Nỗi lo thực phẩm ngày Tết

(ĐTTCO) - Tết Nguyên đán là thời điểm tiêu thụ thực phẩm lớn nhất trong năm, nhất là các mặt hàng thịt, cá, trứng, rau quả tươi sống, bánh mứt kẹo, rượu bia nước giải khát… Đây cũng là lúc vấn đề bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) được cơ quan chức năng và người tiêu dùng (NTD) quan tâm hàng đầu.

Ma trận hàng tết

Thời điểm này, dạo quanh các chợ bán sỉ lớn tại TPHCM như Bến Thành (quận 1), An Đông (quận 5) đến các chợ bán lẻ Phạm Văn Hai (Tân Bình), Bà Chiểu (Bình Thạnh)... đâu đâu cũng thấy cảnh tiểu thương tất bật trưng bày hàng phục vụ Tết. Theo nhiều NTD, giá cả các mặt hàng như mứt, bánh kẹo… không biến động nhiều so năm ngoái. Tuy nhiên, điều đáng quan ngại là hàng thực phẩm “3 không” (không nhãn mác, không bao bì, không hạn sử dụng) vẫn xuất hiện khá nhiều.

Tại sạp hàng một chợ bán sỉ, lẻ bánh kẹo, mứt, chủ sạp hàng giới thiệu hàng chục loại bánh, mứt với giá mềm hơn các sạp khác 10-20%. Theo chị ở đây có tất cả bánh kẹo, mứt được sản xuất trong nước, hoặc nhập khẩu từ Thái Lan, Australia, Singapore do công ty nhập về với đầy đủ giấy tờ chứng nhận nguồn gốc ATTP. Tuy nhiên, khi chúng tôi muốn xem các giấy tờ đó, nét mặt chị trở nên cau có: “Mua lẻ mà đòi hỏi đủ thứ, không mua thì đi chỗ khác mua”. Theo quan sát của chúng tôi, rất nhiều sạp hàng bánh mứt tự đặt mẫu bao bì mang tên của sạp mình, còn ruột bên trong không rõ xuất xứ từ đâu. Tại một gian hàng bán đặc sản địa phương, nếu quan sát kỹ các sản phẩm, ngoài dòng chữ tên sạp kèm theo “chỉ dẫn địa lý” như Đà Lạt, Bến Tre, Tây Ninh, Cần Thơ, Sóc Trăng... người mua không tìm thấy bất kỳ thông tin nào khác về cơ sở sản xuất, thành phần nguyên liệu chế biến, ngày tháng sản xuất, hạn sử dụng...

Đánh vào tâm lý NTD lo ngại thực phẩm bẩn, trên mạng xã hội Facebook tràn ngập rao bán các mặt hàng thực phẩm “siêu sạch”. Rộ lên hiện nay là mứt sạch các loại như bí, hạt sen, dừa, gừng, kiwi, hồng dẻo, nho, hạt sen... được rao bán với giá khá mềm từ 100.000 đồng/kg trở lên. Có nơi còn chào cả hàng có nguồn gốc nhập khẩu từ Australia, New Zealand. Tuy nhiên, chất lượng thế nào và có bảo đảm VSATTP cho NTD hay không, không ai dám khẳng định. Trên một trang fanpage có tên “Mứt Tết ngon, rẻ, sạch sẽ - Hương vị quê hương”, giới thiệu các mặt hàng mứt Tết, trong đó có “giỏ mứt thập cẩm làm từ nguyên liệu sạch không hóa chất, bảo đảm chất lượng”, đặt hàng bao nhiêu cũng có. Tuy nhiên, khi thử liên hệ đặt mua theo số điện thoại đăng trên trang mạng này, đồng thời muốn tìm tới cơ sở để tìm hiểu thực tế, nếu được sẽ đặt mua số lượng nhiều. Ngay lập tức chủ nhân trang mạng online từ chối gặp mặt, chỉ giao hàng theo số điện thoại. Nhận xét về vấn đề này, Phó Chi cục trưởng Quản lý thị trường TPHCM Nguyễn Văn Bách thừa nhận lực lượng tham gia mua bán trên mạng xã hội Facebook ngày càng nhiều, phần lớn bằng những chiêu thức tiếp thị như hàng tươi sống không hàn the, hóa chất tẩm ướp; hàng rau quả sạch nhà tự trồng hoặc ở quê gửi lên; hàng biếu xách tay nhập khẩu có số lượng giới hạn... Do hàng không rõ nguồn gốc, không thuế má, nên giá rẻ, có thể thấp hơn 10-20% sản phẩm cùng loại bán trên thị trường.

