(ĐTTCO) - Nhằm lắng nghe để tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ và khôi phục niềm tin của doanh nghiệp (DN) và xã hội, cuối tháng 4 này Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sẽ chủ trì hội nghị “DN Việt Nam - Động lực phát triển kinh tế của đất nước”. Động thái này của người đứng đầu Chính phủ đang khiến DN kỳ vọng về một Chính phủ lắng nghe, chia sẻ và hành động để xóa bớt rào cản, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho khởi nghiệp kinh doanh, thúc đẩy DN phát triển cả về số lượng và chất lượng.
Thời gian qua, cộng đồng DN luôn bày tỏ ý kiến về việc vẫn bị hành khi giải quyết các công việc liên quan đến thủ tục hành chính (TTHC), đặc biệt trong lĩnh vực thuế, hải quan, cấp phép đầu tư… Theo đó, hơn 66% DN đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) bị cán bộ thực thi công vụ dùng các quy định để nhũng nhiễu; 59% DN nói rằng “công việc được giải quyết sau khi chi tiền bôi trơn”; khâu làm thủ tục thông quan cũng khiến gần 59% DN phải chi tiền.
Tỷ lệ DN cho biết họ phải chi phí cho TTHC tăng qua các năm (từ 50% năm 2013, lên tới 66% năm 2015). Nhiều DN nói các khoản chi cho riêng mục này chiếm tới hơn 10% tổng doanh thu của họ. Đặc biệt, vẫn có tới 65% DN cho biết “tình trạng nhũng nhiễu khi giải quyết thủ tục cho DN là phổ biến”.
Dẫn những con số để thấy rằng nền hành chính nước ta có chuyển động tích cực sau 2 Nghị quyết 19 của Chính phủ, nhưng vẫn chưa thực sự chuyển mình, chưa thể coi đó là nền hành chính trong sạch, mang tính phục vụ. Tức là nền hành chính chưa thích ứng được với sự phát triển, chậm đổi mới để phù hợp với xu thế phát triển chung. Hệ quả, các DN trong nước vẫn yếu về tính cạnh tranh, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế nước ta đang hội nhập sâu rộng với quốc tế.
Điều đáng nói, sự vô cảm, thiếu hiểu biết của cơ quan thực thi công vụ, hoặc sự cố tình gây khó DN để đạt được những mục đích khác của cán bộ, đã khiến nhiều người phải thốt lên “rừng TTHC”, “ma trận TTHC”, sẽ kéo chậm quá trình cải cách. Tại kỳ họp cuối cùng của Quốc hội khóa 13, nhiều đại biểu Quốc hội thẳng thắn nhận xét dù chủ trương của Nhà nước là tạo điều kiện để kêu gọi, thu hút đầu tư nước ngoài, nhưng việc thực hiện tại nhiều địa phương vẫn còn khoảng cách xa so với thực tế. Vẫn có tình trạng nhà đầu tư bị làm khó như cắt nước, cắt điện, lấp đất chặn cửa; đòi tiền lót tay, bôi trơn… Những vấn nạn này đang làm DN khốn đốn, doanh nhân nản lòng. Nhiều đại biểu còn đưa ra lời cảm thán: “Đất lành chim đậu nhưng chim chưa đậu đã nhậu hết chim”; “Tuy là mời gọi nhà đầu tư nhưng trên trải thảm, dưới rải đinh”.
Trước thực trạng này, nhiều địa phương đã có những động thái tháo gỡ khó khăn cho DN, đồng thời cải thiện môi trường đầu tư của địa phương mình. Nhấn mạnh vai trò quan trọng của cộng đồng DN trong quá trình thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội của địa phương, Bí thư Thành ủy TPHCM Đinh La Thăng khẳng định luôn tạo điều kiện tốt nhất để các DN phát triển đầu tư, kinh doanh. Lãnh đạo và các ban, ngành của TP sẽ lắng nghe DN, để từ đó có những chính sách đổi mới tạo thuận lợi hơn cho DN và nhà đầu tư. Còn tại Hà Nội, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Đức Chung đã ký quyết định thành lập Ban chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất kinh doanh cho DN. Theo đó, ban này có nhiệm vụ lập kế hoạch, chỉ đạo các sở, ban, ngành và Chủ tịch UBND các quận, huyện, thị xã trong việc thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất kinh doanh trên địa bàn.
Ngay sau khi nhậm chức, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã thể hiện sự quan tâm tới yêu cầu tháo gỡ mọi rào cản về thể chế. Tại Hội nghị xúc tiến đầu tư và quảng bá du lịch tỉnh Quảng Trị ngày 17-4 vừa qua, trước hàng trăm nhà đầu tư, Thủ tướng nêu rõ tinh thần của Chính phủ là kiến tạo phát triển. Chính phủ hành động, phục vụ, quyết tâm tháo gỡ khó khăn, tạo mọi thuận lợi cho người dân, DN. Thủ tướng nói: “DN là tiên phong, vì thế Nhà nước, với vai trò kiến tạo, sẽ là hậu thuẫn quan trọng nhất cho DN”. Việc phân định rõ vai trò Nhà nước - DN như vậy chính là điều kiện tiên quyết để Nhà nước không can thiệp trực tiếp vào hoạt động kinh doanh, không làm thay DN, mà tập trung hoàn thiện thể chế, để thị trường tự điều tiết, thúc đẩy phát triển.
Để đạt mục tiêu này, Thủ tướng yêu cầu thực thi ngay 2 nhiệm vụ. Thứ nhất, về chính sách lâu dài, sớm trình Chính phủ ban hành tiếp Nghị quyết 19 về cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia với tầm nhìn xa hơn giai đoạn 2016-2020. Thứ hai, cộng đồng DN đang trông đợi những hành động quyết liệt hơn từ phía Chính phủ, mà trước mắt là “Hội nghị Diên Hồng” nói trên giữa Thủ tướng với DN.
