Gần đây hàng loạt NHTM đã mở cửa cho vay lại đối với khách hàng cá nhân, tập trung chủ yếu cho vay người mua nhà để ở và cho vay tiêu dùng với lãi suất khá rẻ. Tuy nhiên, khác với trước đây điều kiện cho vay của một số NHTM đã thay đổi theo hướng siết tài sản thế chấp, thời hạn vay và cả với nguồn thu trả nợ trong tương lai.
Chiêu dụ bằng lãi suất
Lãi suất cho vay ở lĩnh vực sản xuất 10-12%/năm được xem là khá “mềm”, nhưng hiện nay một số NHTMCP đưa lãi suất cho vay mua nhà còn rẻ hơn. Cụ thể, VIB cho biết dành hạn mức tín dụng 1.000 tỷ đồng cho nguồn vốn vay bất động sản cho khách hàng cá nhân từ nay đến 30-9-2012, với lãi suất chỉ 9,9%/năm. HDBank cho vay mua bất động sản, xây sửa nhà từ 12,4%/năm và từ 13%/năm đối với khoản vay tiêu dùng có tài sản bảo đảm.
Thị trường bất động sản đóng băng, hạ giá mạnh đã ảnh hưởng nặng nề đến hoạt động bảo đảm tài sản thế chấp khi cho vay của các NHTM. Nhiều tài sản thế chấp bị giảm giá khiến những khoản vay của NHTM chịu nhiều rủi ro. Vì vậy, khi cho vay cá nhân các NHTM sẽ xem xét kỹ hơn điều kiện, trong đó không chỉ dựa vào tài sản thế chấp, hạ tỷ lệ cho vay trên tài sản thế chấp, mà còn thẩm định kỹ nguồn trả nợ của khách hàng. TS. VÕ TRÍ THÀNH, |
Các NHTMCP khác như ACB, ABBank, MHB… đều đưa ra các chương trình cho vay mua nhà với lãi suất khá ưu đãi. VietinBank tung ra gói tín dụng trị giá 4.000 tỷ đồng, trong đó dành ưu tiên cho khách hàng vay mua nhà với lãi suất 12%/năm.
Viecombank giảm lãi suất cho vay ưu đãi trong gói hỗ trợ 2.000 tỷ đồng dành cho khách hàng cá nhân, hộ kinh doanh. Các khoản vay mua nhà, xây, sửa chữa nhà để ở, nhà ở kết hợp cho thuê cũng được áp mức mới 12%/năm (tối đa 12 tháng).
Techcombank cũng đang đưa ra chương trình cho vay tiêu dùng với lãi suất 12,99%/năm không hạn chế khối lượng giải ngân, số tiền vay, nhưng thời gian cho chương trình này chỉ trong hơn 1 tháng (bắt đầu từ 1-6 đến 10-7-2012)…
Dù lãi suất của các NHTM đưa ra đều khá rẻ nhưng qua khảo sát của ĐTTC, mức lãi suất thấp này chỉ áp dụng trong thời gian ngắn. Như lãi suất 9,9%/năm của VIB dành cho khách hàng mua bất động sản chỉ áp dụng trong 3 tháng đầu tiên, với VietinBank lãi suất 12%/năm chỉ áp dụng trong 6 tháng đầu… trong khi hầu hết chương trình này kỳ hạn dài ít nhất cũng 2-5 năm.
Theo một lãnh đạo NH cổ phần, đó là điều mà người dân cần cân nhắc khi vay NH, bởi ảnh hưởng của lạm phát đến sức cầu hàng hóa, chi tiêu của người dân đang co hẹp lại.
Do vậy, trong tình hình hiện nay dù mở lại cho vay cá nhân, cho vay mua nhà và tiêu dùng, các NHTM cũng đang lường những yếu tố rủi ro, bất lợi khi cho vay.
Theo vị lãnh đạo trên, hiện nay phổ biến các NHTM liên kết với các nhà phát triển dự án cho vay mua bất động sản thuộc dự án của doanh nghiệp, nhưng NH của ông cũng phải cân nhắc vì thực tế nhiều chủ dự án đem thế chấp dự án này cho nơi khác rồi bán cho khách hàng. Vì vậy, đòi hỏi NH phải thẩm định lại thực lực của chính nhà phát triển dự án nhằm tránh rủi ro.
Siết nguồn thu trả nợ
Có thể thấy hiện nay dù NHNN đã có chỉ thị về giảm lãi suất cho những khách hàng vay cũ, nhưng nhiều NH cho biết chỉ điều chỉnh lãi suất khi đến hạn theo hợp đồng. Chưa kể đoán trước xu hướng lãi suất đi xuống, trước đây nhiều NH còn thiết kế hợp đồng theo hướng ưu đãi lãi suất nhưng kéo dài thời hạn điều chỉnh lên 6 tháng, thay vì 3 tháng như trước đây, nhằm trì hoãn việc giảm lãi suất cho khách hàng.
 |
NH chọn lọc kỹ khách hàng mới cho vay. Ảnh: CAO THĂNG |
Hiện tại kênh cho vay cá nhân gồm tiêu dùng, trong đó có cho vay bất động sản là cửa thoát vốn trong bối cảnh lãi suất trên đà giảm mạnh và khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp rất hạn chế. Tuy nhiên theo các chuyên gia, khách hàng vay vốn nên tìm hiểu kỹ cũng như cân nhắc khả năng trả nợ do nhiều NH chỉ ưu đãi lãi suất trong những tháng đầu, những tháng sau lãi suất cho vay sẽ cao hơn.
Bên cạnh đó, cho vay mua nhà để ở lãi suất rẻ không phải hoàn toàn dễ vay và cũng không hẳn được hưởng lãi suất ưu đãi như tên gọi của các chương trình ưu đãi mà nhiều NH đặt ra.
Vì lãi suất công bố ở hầu hết các NHTM đa phần vẫn chỉ dành cho một số dự án mà NH đã có cam kết hỗ trợ vốn với doanh nghiệp.
Thí dụ, tại HSBC, sau tháng đầu hưởng lãi suất 0%, người vay mua nhà có thể tùy chọn các gói có thời gian điều chỉnh lãi suất thỏa thuận khác nhau. Theo đó, nếu khách hàng chọn gói 3 tháng điều chỉnh lãi suất 1 lần sẽ được kèm theo các điều kiện nới rộng hơn về hạn mức cho vay, tức lãi suất cho vay sẽ thấp hơn so với gói điều chỉnh lãi suất 6 tháng 1 lần.
Một lãnh đạo ABBank thừa nhận, nếu trước đây khách hàng vay tiêu dùng tín chấp chỉ cần chứng minh thu nhập và có sự bảo lãnh của cơ quan là có thể vay được tiền, nhưng nay tiêu chí đầu tiên để được vay tiêu dùng tín chấp là khách hàng phải có tài khoản trả lương tại NH (sao kê lương 3 tháng). Đặc biệt, NH cho vay còn giám sát thu nhập của người vay để đảm bảo khách hàng có thể trả được nợ.
Ngoài ra, các NHTM cũng rất thận trọng trong việc thu hẹp thời hạn cho vay từ 15-25 năm xuống còn 5-7 năm là tối đa. Thực tế hiện nay nhu cầu mua nhà chỉ tập trung phân khúc căn hộ có giá trung bình thấp từ vài trăm triệu đến 1 tỷ đồng. Trong thời điểm hiện nay có rất nhiều dự án với các căn hộ khoảng 2 tỷ đồng được các NHTM tung ra với doanh nghiệp để cho vay, nhưng do phân khúc này khó có người mua.
