Điều này trái ngược với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và tân Bộ trưởng Ngoại giao Tần Cương, người đã có những lời lẽ sắc bén đối với Washington trong các cuộc họp quốc hội tuần trước.
Bằng một giọng điệu nhẹ nhàng hơn, ông Lý Cường chỉ ra rằng thương mại song phương giữa Trung Quốc và Mỹ đã đạt mức cao kỷ lục vào năm ngoái, đồng thời nói rằng hai bên có thể và phải hợp tác.
“Trung Quốc và Mỹ có mối quan hệ mật thiết với nhau về mặt kinh tế. Cả hai chúng tôi đều được hưởng lợi từ sự phát triển của phía bên kia. Bao vây và đàn áp không phải là lợi ích của bất kỳ ai”.
Những từ gay gắt cho Mỹ
Trong các bình luận trước các đại biểu vào tuần trước, ông Tập Cận Bình hiếm hoi đề cập trực tiếp đến Mỹ, cáo buộc Washington đang cố gắng kiềm chế Trung Quốc.
“Các nước phương Tây, dẫn đầu là Mỹ, đã thực hiện các biện pháp ngăn chặn, bao vây và đàn áp toàn diện đối với Trung Quốc, điều này đã mang lại những thách thức nghiêm trọng và chưa từng có đối với sự phát triển của đất nước chúng ta”, Chủ tịch Tập Cận Bình nói.
Bộ trưởng Ngoại giao Tần Cương đã lặp lại nhận xét của ông Tập Cận Bình, cảnh báo Mỹ về “hậu quả thảm khốc” nếu Washington tiếp tục đi sai đường.
Ông nói: “Nếu Mỹ không đạp phanh mà tiếp tục tăng tốc đi sai đường thì không có lan can bảo vệ nào có thể ngăn cản việc trật bánh, và chắc chắn sẽ xảy ra xung đột và đối đầu. Ai sẽ gánh hậu quả thảm khốc?”.
Khi Trung Quốc bế mạc Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc (NPC) sau một tuần mà quốc hội nước này ấn định nhiệm kỳ thứ ba chưa từng có tiền lệ cho chủ tịch Trung Quốc, các nhà phân tích cho biết có những dấu hiệu cho thấy Trung Quốc sẵn sàng cải thiện quan hệ với Mỹ bất chấp những bình luận mạnh mẽ.
Phó giáo sư Chong Ja Ian, từ Khoa Khoa học Chính trị của Đại học Quốc gia Singapore, cho biết: “Nếu Mỹ muốn tiếp tục với những gì Trung Quốc coi là ngăn chặn và bao vây, thì Trung Quốc sẽ cạnh tranh trên mọi mặt trận.
“(Nhưng nếu) Washington sẵn sàng lùi lại, thì (Trung Quốc thấy) có chỗ, có thời gian để thỏa hiệp”.
Tuy nhiên, hiện tại, “có vẻ như một trong hai bên muốn lùi bước” và dường như có nhiều tranh chấp hơn giữa hai cường quốc, PGS Chong nói với CNA’s Asia Tonight.
Tàu ngầm AUKUS
Mỹ và các đồng minh của họ đang thúc đẩy một thỏa thuận lớn về tàu ngầm khiến Trung Quốc nổi giận.
Các nhà lãnh đạo của Mỹ, Anh và Úc hôm 13-3 đã tiết lộ chi tiết của một thỏa thuận cho phép Canberra nhận các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Hiệp ước AUKUS, được hình thành vào năm 2021, được coi là nỗ lực của ba nước nhằm chống lại tham vọng của Trung Quốc ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Trung Quốc coi liên minh này đang thúc đẩy một cuộc chạy đua vũ trang có thể gây bất ổn cho khu vực, với một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói rằng liên minh "khiêu khích đối đầu quân sự thông qua hợp tác quân sự".
PGS Chong cho biết: “Người Trung Quốc coi đây là mục tiêu nhằm vào họ, theo kiểu bao vây họ”, đồng thời cho biết thêm rằng hiệp ước này được cho là cam kết chia sẻ thông tin và trao đổi công nghệ, chứ không nhất thiết mang tính chất đối đầu.
“Điều này cho chúng ta một bức tranh về mối quan hệ của Trung Quốc với thế giới bên ngoài phức tạp như thế nào. Họ thực sự muốn hợp tác để thúc đẩy nền kinh tế của họ. Tuy nhiên, họ nghi ngờ sâu sắc và hoài nghi về ý định của một số diễn viên khác”.
Ảnh hưởng toàn cầu
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình khi kết thúc cuộc họp đã tuyên bố sẽ tăng cường an ninh và biến sức mạnh quân sự của quốc gia thành “Vạn lý trường thành thép” để bảo vệ lợi ích quốc gia của mình.
Chính phủ đã tăng cường ngân sách quốc phòng, trong thời gian gần đây đã vượt xa tốc độ tăng trưởng kinh tế.
Ông Tập Cận Bình đã kêu gọi Trung Quốc đóng vai trò lớn hơn trong các vấn đề toàn cầu, nói rằng: “Chúng ta nên cố gắng xây dựng một cộng đồng chia sẻ tương lai. Sự phát triển của Trung Quốc mang lại lợi ích cho thế giới”.
“(Trung Quốc) nên tích cực tham gia cải cách và xây dựng hệ thống quản trị toàn cầu… và thúc đẩy các sáng kiến an ninh toàn cầu”, ông nói trong bài phát biểu bế mạc cuộc họp.
Các nhà phân tích cho biết họ đang chứng kiến sự thúc đẩy ngày càng tăng từ Trung Quốc nhằm khẳng định ảnh hưởng của mình trên trường quốc tế.
“Trong bài phát biểu của ông Tập Cận Bình, ông muốn trở thành một nhà lãnh đạo toàn cầu... (Trung Quốc muốn) có ảnh hưởng ở các khu vực khác nhau và cũng được coi là một người kiến tạo hòa bình”, Tiến sĩ Alfred Wu, phó giáo sư tại Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu thuộc Đại học Quốc gia Singapore.
Bắc Kinh gần đây đã làm trung gian cho một thỏa thuận hòa bình giữa Ả Rập Saudi và Iran, trong đó hai đối thủ sản xuất dầu đồng ý khôi phục quan hệ và mở lại các đại sứ quán bảy năm sau khi quan hệ trở nên tồi tệ.
Tiến sĩ Wu nói: “Không còn nghi ngờ gì nữa, Trung Quốc (đang cố gắng) trở thành một giải pháp thay thế cho hệ thống do Mỹ thống trị”.
