Tại hội thảo Kinh tế số - Động lực tăng trưởng mới cho TPHCM, ông Lâm Đình Thắng, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM, cho biết sau khi hợp nhất, TPHCM đã trở thành một siêu đô thị với quy mô rất lớn, diện tích khoảng 6.770 km² và dân số hơn 14 triệu người.
Theo ông Thắng, đây không chỉ là bước mở rộng về không gian đô thị, mà còn đặt ra yêu cầu cấp thiết phải xây dựng một mô hình tăng trưởng mới, lấy năng suất lao động và công nghệ cao làm nền tảng. Trong bối cảnh đó, kinh tế số được TPHCM xác định là động lực tăng trưởng cốt lõi, có vai trò dẫn dắt và tạo ra giá trị gia tăng vượt trội, góp phần nâng cao sức cạnh tranh của TPHCM trong kỷ nguyên mới.
Theo số liệu PGS.TS Trần Minh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Kinh tế số và Xã hội số (Bộ Khoa học và Công nghệ) cung cấp, năm 2024, tỷ trọng kinh tế số của TPHCM đạt khoảng 24,36% (cao hơn mức trung bình quốc gia là 20%) và siêu đô thị mới sau sáp nhập đạt khoảng 21% (cao hơn mức trung bình cả nước là 18,3%). Ông cũng đánh giá cao việc TPHCM chọn kinh tế số là điểm đột phá nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế số và tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng GRDP TPHCM nói riêng và GDP cả nước nói chung.
Minh chứng cho điều này, PGS.TS Trần Minh Tuấn cũng nêu hai mô hình kinh tế số thành công năm 2024. Một là mô hình thí điểm chuyển đổi số bán buôn - bán lẻ tại quận Phú Nhuận (trước đây) giúp ngành dịch vụ ăn uống giảm 16% chi phí, tăng 15%-30% lợi nhuận, cửa hàng bán lẻ tiết kiệm 25% chi phí, tăng 25%-35% khách hàng mới. Hai là, mô hình sản xuất thông minh tại nhà máy Orion Vina (Bình Dương trước đây) giúp tăng 30% công suất, giảm 68% thời gian dừng máy, giảm 50% chi phí kiểm tra, mang lại hiệu quả 19 triệu USD trong 8 tháng.
Tuy nhiên, để thúc đẩy kinh tế cũng cần có một số điều kiện. PGS. TS Phạm Khánh Nam, Hiệu trưởng Trường Kinh tế, Luật và Quản lý Nhà nước (thuộc Đại học Kinh tế TPHCM - UEH) đã nêu 6 trụ cột theo chuỗi giá trị số (thu thập dữ liệu, hạ tầng kết nối, năng lượng tính toán/trung tâm dữ liệu, nền tảng phát triển phần mềm, mô hình trí tuệ nhân tạo, và ứng dụng cuối cùng) để định hướng trong đầu tư và quản lý.
Song GS.TS Phạm Khánh Nam cũng chia sẻ một số vấn đề như, TPHCM có nhiều nguồn dữ liệu nhưng còn phân mảnh, thiếu quy định pháp lý về bảo vệ quyền riêng tư và an ninh mạng. Về hạ tầng, TPHCM dẫn đầu cả nước về mật độ cáp quang và thử nghiệm 5G nhưng cần tiếp tục đầu tư, đặc biệt là mạng kết nối chuyên dụng nội bộ.
TPHCM có hệ sinh thái đám mây sôi động nhưng đối mặt với chi phí mặt bằng cao và nguồn năng lượng không ổn định, cũng như thiếu chuyên gia vận hành... Trên cơ sở đó, ông đề xuất cần xây dựng dữ liệu dùng chung, mở dữ liệu công, thúc đẩy IoT, đảm bảo an toàn dữ liệu cá nhân, đầu tư nhân lực công nghệ; thu hút nhân tài, hình thành cộng đồng đổi mới sáng tạo, hỗ trợ doanh nghiệp công nghệ “Make in Vietnam”.
Nói về nguồn nhân lực TS. Thái Kim Phụng, Phó Hiệu trưởng Trường Công nghệ và Thiết kế UEH, đề xuất trong ngắn hạn cần bồi dưỡng kỹ năng số cho lực lượng hiện có, còn dài hạn phải hình thành các trung tâm đổi mới sáng tạo và kỹ năng số vùng, đóng vai trò “hub” đào tạo, nghiên cứu và thực hành công nghệ số.
Liên quan đến chính sách thúc đẩy phát triển kinh tế số, các chuyên gia cũng đề xuất xung quanh các vấn đề như chính sách khung và vai trò kiến tạo của nhà nước; các mô hình phát triển kinh tế số phù hợp; thách thức và cơ hội sau sáp nhập; thúc đẩy cơ chế hợp tác 4P (công - tư - người dân - đối tác).
Cũng tại hội thảo, đại diện Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM, Cục Thống kê TPHCM và Trường Kinh tế, Luật và Quản lý Nhà nước (UEH) đã ký kết hợp tác, phát triển kinh tế số trong thời gian tới.
Tại hội thảo, ông Nguyễn Hữu Yên, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TPHCM, đã chia sẻ một số định hướng của TPHCM. Chẳng hạn, về chất lượng nguồn nhân lực, sẽ tập trung đào tạo chuyên sâu, thu hút chuyên gia theo Luật Công nghệ số. Luật này cho phép thu hút chuyên gia từ bên ngoài vào khu vực công, hoặc người từ khu vực công được phép ra ngoài làm vài năm và quay trở lại.
Bên cạnh đó, TPHCM tập trung xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo là trụ cột thứ tư. Hệ sinh thái này thúc đẩy sự sáng tạo và phát triển. Hợp tác liên kết chính là trụ cột thứ năm, liên quan đến sự hợp tác và đối tác, nhất là đối tác quốc tế. Theo đó, tầm nhìn siêu đô thị mới sẽ trở thành một trung tâm kinh tế, tài chính, dịch vụ, công nghiệp hiện đại mang tầm khu vực và quốc tế. Đặc biệt, chú trọng phát triển theo hướng kinh tế xanh, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, dựa trên nền tảng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, cùng với nguồn nhân lực chất lượng cao.
