Dự thảo có nhiều quy định mới, trong đó đáng chú ý là dự kiến cho phép rút tiền mặt từ thẻ qua POS tại đơn vị chấp nhận thẻ (ĐVCNT). Nội dung này không loại trừ trường hợp khách hàng rút tiền bằng thẻ tín dụng qua máy POS, trong khi hình thức này tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Có bất cập
Dự thảo Thông tư dự kiến sửa đổi và bổ sung Khoản 18, Khoản 21 và bổ sung Khoản 21a vào Điều 3 Thông tư 19. Theo đó, ĐVCNT là tổ chức, cá nhân chấp nhận thanh toán hàng hóa, dịch vụ bằng thẻ, ứng tiền mặt từ thẻ cho chủ thẻ theo hợp đồng thanh toán thẻ ký kết với tổ chức thanh toán thẻ. Thiết bị chấp nhận thẻ tại điểm bán bao gồm Point of Sale (POS), Mobile Point of Sale (mPOS) và các loại thiết bị chấp nhận thẻ khác, như thiết bị đọc thẻ, thiết bị đầu cuối được cài đặt và sử dụng tại các ĐVCNT chủ thẻ có thể sử dụng để thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ.
POS có thể được lắp đặt tại chi nhánh, phòng giao dịch của tổ chức thanh toán thẻ hoặc tại ĐVCNT để ứng tiền mặt cho chủ thẻ theo quy định tại thông tư này.
| Có 2 bất cập trong việc rút tiền bằng thẻ tín dụng qua máy POS. Thứ nhất, có thể tạo ra những giao dịch mang tính lừa đảo, tức thật sự không có giao dịch thương mại nhưng các nhà cung cấp dịch vụ khi chuyển thông tin cho NH lại báo biết đây là thanh toán cho một hoạt động mua bán. Thứ 2, dẫn đến rủi ro khách hàng rút tiền tối đa hạn mức thẻ tín dụng. TS. Nguyễn Trí Hiếu, Chuyên gia tài chính - NH |
Theo nội dung trên có thể hiểu tất cả loại thẻ (ghi nợ, tín dụng, trả trước) đều có thể rút tiền từ máy POS. Tuy nhiên, đặt trường hợp chủ thẻ sử dụng thẻ tín dụng để rút tiền mặt qua máy POS tại ĐVCNT, quy định này sẽ dẫn đến nhiều rủi ro. Theo nhiều chuyên gia, người sử dụng thẻ tín dụng có thể rút tiền mặt bằng nội tệ trong nước và ngoại tệ ở nước ngoài, nhưng việc có giới hạn.
Theo đó, người có thẻ tín dụng không thể rút 100% hạn mức tín dụng được cấp, trừ những trường hợp đặc biệt, còn thông thường các NH sẽ giới hạn một tỷ lệ theo quy định của NH đối với khách hàng của họ. Tuy nhiên, nếu quy định khách hàng không rút tiền mặt qua ATM có thể rút tiền mặt qua một công ty bán hàng, qua máy POS, sẽ đi ngược với chức năng của máy POS.
Theo đó, nếu áp dụng quy định này, việc giao dịch sẽ diễn ra như sau: những công ty bán hàng thực hiện giao dịch với khách hàng chuyển thông tin đã bán hàng và khách hàng sử dụng thẻ tín dụng để thanh toán với món hàng qua hệ thống liên NH và qua Visa hay Master Card đi đến NH của khách hàng, sau đó sẽ nhận được lượng tiền tương ứng do NH gửi đến qua hệ thống Visa hay Master Card và hệ thống thanh toán bù trừ để đến tài khoản của người cung cấp sản phẩm hay dịch vụ đó.
Từ đó, ĐVCNT trả tiền mặt cho khách hàng. Điều này không phù hợp vì giao dịch POS đáng lý phải trên cơ sở một thương vụ, khách hàng phải thực sự mua bán nhà cung cấp mới được nhận lại tiền từ NH. Trong trường hợp này, giao dịch của khách hàng và ĐVCNT không có thương vụ nhưng vẫn nhận được một số tiền từ NH và đưa số tiền đó cho khách hàng. Khi áp dụng hình thức này, khách hàng có thể rút 100% hạn mức trong thẻ tín dụng, vì đó không phải là hạn mức rút tiền mặt, mà là giao dịch bình thường được trả bằng thẻ tín dụng.
Nhiều rủi ro khi cho phép khách hàng rút tiền qua máy POS. Quy định cụ thể tránh rủi ro
Theo tìm hiểu của ĐTTC, dịch vụ rút tiền mặt từ thẻ tín dụng hiện đang được mời chào rầm rộ trên nhiều website, diễn đàn và được nhiều ĐVCNT cung ứng cho khách hàng, dù chưa được cho phép. Các công ty này cho biết có thể giúp chủ thẻ rút toàn bộ hạn mức tín dụng được cấp bằng tiền mặt để dùng vào mục đích khác, thay vì mua sắm hàng hóa. Biểu phí rút tiền mặt cũng khá đa dạng, phí rút tiền mặt từ thẻ Visa, Master Card 1,7-2,5% trên tổng số tiền giao dịch, phí rút tiền mặt từ thẻ JCB 2,6-3% tổng số tiền giao dịch.
Như vậy, khách hàng tiếp cận dịch vụ này nếu rút tiền từ thẻ tín dụng tại máy ATM chỉ có thể rút theo tỷ lệ NH cấp với mức phí 4% tổng số tiền mặt rút ra. NH sẽ bắt đầu tính lãi ngay từ thời điểm rút với lãi suất lên đến 2-3%/tháng. Còn khi rút tiền từ thẻ qua máy POS tại ĐVCNT, chủ thẻ chỉ mất phí 1,5-3% tổng số tiền giao dịch, tùy theo loại thẻ và số tiền rút, lãi suất 0% trong 45 ngày và có thể rút đến 100% hạn mức. Mặc dù NHNN có đưa ra quy định về hạn mức rút tiền trong một ngày nhưng cũng không tránh được việc khách hàng và ĐVCNT thỏa thuận để thực hiện những giao dịch khống để rút vượt hạn mức quy định dưới hình thức cà thẻ thanh toán giao dịch hàng hóa cho khách hàng, dù hoạt động mua bán không diễn ra.
Điều đáng lo ngại là nếu giao dịch rút tiền mặt qua thẻ tại máy POS không nhằm mục đích để bán hàng sẽ đi ngược với Luật Kế toán vì ghi nhận khống việc bán hàng. Cho phép rút tiền mặt tại POS cũng sẽ khiến cơ quan quản lý khó phân biệt đâu là hoạt động rút tiền mặt, đâu là hoạt động thanh toán giao dịch mua bán, dẫn đến khó khăn trong việc thu thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp.
Trước nay, các NH không quản lý số lượng hàng hóa dịch vụ bán ra cũng như doanh thu của các ĐVCNT, chỉ quan tâm đến số tiền được khách hàng cà thẻ từ POS tại ĐVCNT. Khi áp dụng quy định mới không thể tránh trường hợp chủ thẻ rút tiền mặt tại máy POS. Bên cạnh đó, thực tế đã cho thấy đa số người rút tiền từ thẻ tín dụng với hạn mức lên đến 100% khả năng rất cao không trả được nợ, thậm chí nhiều trường hợp khách hàng đi vòng qua kênh này để lấy tiền mặt trả khoản nợ đến hạn khác. Vì vậy, NHNN cần quy định cụ thể hơn, loại trừ việc dùng thẻ tín dụng rút tiền mặt từ máy POS tại ĐVCNT để giảm thiểu rủi ro từ hoạt động này.
