Tuy nhiên, “ứng cử viên” sáng giá đầu tiên được cấp phép thí điểm vẫn chưa lộ diện.
Vừa chạy vừa lo
Qua tìm hiểu, một số doanh nghiệp sẵn sàng tham gia thành lập sàn giao dịch tài sản mã hóa nhưng vẫn lo lắng vì đây là lĩnh vực quá mới mẻ đối với thị trường Việt Nam.
Lãnh đạo Công ty CP Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho biết, tính đến đầu tháng 10, đã có 9 doanh nghiệp về tài sản mã hóa được thành lập, trong đó có Công ty CP Công nghệ SSI (SSID) và 3 doanh nghiệp liên quan gián tiếp tới các ngân hàng Techcombank, VPBank và HDBank...
Cùng với đó, Ngân hàng Quân đội (MB) cũng tỏ rõ ý định tham gia vào thị trường này với việc ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác (MoU) với Dunamu (đơn vị vận hành sàn Upbit của Hàn Quốc) để được chuyển giao công nghệ và hỗ trợ thành lập sàn giao dịch tài sản mã hóa.
Theo PGS-TS Nguyễn Hữu Huân, thành viên Tổ tham mưu thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại TPHCM, với những điều kiện thành lập sàn giao dịch tài sản mã hóa khá khắt khe như vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng, tài sản mã hóa chỉ được chào bán, phát hành cho nhà đầu tư nước ngoài... thì các doanh nghiệp cũng cần có những tính toán, chuẩn bị chu đáo trước khi nộp hồ sơ.
“Dự báo phải bước qua năm 2026, Việt Nam mới có sàn giao dịch tài sản số đầu tiên được cấp phép thí điểm”, PGS-TS Nguyễn Hữu Huân thông tin.
Trong khi đó, ông Lê Bảo Nguyên, Phó Tổng giám đốc SSID, cho biết SSID đã hoàn thiện hệ thống công nghệ, nhân sự và mô hình quản trị, sẵn sàng tham gia thị trường tài sản số.
“Chúng tôi không chỉ vận hành một sàn giao dịch mà muốn xây dựng hệ sinh thái tài sản số toàn diện: từ công nghệ lõi, nhân lực blockchain, đến hợp tác quốc tế và hỗ trợ startup trong lĩnh vực web3. Mục tiêu là góp phần đặt nền móng cho một thị trường minh bạch và kết nối cao giữa Việt Nam và khu vực”, ông Lê Bảo Nguyên chia sẻ.
Theo ông Lê Bảo Nguyên, SSID cũng đề xuất cơ chế linh hoạt hơn trong giai đoạn đầu triển khai. Theo đó, nên áp dụng mô hình “sandbox có kiểm soát”, cho phép doanh nghiệp được thử nghiệm trong phạm vi nhỏ, có giám sát và đánh giá định kỳ.
Cách làm này vừa giúp cơ quan quản lý thu thập dữ liệu thực tế, vừa giúp doanh nghiệp hoàn thiện mô hình kinh doanh trước khi cấp phép rộng rãi.
Sàn giao dịch tài sản số nội đang rất được chờ đợi. Ảnh: AI
Về phía Ngân hàng MB, mặc dù hợp tác với đối tác Hàn Quốc nhưng vẫn chọn cách tiếp cận theo hướng thận trọng. Đại diện MB chỉ ra một số rủi ro mà ngân hàng phải đối mặt và giải quyết, như: lượng giao dịch cực lớn, tốc độ cao, không ngừng nghỉ... nên đòi hỏi hệ thống giao dịch cần được thiết kế đặc biệt để bảo đảm xử lý hàng tỷ giao dịch/ngày.
Tiếp đó, phải tuân thủ nghiêm ngặt thông lệ phòng chống rửa tiền từ nhận biết khách hàng đến giám sát giao dịch. Ngoài ra, phải đối mặt khó khăn nguồn lực, bởi đây là lĩnh vực tương đối mới đối với MB nói riêng và ngành ngân hàng nói chung.
Một rủi ro nữa là pháp lý do hành lang pháp lý tiếp tục được hoàn thiện trong suốt thời gian thí điểm, trong khi kinh nghiệm của ngân hàng về tài sản mã hóa chưa nhiều, vẫn đang trong quá trình nghiên cứu và học hỏi các thông lệ quốc tế.
