Tính đến ngày 18-5, giá platinum hợp đồng kỳ hạn tháng 7 trên sàn Nymex giao dịch quanh mức 943USD/ounce, thấp hơn khoảng 20,7% so với mức đỉnh 1.190USD/ounce thiết lập ngày 8-3. Hiện tại giá platinum có khả năng đã tạo đáy ở mức 895,4USD/ounce thiết lập hồi cuối tháng 4.
Diễn biến giá đột ngột thay đổi
Trước ngày 8-3, giá platinum cùng với palladium và các kim loại quý khác đều trong xu hướng tăng mạnh, do thị trường lo ngại về xung đột quân sự giữa Nga - Ukraine có thể dẫn tới các chính sách cấm vận đối với hàng hóa của Nga làm gián đoạn nguồn cung. Nhất là đối với palladium, bởi Nga chiếm 38% nguồn cung quặng kim loại này. Platinum cũng tăng giá nhưng mức tăng ít hơn bởi nguồn cung cấp platinum chính cho thế giới vẫn là Nam Phi với tỷ trọng 72%, còn tỷ trọng của Nga chỉ 11%.
Tuy nhiên, sau ngày 8-3, giá palladium và platinum bắt đầu đi xuống vì 3 nguyên nhân: nhà sản xuất palladium của Nga là Nornikel (thị phần 38% thế giới) vẫn chưa bị trừng phạt bởi các lệnh cấm vận, nên vẫn xuất khẩu bình thường; chính sách zero Covid của Trung Quốc; báo cáo đầu tháng 3 của Hội đồng Đầu tư Platinum thế giới (WPIC) dự báo cán cân cung- cầu platinum năm nay thặng dư khoảng 652.000 ounce.
Báo cáo này cho thấy triển vọng tăng giá của platinum phụ thuộc chủ yếu vào tăng trưởng tiêu thụ của ngành ô tô, với nhu cầu sử dụng palladium và platinum làm chất dẫn xuất và nhu cầu đầu tư vào platinum của các quỹ ETFs. Nhưng tăng trưởng tiêu thụ của ngành ô tô gặp trở ngại do Trung Quốc phong tỏa trên diện rộng, nên các loại phương tiện vận tải bị hạn chế di chuyển.
Thống kê của WPIC cho thấy Trung Quốc chiếm tới 34% số lượng xe ô tô chạy xăng trên toàn cầu. Trong khi đó, nhu cầu đầu tư của các ETFs đối với các loại kim loại quý đều bị ảnh hưởng do Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) có kế hoạch tăng nhanh lãi suất, cùng với việc Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) chuẩn bị có động thái tương tự. Nhu cầu đầu tư vào kim loại quý thường có sự tương quan nghịch với lãi suất.
Kỳ vọng thay thế cho palladium
Trong báo cáo tháng 4 của WPIC đánh giá về triển vọng của platinum, các chuyên gia cho rằng tương quan giá cả giữa 2 mặt hàng platinum-palladium đang ở mức thấp nhất kể từ năm 1999 trở lại đây. Về khía cạnh đầu tư vào kim loại quý, tỷ lệ giá này thường là công cụ để các nhà đầu tư quyết định tỷ trọng phân bổ trong danh mục nắm giữ. Tuy nhiên, có yếu tố mang tính bền vững hơn, đó là tương quan giá hiện tại đang tạo ra khả năng sử dụng platinum thay thế cho palladium trong xe chạy xăng do lợi ích kinh tế mang lại.
Báo cáo cho biết 75% lượng palladium có thể được thay thế bởi platinum sử dụng cho xe ô tô chạy xăng mà không làm mất tính ổn định nhiệt. Tuy nhiên, để đảm bảo nguyên tắc thận trọng trong các tình huống tính toán, các chuyên gia chỉ đưa ra phạm vi thay thế giả định từ 30-50%. Theo đó, nếu 30-50% palladium được thay thế bởi platinum, các nhà sản xuất ô tô có thể tiết kiệm được từ 671 triệu USD đến 1,1 tỷ USD. Kết quả của sự thay thế này sẽ dẫn tới thay đổi cán cân cung - cầu đối với platinum trong năm nay. Theo đó, nhu cầu platinum có thể tăng thêm 512.000-853.000 ounce, nên tình hình thặng dư có thể chuyển thành thiếu hụt.
Các chuyên gia cũng lưu ý rằng không có yếu tố cấp thiết nào đáng kể đối với các nhà sản xuất ô tô để thúc đẩy sự thay thế này, và hiện tại cũng chưa có dấu hiệu nào cho thấy xu hướng thay thế đang diễn ra. Do đó, hợp lý nhất là xu hướng thay thế có thể diễn ra đối với các mẫu xe hơi thiết kế mới và không phải trong năm 2022, trừ khi có sự thay đổi mang tính chiến lược đến từ vấn đề nguồn cung palladium của Nga bị gián đoạn. Nếu Nga chính thức bị cấm vận xuất khẩu đối với palladium, các nhà sản xuất ô tô khó có thể tìm thấy nguồn cung bù đắp cho tỷ trọng 38% của Nga, ngoài việc chuyển dần sang sử dụng platinum.
Yếu tố hỗ trợ trong trung hạn
Yếu tố hỗ trợ trong trung hạn
Hiện tại giá platinum đang ở mức thấp trong lịch sử, tỷ lệ giá platinum-palladium cũng ở mức thấp nhất trong 30 năm trở lại đây. Platinum hiện đang được định giá thấp hơn đáng kể so với cả vàng và palladium. Điều này có thể kích hoạt xu hướng đầu tư quay trở lại vào kim loại quý này.
Nhu cầu đối với cả palladium và platinum trong ngành ô tô đều tăng do các quy định về hạn chế khí thải ngày càng khắt khe hơn, trong khi nếu tăng tỷ lệ platinum thay thế cho palladium sẽ mang lại lợi ích về mặt kinh tế do giảm được chi phí. Giá platinum còn được hỗ trợ từ việc thị trường kỳ vọng Trung Quốc có khả năng dần nới lỏng phong tỏa đối với các tỉnh thành khác kể từ tháng 6, giống như Thượng Hải vừa qua.
