Cá nhân, DN làm đại lý bán hàng hoặc nhượng quyền thương hiệu cho đối tác nước ngoài có thể bị cơ quan thuế và hải quan truy thu hàng tỷ đồng tiền thuế, nếu không nắm rõ các quy định liên quan đến thuế nhà thầu và phí bản quyền.
Mở rộng đối tượng chịu thuế nhà thầu
Thông tư 103/2014/TT-BTC về thuế nhà thầu nước ngoài của Bộ Tài chính có hiệu lực từ ngày 1-10-2014, với nhiều quy định mới ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của DN trong và ngoài nước. Ông Phan Vũ Hoàng, Phó Tổng giám đốc Dịch vụ tư vấn thuế, Công ty TNHH Tư vấn Thuế Deloitte Việt Nam, cho biết Thông tư 103 mở rộng diện đối tượng chịu thuế.
Theo đó, DN nước ngoài không hiện diện tại Việt Nam nhưng có hoạt động phân phối hàng hóa, cung cấp dịch vụ tại Việt Nam thông qua 1 tổ chức Việt Nam cũng có thể nằm trong diện chịu thuế nhà thầu nước ngoài. Cụ thể, 1 công ty nước ngoài giao hàng hóa cho 1 công ty ở Việt Nam để phân phối, trong đó công ty nước ngoài vẫn nắm quyền sở hữu, hoặc chịu trách nhiệm về chất lượng hàng hóa, hoặc vẫn có quyền ấn định giá bán hàng hóa, sẽ phải chịu thuế nhà thầu nước ngoài tại Việt Nam đối với hoạt động kinh doanh này.
Tương tự, nếu công ty nước ngoài ủy quyền cho 1 công ty Việt Nam thực hiện một số dịch vụ nhưng chịu trách nhiệm về chất lượng dịch vụ, hoặc có quyền ấn định giá phí dịch vụ, cũng sẽ thuộc diện chịu thuế nhà thầu nước ngoài. Cũng thuộc diện này là tổ chức, cá nhân nước ngoài thông qua tổ chức, cá nhân Việt Nam để thực hiện việc đàm phán, ký kết hợp đồng đứng tên tổ chức, cá nhân nước ngoài.
Như vậy, 1 công ty Việt Nam được ủy quyền phân phối, hoặc thực hiện dịch vụ, hoặc thực hiện đàm phán, ký kết hợp đồng đứng tên công ty nước ngoài có thể phải kê khai và tính thuế nhà thầu nước ngoài thay cho công ty nước ngoài, điều trước đây họ chưa phải thực hiện. Với quy định này, các công ty nước ngoài và Việt Nam cần rà soát kỹ các điều khoản trong hợp đồng ký sau ngày 1-10-2014, đặc biệt về nghĩa vụ và rủi ro với hàng hóa, để tránh bỏ sót không kê khai và nộp thuế cho những hợp đồng thuộc diện chịu thuế.
Theo Tổng cục Thuế, Thông tư 103 không đánh thuế hoạt động bán hàng có kèm bảo hành nhưng không kèm dịch vụ. Quy định không đánh thuế nhà thầu nước ngoài nếu bên bán có nghĩa vụ bảo hành, chỉ giao hàng và chịu chi phí, rủi ro đến cửa khẩu Việt Nam. Như vậy, nếu chỉ đơn thuần cung cấp hàng hóa đến cửa khẩu Việt Nam theo các điều kiện (FOB hay CIF), không thực hiện bất kỳ hoạt động hoặc dịch vụ liên quan ở Việt Nam, kể cả trường hợp hợp đồng có điều khoản bảo hành, bên bán sẽ không phải chịu thuế nhà thầu nước ngoài.
Quy định này đã giải quyết được vấn đề đang gây nhiều tranh luận lâu nay là dù trong trường hợp hợp đồng chỉ có điều khoản bảo hành, không kèm thêm bất kỳ dịch vụ nào, bên Việt Nam vẫn buộc phải tính và kê khai thuế nhà thầu người bán nước ngoài (có khi lên đến 5% thuế GTGT và 5% thuế TNDN trên cả giá trị hợp đồng).
Cẩn thận phí bản quyền
Phí bản quyền là khoản tiền người mua phải trả trực tiếp hoặc gián tiếp cho chủ thể quyền sở hữu trí tuệ (SHTT), để được chuyển giao quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng các quyền SHTT. Theo quy định, phí bản quyền có thể là đối tượng chịu thuế nhà thầu (mức cao nhất 10%) và cũng có thể là đối tượng chịu thuế nhập khẩu (khoản phải cộng vào trị giá tính thuế nhập khẩu) khi thỏa mãn 3 điều kiện quy định tại Thông tư 205/2010/ TT-BTC của Bộ Tài chính ngày 15-12-2005.
Điều kiện đầu tiên để cộng phí bản quyền vào trị giá tính thuế hàng nhập khẩu là phải liên quan đến chính hàng hóa nhập đang được xác định trị giá tính thuế. Thí dụ, hàng nhập khẩu là động cơ, linh kiện, bộ phận, phụ tùng, phí bản quyền phải được trả để nhập khẩu động cơ, linh kiện, bộ phận, phụ tùng đó. Điều kiện thứ hai, do người mua phải trả trực tiếp hay gián tiếp cho giao dịch hàng hóa đang được xác định trị giá tính thuế, có nghĩa người mua phải trả phí bản quyền, phí giấy phép như một phần trong hoạt động mua bán hàng hóa nhập khẩu. Điều kiện thứ ba, chưa được tính trong giá thực tế đã thanh toán hay sẽ phải thanh toán của hàng hóa nhập khẩu đang được xác định trị giá tính thuế.
 |
DN làm thủ tục thuế tại Hải quan TPHCM. Ảnh: CAO THĂNG |
Gần đây, Chi cục Kiểm tra sau thông quan thuộc Cục Hải quan TPHCM đã quyết định truy thu hơn 7,3 tỷ đồng của Công ty TNHH L’Oreal Việt Nam do vi phạm về phí bản quyền. Theo đó, khi tiến hành kiểm tra sau thông quan, cơ quan hải quan đã phát hiện công ty này chuyên nhập khẩu mặt hàng mỹ phẩm từ Tập đoàn L’Oreal Pháp.
Theo thỏa thuận giữa 2 bên, L’Oreal Việt Nam được đối tác Pháp trao quyền độc quyền khai thác sản phẩm thương hiệu L’Oreal tại thị trường Việt Nam. Mức phí bản quyền về nhãn hiệu phải trả theo tỷ lệ phần trăm doanh thu thuần hàng tháng. L’Oreal Việt Nam cho rằng công ty chỉ khai thác thương hiệu bằng hình thức treo biển quảng cáo tại địa điểm bán hàng, nên chỉ phải nộp thuế nhà thầu và trả phí bản quyền cho L’Oreal Pháp, không phải cộng phí bản quyền vào trị giá tính thuế các lô hàng nhập khẩu. Điều này theo cơ quan hải quan không hợp lý nên đã truy thu thêm tiền thuế nhập khẩu của công ty.
Một trường hợp khác là mặt hàng kem ăn nhập khẩu do CTCP Kem An Minh nhượng quyền thương hiệu từ đối tác nước ngoài. Qua kiểm tra hợp đồng phát triển nhượng quyền thương mại và các hồ sơ có liên quan, cơ quan hải quan nhận thấy DN khi nhập khẩu hàng đã trả cho phía nước ngoài phí bản quyền như L’Oreal Việt Nam, nên cũng phải cộng khoản phí này vào trị giá tính thuế lô hàng nhập khẩu.