Thận trọng để tránh rủi ro
Một nội dung tại Nghị quyết 05 thu hút nhiều sự quan tâm là quy định tài sản mã hóa chỉ được chào bán và phát hành cho nhà đầu tư nước ngoài. Theo ý kiến các chuyên gia kinh tế, nên bổ sung quy định cho phép nhà đầu tư chuyên nghiệp trong nước được mua tài sản mã hóa.
Tuy nhiên, phát biểu tại tọa đàm xung quanh tài sản mã hóa mới đây, ông Tô Trần Hòa, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán, UBCKNN, cho biết: "Bảo vệ nhà đầu tư và kiểm soát rủi ro luôn được cơ quan quản lý đặt lên hàng đầu, bởi năng lực hiểu biết của nhà đầu tư Việt Nam chưa cao, trong khi thời gian qua đã xảy ra nhiều vụ lừa đảo tài sản số".
Tiền bị chuyển đi trong tích tắc, việc truy hồi hoặc bồi thường gần như bất khả thi, vì vậy việc mở cửa thị trường cần đi kèm khả năng giám sát và xử lý hiệu quả.
“Giai đoạn đầu, Việt Nam chỉ cho phép chào bán và phát hành tài sản mã hóa cho nhà đầu tư nước ngoài, vừa để thu hút vốn quốc tế, vừa có thời gian hoàn thiện khung pháp lý và nâng cao nhận thức công chúng. Có thể thấy, sức hấp dẫn của thị trường không nằm ở việc mở cửa ngay, mà ở chất lượng sản phẩm, tính thanh khoản, minh bạch thông tin và độ an toàn của dịch vụ”, ông Tô Trần Hòa nhấn mạnh.
Cùng quan điểm, chuyên gia tài chính ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu nhìn nhận, nguy cơ thị trường tài sản mã hóa trở thành mảnh đất màu mỡ cho tội phạm tài chính rất lớn. Thay vì chuyển tiền qua ngân hàng - nơi bị kiểm soát, thì chỉ cần mua Bitcoin hay các token khác để chuyển ra nước ngoài.
Chuyên gia Nguyễn Trí Hiếu kiến nghị, mọi giao dịch tài sản mã hóa phải đi qua hệ thống ngân hàng, coi ngân hàng là điểm kiểm soát bắt buộc để ngăn rửa tiền và đảm bảo tính minh bạch của dòng vốn.
Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, việc có một hoặc nhiều sàn giao dịch tài sản mã hóa hoạt động hợp pháp tại Việt Nam chắc chắn sẽ giúp tăng mức độ an toàn và minh bạch cho nhà đầu tư.
Khi sàn có pháp nhân, trụ sở và chịu sự giám sát của cơ quan quản lý trong nước, các vấn đề như xác minh danh tính, kiểm soát dòng tiền, hay phối hợp điều tra khi có dấu hiệu bất thường sẽ được thực hiện nhanh và hiệu quả hơn rất nhiều so với các sàn quốc tế không hiện diện pháp lý tại Việt Nam.
Đây là bước cần thiết để đảm bảo quyền lợi nhà đầu tư và hạn chế tình trạng tội phạm lợi dụng “khoảng trống” pháp lý.
Ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban ứng dụng Fintech, Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam, cho rằng ưu điểm của các sàn giao dịch tài sản mã hóa quốc tế là tốc độ xử lý giao dịch nhanh, sản phẩm phong phú nên lượng người giao dịch nhiều, thanh khoản cao.
Vì vậy, để thu hút nhà đầu tư chuyển sang giao dịch tại các sàn trong nước khi được cấp phép, cần lưu ý đến vấn đề sản phẩm, bảo mật và trải nghiệm người dùng.
Các sàn của Việt Nam cần chứng minh được năng lực công nghệ, tính minh bạch và khả năng bảo mật tương đương các sàn quốc tế, đồng thời mang lại sự thuận tiện trong quá trình giao dịch.
Việc lựa chọn các sản phẩm để đưa vào giao dịch cũng đóng vai trò quan trọng. Sản phẩm phù hợp, có tính thanh khoản cao thì sẽ thu hút được nhiều nhà đầu tư.
