Chia sẻ tại tại hội thảo “Đòn bẩy tài chính hiệu quả - Người trẻ sở hữu nhà” ngày 26-6, bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHNN), cho biết thời gian qua ngành ngân hàng luôn xác định cần phải ưu tiên nguồn vốn tín dụng cho phát triển nhà ở xã hội (NoXH) và đã thực hiện các giải pháp để góp phần hỗ trợ thúc đẩy cho vay NoXH, giúp người dân, người trẻ có thu nhập thấp cải thiện chỗ ở.
Bà Giang cũng cho biết, hiện có 9 NH tham gia gói tín dụng 145.000 tỷ đồng, lãi suất thấp hơn 1,5-2% lãi suất bình thường. Theo bà, hiện lãi suất cho vay mới nhất đang là 5,9%/năm, lãi suất liên tục giảm cùng xu hướng mặt bằng chung. Với người trẻ dưới 35 tuổi, NHNN có lãi suất ưu đãi, 5 năm đầu thấp hơn 2%, 10 năm thấp hơn 1% so với lãi suất bình quân trung dài hạn của nhóm ngân hàng lớn.
Theo bà Giang đến ngày 30-4, các NHTM đã cam kết cấp tín dụng khoảng 7.8003 tỷ đồng cho 38 dự án. Doanh số cho vay của các NHTM là 3.866 tỷ đồng, trong đó cho chủ đầu tư là 3.281 tỷ đồng và người mua nhà là 585 tỷ đồng. Kết quả giải ngân đến nay đã có sự cải thiện tháng sau cao hơn tháng trước tương ứng với số lượng dự án công bố tăng thêm.
"Các NHTM cũng đã chủ động xây dựng các chương trình tín dụng ưu đãi cho người trẻ mua nhà với thời gian dài 30-35 năm, lãi suất trong 12 tháng đầu rất ưu đãi từ 3,6-7%/năm như ACB, SHB, HDBank, Seabank… Đặc biệt, 4 NHTM nhà nước cũng đưa ra các gói tín dụng cho người dưới 35 tuổi mua nhà ở với mức lãi suất 5,5% trong 3 năm đầu tiên vay vốn", Vụ trưởng cho biết.
Ghi nhận từ thị trường, các gói vay ưu đãi cho khách hàng trẻ không ngừng được tung ra. Gần đây nhất, Agribank đã triển khai cho vay ưu đãi mua NoXH dành riêng cho khách hàng cá nhân là người trẻ dưới 35 tuổi với quy mô 10.000 tỷ đồng kéo dài đến hết năm 2030, lãi suất ưu đãi 6,1%/năm, kỳ hạn vay lên tới 15 năm, tài sản đảm bảo linh hoạt (có thể dùng chính căn hộ mua làm tài sản thế chấp), mức cho vay lên đến 100% nhu cầu vốn, thủ tục đơn giản.
Sacombank ra mắt 2 giải pháp tài chính áp dụng cho vay với nhiều loại hình bất động sản như căn hộ, nhà riêng hay đất ở, phù hợp với nhu cầu của khách hàng trẻ từ 18-40 tuổi có nhu cầu sở hữu căn nhà đầu tiên, hạn mức vay lên đến 10 tỷ đồng (tối đa 85% giá trị đảm bảo) và áp dụng mức lãi suất ưu đãi cố định chỉ 6,5%, 7% và 7,5%/năm, tương ứng lần lượt trong 12, 24 và 36 tháng.
Song ông Hà Quang Hưng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng, cho biết hiện nay người nhóm từ khoảng 22-40 tuổi đang trở thành lực lượng mua nhà chủ lực, thay thế dần nhóm trung niên. Tuy nhiên, mức tăng thu nhập của người dân chưa theo kịp đà tăng của giá nhà ở, dẫn đến khả năng sở hữu thực tế của đa số người trẻ… rất hạn chế.
Để mua được một căn nhà trung bình (70m2, giá bán 3-4 tỷ đồng) tại các đô thị lớn, người trẻ phải cần tới 20-25 năm thu nhập. Con số này cho thấy tỷ lệ giá nhà/thu nhập ở Việt Nam thuộc nhóm rất cao (rất khó tiếp cận). Phía đại diện NHNN cũng cho biết, khó khăn lớn nhất hiện nay là xác định dự án có mức giá phù hợp với đối tượng này, để phù hợp với khả năng chi trả.
Hiện nay, đứng trước nhiều gói tín dụng ưu đãi cho người trẻ mua nhà quy mô hàng ngàn tỷ, các bạn trẻ cũng đang rất quan tâm đến việc tiếp cận tín dụng sở hữu nhà ở. Trước nhu cầu này, TS. Nguyễn Trí Hiếu chuyên gia tài chính, khuyến nghị nếu tiếp cận các gói vay mua nhà, người trẻ nên đảm bảo tổng tiền trả nợ hàng tháng (gốc + lãi) không vượt quá 50% thu nhập ròng, để tránh rơi vào áp lực tài chính.
Theo TS. Hiếu, đừng vội vàng mua nhà nếu thu nhập chưa đủ vững, nên ưu tiên gói vay lãi suất cố định càng lâu càng tốt, ít nhất từ 3-5 năm đầu hoặc dài hơn, giúp hoạch định dòng tiền ổn định, tránh rủi ro lãi suất tăng đột biến về sau. Đồng thời, cần dự phòng quỹ khẩn cấp tương đương 6-12 tháng thanh toán nợ, phòng khi có biến cố như mất việc hay thu nhập giảm, quỹ này giúp người vay duy trì nghĩa vụ trả nợ mà không phải bán tài sản.
"Việc sử dụng đòn bẩy tài chính là con dao 2 lưỡi. Nếu không kiểm soát tốt, người vay rất dễ rơi vào vòng xoáy nợ nần, thậm chí phải bán nhà khi thị trường biến động hoặc thu nhập giảm sút", vị chuyên gia này chia sẻ.
Theo ông Hà Quang Hưng, giải pháp khả thi là điều chỉnh chính sách thuế thu nhập cá nhân: nâng mức giảm trừ gia cảnh cho người có gia đình, con nhỏ; cho phép khấu trừ một phần lãi vay mua nhà lần đầu khỏi thu nhập chịu thuế. Điều này tương tự như một hình thức hỗ trợ gián tiếp, giúp người trẻ vay mua nhà đỡ áp lực hơn về tài chính hàng tháng.
Song song đó, nghiên cứu mô hình quỹ tiết kiệm nhà ở, cho phép người lao động trích một phần lương hàng tháng vào quỹ để được vay mua nhà với lãi suất ưu đãi, hoặc thưởng tiền vào tài khoản tiết kiệm nhà ở cho những bạn trẻ tích lũy đạt mốc nhất định. Cần bố trí đủ và đúng hạn nguồn vốn vay ưu đãi từ ngân sách Trung ương cấp cho Ngân hàng Chính sách xã hội để cho vay ưu đãi mua, thuê mua NoXH.
