Nỗi lo 4 chữ hạn chế đông người: Băn khoăn ra phố

Đi đâu cũng đeo khẩu trang

Trước và sau Tết Canh Tý, không khí sinh hoạt của cộng đồng có nhiều biểu hiện thay đổi. Nghị định 100 của Chính phủ về xử phạt hành vi lạm dụng bia rượu khi điều khiển phương tiện giao thông, đã khiến các quán nhậu vắng tanh. Liên hoan và tiệc tùng, chủ yếu thực khách chọn thức uống là nước ngọt hoặc nước suối.

Tai nạn do ma men cầm lái đã giảm hẳn. Thói quen khác đang hình thành thì bùng phát bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng nCoV gây ra. Khi mới công bố dịch, người ta chỉ biết săn lùng khẩu trang trong những nỗi sợ hãi mơ hồ. Các lễ hội tạm hoãn, các tour du lịch cũng lần lượt hủy kèo. Tin tức về các bệnh nhân xuất hiện ở TPHCM, Vĩnh Phúc, Nha Trang, Thanh Hóa khiến ai cũng đề phòng bằng tâm lý trốn trong nhà để tránh dịch. Thêm một cú đánh chí mạng, để các nhà hàng lớn nhỏ rơi vào cảnh đìu hiu. 

Phải thừa nhận, tuần đầu tiên công bố dịch, tâm lý hoang mang là có thật. Ngay tại 2 đô thị sầm uất như Hà Nội và TPHCM cũng thưa thớt người đi lại ở nơi công cộng. Thế nhưng, sau 1 tuần nhiều người phải tìm cách thích nghi, vì chưa biết khi nào dịch mới chấm dứt. Người giàu có thể đóng cửa vì yên tâm đã có bát ăn bát để, nhưng người nghèo phải ra đường mưu sinh. Những nhu cầu thiết yếu được chấp nhận bởi các giao dịch có đeo khẩu trang. 

Quan sát đời sống tại TPHCM, không khó để nhận ra, nơi chuyển động nhộn nhịp trở lại đầu tiên là các siêu thị. Rất nhiều khẩu trang với rất nhiều kiểu dáng và màu sắc, nhưng quầy thu ngân chỉ có mật độ bằng phân nửa trước đây. Đáng lưu ý hơn, quầy thực phẩm khô và thức ăn chế biến sẵn, đã đông đúc một cách bất thường. Đó là tâm lý tích trữ lương thực để đối phó dịch bệnh. Hầu hết những siêu thị lớn như Co-op, Big C, E-mart hoặc Lotte đều tăng cường diện tích cho khu vực bày bán… mì gói. Những nhà kinh doanh luôn rất nhạy bén và rất khôn ngoan. Tuy nhiên, sản lượng và giá cả được duy trì như thế nào, lại là câu chuyện cần được nhà quản lý quan tâm nhiều hơn nữa. 

Dù hơi đắng đót, nhưng có một thực tế không thể phủ nhận, Nghị định 100 và dịch Covid-19 giống như cơ hội để quy hoạch lại hệ thống quán nhậu ở các đô thị lớn. Bức tranh thành phố đâu đâu cũng thấy tiếng hô “dzô… dzô…” đã đổi tông và đổi màu. Với mặt bằng đi thuê, không quán nhậu nào có thể tồn tại khi mỗi ngày chưa đến chục khách ghé chân. Phố nhậu đêm nổi tiếng bậc nhất TPHCM, kéo dài từ quận Thủ Đức đi qua Bình Thạnh, Gò Vấp và đến Tân Bình, đã không còn cảnh hò reo thịnh vượng. Thậm chí, có không ít quán nhậu rộng thênh thang với hàng trăm dãy bàn ghế, chỉ thấy vài nhân viên đeo khẩu trang đưa mắt nhìn nhau chán nản.

