Đây là một trong những nội dung quan trọng được các đại biểu thảo luận tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ 4, diễn ra trong sáng nay 5-6 tại TP.HCM.
Thị trường vốn và BĐS bổ trợ cho nhau phát triển
Theo thông tin được Bộ Tài chính chia sẻ tại Diễn đàn, trong giai đoạn 2016-2021, thị trường vốn đã có bước phát triển nhanh và trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn của nền kinh tế; góp phần quan trọng vào tái cơ cấu nợ công và đầu tư công, quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp (DN) Nhà nước và đóng góp cho sự phát triển chung của nền kinh tế.
Theo thống kê, quy mô của thị trường vốn tăng trưởng bình quân 28,5%/năm, giai đoạn 2016-2021. Đến cuối quý I-2022, quy mô thị trường vốn đạt 134,5% GDP năm 2021 (gấp 3,5 lần quy mô năm 2015), trong đó quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu (CP), tương đương 93,8% GDP, quy mô thị trường trái phiếu (TP) đạt 40,7% GDP.
Trong khi đó, đóng góp của ngành xây dựng và BĐS vào GDP các năm gần đây ngày càng tăng và chiếm khoảng 11%. Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, năm 2021 cả nước có 282.105 giao dịch BĐS thành công, trong đó, lượng giao dịch căn hộ chung cư, nhà ở riêng lẻ là 111.640 giao dịch (giảm 3,3%).
Mặc dù nền kinh tế chịu tác động của đại dịch nhưng giá BĐS, nhà ở, đất nền liên tục tăng trong năm 2021. Giá căn hộ chung cư đã tăng bình quân khoảng 5-7%, giá nhà ở riêng lẻ trong dự án tăng 15-20%, giá đất nền tăng 20-30% so với thời điểm cuối năm 2020.
Việc tăng giá trên thị trường BĐS được cho là do yếu tố cung cầu, nguồn cung của thị trường chưa đáp ứng nhu cầu của người dân, dẫn đến giá nhà tăng (nhu cầu nhà của người dân tăng trong bối cảnh đô thị hóa nhanh là xu thế chung của sự phát triển). Nhưng cũng có ý kiến cho rằng việc tăng giá nhà ở là do đầu cơ, tích trữ của một bộ phận nhà đầu tư (NĐT).
Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi phát biểu tại Diễn đàn. Tiềm ẩn rủi ro
Tuy nhiên, từ tháng 4 đến nay, thị trường có nhiều đợt điều chỉnh, trong đó nhóm CP của DN BĐS có sự điều chỉnh nhiều nhất. Nguyên nhân xuất phát phong trào phát hành TP của các DN BĐS tăng trưởng quá nóng về quy mô. Từ đó phát sinh nhiều rủi ro, bất cập. Vấn đề này cần được nhìn nhận, đánh giá sâu hơn để có giải pháp phát triển thị trường bền vững trong thời gian tới.
Tương tự, theo ông Phạm Hồng Sơn, Phó Chủ tịch UBCKNN, thị trường vốn là CK tăng trưởng quá nhanh cũng phát sinh các tiêu cực như: hiện tượng thao túng giá, giao dịch thị trường phái sinh ngày càng tinh vi, chất lượng hoạt động của các tổ chức cung cấp dịch vụ chưa đồng đều, một số tổ chức kiểm toán hay thẩm định giá năng lực còn hạn chế.
Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi, thị trường phát triển chưa sâu, dễ bị tác động bởi yếu tố trường BĐS thời gian qua và gần đây nhất là các vấn đề về giải phóng mặt và trường hợp đấu giá đất ở Khu đô thị Thủ Thiêm (TPHCM) đã cho thấy những hạn chế nhất định về: quy hoạch sử dụng đất, định giá đất; thuế, tín dụng thu tiền sử dụng đất; bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư; các thủ tục hành chính về đất đai cũng như các quy định pháp lý về kinh doanh BĐS.
Thời gian qua, thông qua tín dụng ngân hàng và thị trường vốn, các DN BĐS đã huy động được một lượng vốn lớn, hỗ trợ đắc lực và hiệu quả cho hoạt động sản xuất, kinh doanh, phát triển các dự án. Tuy nhiên, việc huy động vốn của DN BĐS thông qua phát hành TPDN cũng tiềm ẩn rủi ro cho thị trường tài chính nói chung và thị trường vốn, thị trường BĐS nói riêng.
Theo các chuyên gia kinh tế, việc phát hành TPDN lãi suất cao nhưng lại thiếu thông tin, kém minh bạch, có thể ảnh hưởng đến tình hình tài chính của DN BĐS. Đơn cử là hiệu quả sử dụng vốn thấp và thị trường BĐS không thuận lợi cũng khiến dòng tiền trả nợ TPDN đến hạn của DN khó khăn.
Đại diện các doanh nghiệp nước ngoài tham gia diễn đàn. Ảnh: HOÀNG HÙNG Từ thực trạng trên, các đại biểu nhất trí cho rằng, cần thiết phải có các giải pháp nhằm phát triển thị trường vốn, thị trường BĐS lành mạnh, từ hoàn thiện khung khổ pháp lý (Luật CK, Luật DN, Luật Xây dựng, Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh BĐS và các văn bản hướng dẫn...) đến triển khai các giải pháp điều hành và quản lý, giám sát thị trường.
Theo ông Sơn, cần tiếp tục hoàn thiện khung khổ pháp lý cho thị trường CK theo hướng tăng cường tính minh bạch, phát triển ổn định và bền vững. Trước mắt, UBCKNN đang tích cực chỉ đạo và phối hợp với các Sở Giao dịch CK, Trung tâm Lưu ký CK trong việc xây dựng và đưa vào hoạt động sàn giao dịch TPDN phát hành riêng lẻ, đẩy mạnh công tác giám sát việc sử dụng vốn và thực hiện công bố thông tin theo quy định.
“UBCKNN cũng sẽ nghiên cứu báo cáo Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ trình Quốc hội rà soát tổng thể các quy định tại Luật CK, bao gồm phát hành ra công chúng, phát hành riêng lẻ, khái niệm NĐT CK chuyên nghiệp và quy định về xử lý trên TTCK”, ông Sơn chia sẻ.
| Phải tự chủ nền kinh tế trong bối cảnh thế giới đang có nhiều chuyển biến  Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng ban Kinh tế TW. Theo ông Hiển, với đặc điểm nền kinh tế Việt Nam có độ mở cao, những thách thức từ môi trường kinh tế quốc tế có thể có thể ảnh hưởng nhanh, mạnh và khó lường tới việc thực hiện chương trình phục hồi phát triển kinh tế cũng như các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 5 năm 2021-2025, chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 2021-2030. “Yêu cầu đặt ra trong thời gian tới là phải xây dựng nền kinh tế phát triển năng động, nhanh và bền vững, độc lập, tự chủ trên cơ sở khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo gắn với nâng cao hiệu quả trong hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế. Trong đó, độc lập, tự chủ của nền kinh tế cần được xây dựng trên cơ sở cân bằng và củng cố nội lực, đồng thời phát huy, tận dụng được những cơ hội từ bên ngoài mang tới”, ông Hiển khẳng định. |
