nhà kinh tế tại Đại học College London, cho biết có một chút lo ngại về vấn đề chảy máu chất xám khi khu vực tư nhân mới dường như đang hút người ra khỏi khu vực nhà nước trong một số trường hợp. Điều này có nghĩa là những vị trí quan trọng trong các cơ quan nhà nước đang trống. Và rất có thể điều đó có nghĩa là chất lượng dịch vụ mà nhà nước cung cấp cho người dân sẽ bị suy giảm. Tuy nhiên, mặc dù nhận thức được các vấn đề nhưng các doanh nhân tư nhân vẫn tiếp tục mở rộng hơn nữa.

Ông Yulian Granados, chủ Công ty Rutami chuyên sản xuất đồ chơi bằng gỗ tỏ ra phấn khích khi nói về kế hoạch của mình. Giữa vòng xoáy mùn cưa khi máy móc khắc những khối gỗ, ông cho biết, thấy “thỏa mãn” khi được làm việc cho chính mình. Ông tin rằng khu vực tư nhân không bao giờ bị loại bỏ và hiện rất cần thiết cho tương lai của Cuba.

Ông nói: “Bạn nhìn đâu cũng có cơ hội. Nếu bạn muốn sản xuất một sản phẩm thì hầu như không có sự cạnh tranh. Vì vậy, có rất nhiều ngóc ngách thị trường để tấn công”.