Báo cáo của Cục Thuế (Bộ Tài chính) tại hội nghị tổng kết công tác thuế năm 2025 và triển khai nhiệm vụ công tác thuế năm 2026 tổ chức mới đây cho thấy, năm 2025 đã ghi dấu mốc lịch sử của ngành thuế khi lần đầu tiên số thu ngân sách do cơ quan thuế quản lý vượt mốc hơn 2,2 triệu tỷ đồng.
Cụ thể, ước tính đến hết ngày 31-12, số thu do cơ quan thuế quản lý đạt gần 2,24 triệu tỷ đồng, vượt 30% dự toán Quốc hội giao và tăng gần 28% so với năm 2024. Trong đó, thu nội địa ước đạt gần 2,2 triệu tỷ đồng, chiếm khoảng 98% tổng thu (vượt 31% dự toán và tăng hơn 29% so với cùng kỳ năm trước).
Năm 2025 cũng ghi nhận kết quả thu ngân sách đồng đều trên phạm vi cả nước khi 34/34 địa phương đều hoàn thành và vượt dự toán được giao.
Việc cơ quan thuế thu ngân sách vượt dự toán là một tín hiệu tích cực. Một mặt, kết quả này cho thấy cơ quan thu đã triển khai đồng bộ các chính sách, biện pháp thu ngân sách, quản lý nguồn thu hiệu quả và kịp thời, góp phần bảo đảm ổn định tài chính Nhà nước.
Mặt khác, điều này cũng thể hiện nỗ lực của các doanh nghiệp và người dân, đồng thời phản ánh sức khỏe và khả năng hồi phục tích cực của nền kinh tế.
Kết quả đó cũng là tín hiệu phản ánh kinh tế đang duy trì đà phục hồi sau giai đoạn khó khăn, bởi khi doanh nghiệp hoạt động tốt, sản xuất - kinh doanh diễn ra thuận lợi, xuất - nhập khẩu và tiêu dùng đều cải thiện, thu ngân sách nhà nước tăng là điều dễ hiểu.
Điều này phản ánh những chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, kích cầu tiêu dùng và thúc đẩy đầu tư công trong thời gian qua đã có hiệu quả nhất định.
Bên cạnh đó, thu ngân sách đạt mức cao cũng tạo dư địa tài chính đáng kể để thực hiện các nhiệm vụ chi tiêu công.
Trong bối cảnh nhu cầu chi đầu tư công lớn, đặc biệt là với hàng trăm dự án công trình trọng điểm quốc gia vừa được chính thức khởi công thuộc các lĩnh vực hạ tầng chiến lược, chuyển đổi năng lượng và phát triển đô thị, thì nguồn lực bổ sung từ khoản thu vượt dự toán cho phép Nhà nước chủ động hơn trong điều hành chi tiêu, đồng thời giảm áp lực phải vay nợ trong ngắn hạn.
Đáng lưu ý, đây còn là yếu tố góp phần giữ vững an ninh tài chính quốc gia và kiểm soát nợ công trong ngưỡng an toàn.
Tuy nhiên, kết quả thu ngân sách thuế cũng cho thấy một số thách thức cần lưu ý. Đó là trong thu nội địa, khoản thu từ đất chiếm tỷ trọng lớn.
Dù đây là khoản thu lớn, song nếu quá lệ thuộc vào nguồn thu từ bất động sản, tính bền vững của ngân sách có thể bị ảnh hưởng. Bởi như một số chuyên gia đã chỉ ra, khi nguồn thu thuế từ bất động sản tăng quá cao, có thể gián tiếp tác động ngược lại, dẫn đến những hệ quả không mong muốn đối với nền kinh tế, như: gián tiếp làm tăng giá đất, gây áp lực lên quản lý, điều hành thị trường bất động sản…
Một vấn đề nữa là bên cạnh thu ngân sách thì cần phải có chính sách đồng bộ để nuôi dưỡng nguồn thu. Nhiều chuyên gia nhìn nhận, với mục tiêu đưa quy mô tổng sản phẩm nội địa (GDP) danh nghĩa tăng 2 con số thì Việt Nam phải dựa vào các động lực mới từ khu vực tư nhân, KH-CN và kinh tế số để mở rộng nguồn thu thực chất.
Cuối cùng, thu ngân sách cao là nguồn lực quý giá, song cần được sử dụng một cách hiệu quả và có trọng tâm. Nhà nước cần ưu tiên đầu tư mạnh hơn vào lĩnh vực hạ tầng giao thông, trường học, bệnh viện, các chương trình xóa đói giảm nghèo và an sinh xã hội.
Hiệu quả của việc thu ngân sách cao chỉ thực sự được cảm nhận khi chất lượng cuộc sống cải thiện, đường sá bớt ùn tắc, dịch vụ y tế tốt hơn, trẻ em được học tập trong môi trường đầy đủ cơ sở vật chất và người nghèo được bảo đảm các hỗ trợ thiết yếu.