Bình yên không bình thường

Trước mối đe dọa của Covid-19, bằng kiến thức chuyên môn, nhiều người đã hiến kế ngăn chặn dịch. GS.TS Đào Văn Lượng, nguyên Giám đốc Sở Tài nguyên - Môi trường TPHCM, đề xuất xây dựng mô hình buồng điều trị cách ly và dùng nhiệt để diệt virus, giảm nguy cơ lây lan ngay trong quá trình điều trị: “Dựa trên các cứ liệu khoa học các nhà dịch tễ học trên thế giới công bố, có thể thấy virus nCoV có 2 đặc tính cơ bản, là chỉ gây bệnh cho con người khi có mật độ đủ lớn và bị tiêu diệt ở nhiệt độ trên 60oC. Vì vậy, tôi tin việc lập các buồng điều trị bệnh nhân nhiễm Covid-19 sẽ hiệu quả và giảm tình trạng lây lan chéo trong quá trình điều trị”.

GS.TS Đào Văn Lượng nhấn mạnh thêm: “Tuy nhiên, giải pháp xây dựng buồng đều trị cách ly bệnh nhân Covid-19 chỉ nhằm chặn sự lây lan chéo giữa các bệnh nhân dương tính và người nghi bị nhiễm virus nCoV, còn việc điều trị khỏi bệnh cần kết hợp cùng với các phác đồ điều trị từ đội ngũ y bác sĩ. Với những gì Trung Quốc đang phải đối mặt khi bệnh viện thiếu giường, tỷ lệ lây lan chéo trong cộng đồng và ngay trong chính bệnh viện giữa bác sĩ với người bệnh khi điều trị cho bệnh nhân nhiễm Covid-19, tôi tin mô hình trên sẽ hiệu quả. Nó đáp ứng tiêu chí nhanh, chi phí thấp, dễ triển khai, việc ngăn chặn Covid-19 lây lan trong cộng đồng”.

Những ngày này, ra phố mùa dịch Covid-19 thấy sự bình yên ẩn chứa không ít hoang mang, bất kỳ ai cũng băn khoăn cho tương lai. Chắc chắn kinh tế sẽ sụt giảm nghiêm trọng, canh tác và sản xuất sẽ đình trệ và gặp khó khăn. Thế nhưng, Covid-19 có phải tự nhiên xuất hiện? Đó là câu hỏi những người có lương tri phải đặt ra một cách nghiêm túc. Chúng ta đã làm gì với môi trường thiên nhiên và môi trường xã hội trong nhiều thập niên qua? Cây cối bị chặt phá, dòng sông bị nghẽn mạch, ao hồ bị san lấp, muôn thú bị săn đuổi… Rồi trăm loại khí thải từ khu công nghiệp, ngàn loại nước thải từ khu chế biến… 

Thực trạng trên cho thấy những hành vi tham lam và ích kỷ của con người đã làm ô nhiễm môi trường sinh thái. Ai cũng muốn giàu lên đột ngột, ai cũng muốn phát tài vượt bậc, nhưng mấy ai nghĩ cho sự bình yên của trái đất này. Thiên nhiên bị nghèo đi những cảnh vật trong lành, xã hội bị nghèo đi những quan hệ thương yêu. Và các chủng virus mới đã nảy nở, có thể từ những con dơi chấp chới bị biến đổi gien, cũng có thể từ phế phẩm của một trung tâm nghiên cứu thiếu trách nhiệm.

Chưa có câu trả lời về nguồn gốc của Covid-19, nhưng bài học từ dịch bệnh này đã hiển lộ đầy đủ. Không có cái gì tự nhiên sinh ra và cũng không có cái gì tự nhiên biến mất. Dịch bệnh không ai mong muốn, nhưng Covid-19 là sự trừng phạt từ thái độ ghẻ lạnh con người đã và đang tàn phá môi trường tồn tại của chính mình. Nếu con người không thức tỉnh, mai đây sẽ có những đô thị khác lâm vào vấn nạn như Vũ Hán hôm nay.

Tin tức về các bệnh nhân xuất hiện ở TPHCM, Vĩnh Phúc, Nha Trang, Thanh Hóa khiến ai cũng đề phòng bằng tâm lý trốn trong nhà để tránh dịch. Thêm một cú đánh chí mạng, để các nhà hàng lớn nhỏ rơi vào cảnh đìu hiu.