Tăng cường kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm.

Tăng cường các đoàn kiểm tra

Ngay từ quý III năm ngoái, Ban Chỉ đạo liên ngành về VSATTP TPHCM đã triển khai công tác bảo đảm ATTP Tết Nguyên đán Đinh Dậu trên địa bàn TP. Mục tiêu nhằm kiểm soát đảm bảo ATTP trong sản xuất, chế biến, kinh doanh, nhập khẩu và sử dụng nguyên liệu thực phẩm, đặc biệt kiểm soát các hóa chất, kháng sinh, thuốc bảo vệ thực vật cấm sử dụng trong nuôi trồng nhằm ngăn ngừa, phòng chống ngộ độc thực phẩm trong dịp Tết.

Cụ thể, TP đã tăng 10% số cuộc thanh tra, kiểm tra so với cùng kỳ 2016, tập trung vào những mặt hàng được sử dụng nhiều trong dịp Tết và mùa lễ hội như thịt, sản phẩm từ thịt, bia, rượu, nước giải khát, bánh, mứt, kẹo, rau, quả… Việc kiểm tra, giám sát hàng hóa cũng sẽ được tăng cường tại các cơ sở kinh doanh ăn uống, các đơn vị tham gia bình ổn thị trường, các cơ sở sản xuất và kinh doanh nhập khẩu hàng Tết, các chợ đầu mối, siêu thị, trung tâm thương mại. Theo báo cáo của 15 đoàn thanh tra chuyên ngành, qua kiểm tra gần 1.380 cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, đã phát hiện 799 cơ sở vi phạm (chiếm 58%), xử phạt hành chính hơn 2,5 tỷ đồng, đóng cửa vĩnh viễn 2 cơ sở vi phạm nghiêm trọng. Cụ thể, ngày 31-12-2016, Đội 6b Chi cục Quản lý thị trường TP bất ngờ kiểm tra kho hàng tại số 127 An Dương Vương, do ông Nguyễn Văn Bắc làm chủ. Đội đã phát hiện hơn 10 tấn mứt mận, táo, hạt dẻ, hạt điều... do nước ngoài sản xuất, không có hóa đơn, chứng từ, không bảo đảm VSATTP.

Về vấn đề giám sát, kiểm tra VSATTP, Phó Giám đốc Sở Y tế TP Nguyễn Hữu Hưng cho biết đã phối hợp chặt chẽ với các sở ngành liên quan triển khai công tác quản lý ATTP trên địa bàn. Công tác kiểm tra, kiểm soát các thực phẩm trôi nổi, không rõ nguồn gốc, sản phẩm tẩm hóa chất phụ gia... đều được các quận, huyện thường xuyên tiến hành chặt chẽ. Tuy nhiên, ông Hưng cũng khuyến cáo NTD nên mua hàng ở các siêu thị, các cửa hàng tiện ích, các chợ truyền thống để đảm bảo VSATTP, tránh mua hàng hóa ở các chợ tự phát.

Hiện nay lượng hàng về các chợ đầu mối bình quân 8.000 tấn/ngày. Trong những ngày cao điểm sau 23 Tết có thể lên đến 15.000 tấn. Vì thế, việc kiểm tra thường xuyên, quyết liệt tình hình VSATTP dịp Tết Nguyên đán tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh trên địa bàn TP đáng được ghi nhận, hoan nghênh. Tuy nhiên, công tác này cần được triển khai thường xuyên, quyết liệt hơn nữa, nhất là thời điểm Tết Đinh Dậu 2017 đã cận kề.