Nhiều doanh nghiệp gặp khó khi nguồn nhiên liệu bị cắt đứt
Ngày 18-12, Công ty Phân phối khí thấp áp dầu khí Việt Nam (PV GAS D), thuộc Tổng công ty Khí Việt Nam (PV GAS), có Công văn số 803 thông báo ngừng cung cấp khí cho Công ty Khí Miền Nam (KMN) kể từ ngày 1-1-2026, khi hợp đồng mua bán khí giữa 2 bên hết hiệu lực vào 24 giờ ngày 31-12 tới đây.
Trong Công văn bản số 803, PV GAS D đề nghị KMN "chủ động phương án nhiên liệu thay thế".
Tuy nhiên, trao đổi với phóng viên, đại diện KMN cho rằng đề xuất này không khả thi. "Trong bối cảnh hiện nay, PV GAS là đơn vị duy nhất được Nhà nước giao nhiệm vụ thu gom, vận chuyển và phân phối khí từ các mỏ khí tại Việt Nam. Trong nước hiện nay không tồn tại bất kỳ nguồn khí thiên nhiên thương mại nào khác ngoài hệ thống do PV GAS quản lý. Trong bối cảnh đó, yêu cầu tự tìm phương án nhiên liệu thay thế trong thời gian vài ngày là không khả thi, cả về kỹ thuật lẫn thương mại", đại diện KMN chia sẻ.
KMN hiện đang cung cấp CNG cho nhiều doanh nghiệp sản xuất trong các lĩnh vực thép, kim loại, gạch men, gốm sứ, thủy tinh, thực phẩm, dệt nhuộm… đồng thời cung cấp nhiên liệu cho gần 500 xe buýt công cộng tại TPHCM, phục vụ khoảng 80.000 lượt hành khách mỗi ngày.
Nếu chuyển sang sử dụng xăng hoặc dầu, theo tính toán, chi phí vận hành có thể tăng 30-40%, gây áp lực lên ngân sách trợ giá của TPHCM, đồng thời làm gia tăng phát thải khí nhà kính, đi ngược lại mục tiêu phát triển giao thông xanh và cam kết Net Zero đến năm 2050.
Trước đó, Sở Xây dựng TPHCM cũng đã 2 lần, vào tháng 9 và tháng 11, gửi công văn đề nghị PV GAS ổn định giá và nguồn cung CNG cho xe buýt.
Cần rà soát cơ chế điều phối
Luật sư Lê Thành Kính, Giám đốc Công ty Luật TNHH Lê Nguyễn, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC), cho rằng vụ việc cần được xem xét vượt ra ngoài khuôn khổ tranh chấp hợp đồng thông thường.
"Luật Cạnh tranh 2018 có quy định về hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh, trong đó có việc từ chối hoặc gián đoạn cung cấp đầu vào thiết yếu khi không có lý do chính đáng, gây thiệt hại cho thị trường. Với những thị trường mà doanh nghiệp nắm độc quyền tuyệt đối nguồn cung, cơ quan quản lý sẽ nhìn vào tác động thực tế chứ không chỉ dừng ở việc hợp đồng đã hết hạn hay chưa", luật sư Kính phân tích.
Theo luật sư Kính, tại Việt Nam, PV GAS là đơn vị duy nhất được Nhà nước giao nhiệm vụ thu gom, vận chuyển khí từ các mỏ, còn PV GAS D là công ty con được giao phân phối khí thấp áp. Trong bối cảnh không tồn tại nguồn cung thay thế, việc đánh giá có hay không dấu hiệu vi phạm pháp luật cạnh tranh thuộc thẩm quyền của cơ quan quản lý nhà nước, dựa trên hồ sơ, chứng cứ và tác động thực tế đến thị trường.
Theo KMN, ngày 6-11, doanh nghiệp đã gửi đơn phản ánh, kiến nghị đến Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia. Cơ quan này đã tiếp nhận, làm việc với các bên liên quan và hiện đang chờ PV GAS cung cấp thông tin theo yêu cầu.
Theo các chuyên gia, từ vụ việc cụ thể này, Bộ Công Thương và các cơ quan chức năng cần rà soát cơ chế điều phối, xử lý kịp thời các vướng mắc phát sinh, qua đó tránh nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng năng lượng và bảo đảm hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp và xã hội.
