Những con số biết nói
Chia sẻ tại tọa đàm về giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch ở Việt Nam diễn ra chiều ngày 13-4 trong khuôn khổ VITM Hà Nội 2023, bà Nguyễn Thị Ngọc Ánh, đại diện đến từ Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường, cho biết ước tính trong hoạt động du lịch mỗi khách thải ra môi trường trung bình từ 5-10 túi nilon/ngày; xả 2-4 vỏ chai nhựa, hộp sữa/ngày. Lượng rác này chưa kể đến các sản phẩm, vật dụng cá nhân làm bằng nhựa dùng một lần.
Lượng rác thải nhựa và túi nilon của cả nước chiếm khoảng 10-12% chất thải rắn sinh hoạt, đặc biệt nhiều tại một số thành phố có hoạt động du lịch phát triển.
Cũng nói về vấn đề rác thải nhựa tại các điểm du lịch, đại diện đến từ Viện Nghiên cứu Phát triển Du Lịch (ITDR), Tổ chức quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên (WWF), cho biết lượng rác thải nhựa xả ra môi trường tại các điểm du lịch chiếm tỷ lệ rất lớn và ngày càng gia tăng. Đáng nói, đây đều là những “điểm nóng” du lịch trong nước.
Có thể kể đến như Vịnh Hạ Long, trung bình có 4 tấn rác thải/ngày đêm, chủ yếu là rác thải nhựa trôi nổi trên biển. Sầm Sơn trung bình 105 tấn rác thải/ngày đêm, trong đó rác thải nhựa chiếm 24%, tương đương 25,2 tấn/ngày đêm. Hay tại Đà Nẵng, trong 1.100 tấn rác thải/ngày đêm có tới 17% là rác thải nhựa, tương đương 20,8 tấn mỗi ngày.
Báo cáo từ Chương trình môi trường Liên hợp quốc (UNEP) cũng cho thấy năm 2018, Việt Nam là một trong những quốc gia có lượng rác thải nhựa xả ra biển nhiều nhất thế giới, với khối lượng từ 0,28-0,73 triệu tấn/năm, tương đương 6% tổng lượng rác thải nhựa ra biển, đứng thứ 4 trên 20 quốc gia cao nhất.
Chánh Văn phòng Tổng Cục du lịch, ông Vũ Quốc Trí thừa nhận một trong những hệ quả của phát triển du lịch là tác động xấu đối với môi trường, trong đó có ô nhiễm rác thải nhựa. Do đó, “nhiệm vụ của người làm du lịch là phải giảm thiểu những tác động đó,” ông Trí nhấn mạnh.
Đứng trước thách thức này, trong những năm qua, Chính phủ cũng đã ban hành nhiều văn bản pháp luật thể hiện quan điểm hướng tới giảm thiểu rác thải nhựa trong du lịch. Một trong những quan điểm phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Đó là phát triển du lịch theo hướng tăng trưởng xanh, bền vững và bao trùm, lấy ‘tôn trọng môi trường’ làm nguyên tắc ưu tiên, bảo đảm hài hòa giữa phát triển du lịch với bảo tồn, phát huy giá trị các tài nguyên, góp phần giải quyết các vấn đề xã hội, bảo vệ môi trường, ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu và bảo đảm quốc phòng an ninh.
Quyết định số 1316/QĐ-TTg còn chỉ ra đến năm 2025, 100% các khu du lịch, cơ sở lưu trú không sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và túi nilon khó phân hủy. Trong khi đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng đã ban hành Bộ tiêu chí hướng dẫn bảo vệ môi trường đối với các cơ sở du lịch và dịch vụ tại các khu, điểm du lịch, có những hướng dẫn về việc giảm thiểu rác thải nhựa…
Triển khai đề án giảm thiểu rác thải nhựa
Đối với lĩnh vực du lịch, ngay từ năm 2012 Tổ chức Du lịch thế giới (UNWTO) và Chương trình môi trường của Liên hợp quốc đã công bố báo cáo về Phát triển Du lịch theo hướng tăng trưởng xanh. Trong đó, nêu rõ 6 thách thức lớn mà du lịch thế giới phải đối mặt, thách thức thứ 3 trong báo cáo đó là “Quản trị rác và chất lượng nước”.
Giải quyết ô nhiễm rác thải nhựa từ lâu đã luôn là vấn đề cấp bách trên toàn thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Rác thải nhựa dùng 1 lần tác động trực tiếp đến chất lượng cuộc sống, sức khỏe con người cùng các loại sinh vật khác.
Nhận thức được trách nhiệm của mình, Hiệp hội Du lịch Việt Nam đã hưởng ứng mạnh mẽ chương trình giảm thiểu rác thải nhựa trong ngành khi vận động các doanh nghiệp du lịch tham gia nhiều hoạt động thu gom và xử lý rác thải nhựa.
Với sự ủng hộ của UNDP và Quỹ môi trường toàn cầu, Hiệp hội Du lịch Việt Nam phối hợp với Viện Chiến lược Chính sách Tài nguyên & Môi trường triển khai Dự án giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch ở Việt Nam.
Mục tiêu tổng quát của dự án nhằm thúc đẩy các hoạt động giảm thiểu rác thải nhựa trong lĩnh vực du lịch; góp phần bảo vệ môi trường và phát triển du lịch; nhằm đạt được các mục tiêu phát triển bền vững của ngành du lịch, góp phần vào mục tiêu phát triển kinh tế bền vững của quốc gia.
Mục tiêu cụ thể là nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành, doanh nghiệp, người dân, khách du lịch về giảm thiểu rác thải nhựa. Xây dựng và áp dụng các giải pháp, sáng kiến giảm thiểu rác thải nhựa được triển khai thí điểm tại một số nhà hàng, cơ sở lưu trú du lịch tại 2 tỉnh Ninh Bình, Quảng Nam. Đồng thời xây dựng và ban hành kế hoạch hành động về giảm thiểu rác thải nhựa trong ngành du lịch.
Ông Vũ Quốc Trí, Chánh Văn phòng Tổng cục Du lịch cho biết, với vai trò là cơ quan quản lý nhà nước về du lịch, Tổng cục Du lịch hoan nghênh UNDP đã hỗ trợ triển khai dự án bảo vệ môi trường, giảm thiểu rác thải nhựa tại Việt Nam.
"Chúng tôi tin tưởng rằng với sự hỗ trợ của các chuyên gia quốc tế, sự vào cuộc của các cơ quan quản lý nhà nước, địa phương, doanh nghiệp, cộng đồng và khách du lịch thì chúng ta sẽ đạt được những thành công trong việc giảm thiểu rác thải nhựa trong ngành du lịch", ông Trí nhấn mạnh.
Song hành với dự án này, các chuyên gia cũng cho rằng cần đẩy mạnh phối hợp nhiều giải pháp giảm thiểu rác thải nhựa trong hoạt động du lịch để tới năm 2025 không còn sử dụng các sản phẩm nhựa một lần và túi nilon khó phân hủy.
