Người phát ngôn Dinis N’Tchama cho biết Bộ Tư lệnh Quân sự tối cao đã phế truất Tổng thống Umaro Sissoco Embaló, đình chỉ mọi cơ quan của nhà nước, ngừng tiến trình bầu cử, dừng hoạt động truyền thông và đóng cửa toàn bộ biên giới.
Ông nói hành động này nhằm “tái lập trật tự đất nước”, đồng thời cáo buộc có một âm mưu gây bất ổn do “một số chính trị gia phối hợp với trùm ma túy trong và ngoài nước”, nhưng không nêu chi tiết.
Trả lời France 24, Tổng thống Embaló xác nhận đã bị phế truất và bị bắt nhưng “không bị bạo hành”. Ông tuyên bố đây là một cuộc đảo chính do Tổng Tham mưu trưởng quân đội phát động.
Guinea-Bissau từ lâu bất ổn với 4 cuộc đảo chính thành công và nhiều âm mưu khác kể từ khi giành độc lập. Quốc gia Tây Phi này cũng được xem là điểm trung chuyển ma túy từ Mỹ Latinh sang châu Âu.
Cuộc bầu cử ngày 23-11 càng làm căng thẳng chính trường, khi cả ông Embaló và ứng viên đối lập Fernando Dias da Costa đều tuyên bố thắng cử, trong khi kết quả tạm thời chỉ dự kiến được công bố vào 27-11.
Vào trưa 26-11, tiếng súng nổ gần Dinh Tổng thống. Các tuyến đường xung quanh lập tức bị phong tỏa, với binh sĩ bịt mặt và vũ trang hạng nặng canh giữ. Một quan chức Dinh Tổng thống cho biết nhóm vũ trang đã tấn công, dẫn tới đấu súng với lực lượng bảo vệ.
Một quan chức Bộ Nội vụ cũng nghe thấy tiếng súng gần trụ sở Ủy ban Bầu cử Quốc gia. Chủ tịch cơ quan này bị quân đội bắt và văn phòng bị niêm phong.
Báo Jeune Afrique dẫn lời ông Embaló cho biết ông bị bắt trong cuộc đảo chính, đồng thời thừa nhận đối mặt khủng hoảng tính chính danh khi phe đối lập cho rằng nhiệm kỳ của ông đã hết hạn từ 27-2. Tòa án Tối cao trước đó phán quyết nhiệm kỳ kết thúc ngày 4-9, nhưng bầu cử lại bị trì hoãn đến tháng này.
LHQ bày tỏ “vô cùng lo ngại”. Người phát ngôn của Tổng thư ký António Guterres kêu gọi các bên kiềm chế và tôn trọng pháp quyền.
Trong tuyên bố chung, phái đoàn quan sát của Liên minh châu Phi (AU) và Cộng đồng Kinh tế các quốc gia Tây Phi (ECOWAS) lên án “nỗ lực trắng trợn phá hoại tiến trình dân chủ”, yêu cầu khôi phục trật tự hiến pháp và trả tự do cho các quan chức bầu cử bị bắt.
Tuy nhiên, Liên minh xã hội dân sự Popular Front cáo buộc chính ông Embaló và quân đội “dựng lên một cuộc đảo chính giả” nhằm trì hoãn công bố kết quả và duy trì quyền lực. Nhóm này cho rằng mục tiêu là lùi việc công bố kết quả ngày 27-11 và mở đường cho việc dựng chính phủ lâm thời để tổ chức bầu cử mới.
Tình hình tại Guinea-Bissau hiện được đánh giá là cực kỳ phức tạp, với nhiều cáo buộc chồng chéo và nguy cơ bất ổn tiếp tục leo thang trong những ngày tới.
