Bắc Kinh đặt mục tiêu thành lập một ngành công nghiệp công nghệ hàng đầu thế giới để tăng cường khả năng tự cường về kinh tế và giúp đất nước kiên cường hơn trước áp lực từ bên ngoài trong bối cảnh cạnh tranh với Hoa Kỳ ngày càng gia tăng.
Giám đốc CIA Mỹ William Burns đã mô tả công nghệ là “đấu trường chính để cạnh tranh và đối địch với Trung Quốc” - và nền kinh tế số 2 thế giới đã là nhà sản xuất công nghệ cao lớn nhất.
Jeff Fieldhack, giám đốc nghiên cứu thiết bị di động của công ty phân tích thị trường Counterpoint Research cho biết: “Ngành công nghệ ở Mỹ biết rằng chính phủ Mỹ không thể và sẽ không chi đủ để thúc đẩy nó phát triển”.
Bộ Tài chính Trung Quốc cho biết vào đầu tháng này rằng tổng chi tiêu cho khoa học và công nghệ đạt khoảng 51 tỷ USD vào năm ngoái.
Nước này đã tăng cường tài trợ liên quan đến công nghệ để giúp chống lại hành động của Washington, bao gồm lệnh cấm một số công ty Trung Quốc đầu tư vào các công ty công nghệ Mỹ và bổ sung các công ty công nghệ khổng lồ của Trung Quốc, chẳng hạn như Huawei Technologies Co., để xuất khẩu vào danh sách đen.
Ví dụ, các nhà lãnh đạo tỉnh của Trung Quốc đã tuyên bố trong năm nay sẽ phát triển hơn nữa “các ngành công nghiệp tương lai” như metaverse, blockchain và trí tuệ nhân tạo, Tân Hoa xã đưa tin vào tháng trước. Tân Hoa xã cho biết vào tháng 1 rằng việc chế tạo một siêu máy tính mạnh mẽ sẽ là tiêu đề cho những tiến bộ công nghệ cao của Trung Quốc trong năm nay.
Xưởng đúc bán dẫn lớn nhất của Trung Quốc, Tập đoàn Quốc tế Sản xuất Chất bán dẫn (SMIC) thuộc sở hữu một phần của chính phủ, đã dành ra mức kỷ lục 5 tỷ USD cho chi tiêu vốn trong năm nay, tăng từ mức 4,5 tỷ USD vào 2021.
Khoản đầu tư có thể nâng công suất hàng tháng của SMIC thêm 130.000-150.000 tấm wafer 8 inch tương đương - động cơ đằng sau một loạt các thiết bị điện tử tiêu dùng thông thường.
SMIC nằm trong số hàng chục công ty Trung Quốc được thêm vào danh sách đen thương mại vào năm 2020 trong cuộc chiến thương mại của cựu tổng thống Donald Trump.
Sean Su, một nhà phân tích công nghệ độc lập ở Đài Bắc cho biết các công ty Trung Quốc đã dẫn đầu Thung lũng Silicon trong việc phát triển không dây 5G, trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ thanh toán di động. Mark Natkin, giám đốc điều hành của công ty nghiên cứu thị trường Marbridge Consulting có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết quốc gia này có các kho dữ liệu đặc biệt lớn để thúc đẩy AI.
Trung tâm công nghệ California cũng kém Trung Quốc về tài năng có kỹ năng trong khoa học cơ bản, công nghệ, kỹ thuật và toán học, theo ông Su.
Và ngày càng có nhiều sinh viên Trung Quốc tốt nghiệp, với tỉnh Quảng Đông dự kiến mở 11 trường đại học mới trong năm nay và Thâm Quyến có kế hoạch chi 150 tỷ nhân dân tệ (23,74 tỷ USD) cho 20 trường đại học mới vào năm 2025.
Các nhà chức trách Trung Quốc cũng cho thấy sự sẵn sàng tăng cường thuê các kỹ sư, nhà nghiên cứu và giáo sư nổi tiếng quốc tế.
Tháng 9 năm ngoái, Chủ tịch Tập Cận Bình cho biết Trung Quốc sẽ “dốc hết sức lực” để tuyển dụng các chuyên gia từ khắp nơi trên thế giới để trở thành cường quốc về khoa học và công nghệ.
Ông Natikin cho biết các công ty công nghệ Trung Quốc có thể “mua một số bộ óc sáng tạo nhất từ khắp nơi trên thế giới”. Ví dụ, gã khổng lồ mạng Huawei Technologies Co, cũng cho biết vào tháng 9, họ sẽ thuê thêm nhiều tân binh nước ngoài, đặc biệt là từ Mỹ, để kích thích hoạt động nghiên cứu và phát triển ở nước ngoài.
Nhưng việc tìm kiếm tài năng có thể đi kèm với rủi ro. Tại Đài Loan, một trung tâm phần cứng công nghệ toàn cầu từ những năm 1980, mà Bắc Kinh coi là một tỉnh nổi loạn, các nhà chức trách đã đột kích vào văn phòng của hai công ty tuyển dụng vào năm ngoái liên quan đến việc săn lùng nhân tài địa phương cho một nhà sản xuất chip đại lục. Chính phủ Đài Loan đã chặn các quảng cáo tuyển dụng từ Trung Quốc đại lục và thắt chặt các quy tắc tuyển dụng.
Kế hoạch 5 năm lần XIV - từ 2021-2025 - đã đặt khả năng tự cung tự cấp về công nghệ như một trụ cột chính trong phát triển kinh tế của Trung Quốc.
Đến năm 2035, “sức mạnh kinh tế và khoa học của Trung Quốc sẽ tăng vọt đáng kể và [nước này] sẽ trở thành một quốc gia hàng đầu theo định hướng đổi mới”, Liu Pengyu, người phát ngôn của Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington, cho biết.
Tuy nhiên, một số nhà phân tích nhận định, hành động điều tiết của Trung Quốc đối với lĩnh vực internet bắt đầu vào đầu năm 2021 có nguy cơ cản trở tiến trình vượt qua Thung lũng Silicon.
Năm ngoái, các cuộc khủng hoảng chống lại nhà cung cấp dịch vụ internet Tencent Holdings và công ty gọi xe Didi Chuxing cùng những người khác đã làm móp một số công ty công nghệ lớn nhất Trung Quốc. Các cơ quan quản lý đã tìm cách phá vỡ độc quyền, bảo vệ người tiêu dùng và hạn chế tiếp xúc với thị trường chứng khoán nước ngoài do hậu quả của tranh chấp thương mại Trung-Mỹ.
Thung lũng Silicon, nơi đặt trụ sở của Google và Apple, đã phát triển từ những năm 1970 nhờ văn hóa đổi mới và mối quan hệ chặt chẽ với các trường đại học được xếp hạng hàng đầu như Stanford.
Nhân tài, nhà cung cấp và đầu tư mạo hiểm đã chuyển đến Thung lũng Silicon khi số lượng các công ty - lớn và nhỏ - không ngừng tăng lên. Các công ty công nghệ ở thung lũng thường huy động tiền thông qua vốn tư nhân.
Cuộc đàn áp công nghệ của Trung Quốc có thể giảm nhẹ trong năm nay, cho phép những gã khổng lồ internet trong nước phát triển mạnh theo các quy định mới.
Stephen Pau, Giám đốc điều hành của Văn phòng Gia đình Hefeng ở Quảng Châu, cho biết những thay đổi về quy định thậm chí có thể tích cực bằng cách phá bỏ môi trường độc quyền.
