Lần đầu tiên sau 18 năm hoạt động, Công ty Văn hóa sáng tạo Trí Việt - First News chính thức khởi động cuộc chiến bản quyền bằng việc kiện Công ty TNHH Hội Việt Úc (Anh văn Hội Việt Úc) và Công ty TNHH giáo dục - đào tạo Duy Khanh (Trường Anh ngữ quốc tế Úc châu) về hành vi vi phạm bản quyền sách và CD học tiếng Anh mà công ty đã mua bản quyền từ nhà xuất bản (NXB) Compass (Hoa Kỳ).
Thiệt hại hàng chục tỷ đồng/năm
Trí Việt hiện là một trong các đơn vị bị xâm hại nhiều nhất về bản quyền xuất bản sách. Ông Nguyễn Văn Phước, Giám đốc Công ty Trí Việt, cho biết hiện công ty có khoảng 145 đầu sách đang bị in lậu, gây thiệt hại hàng chục tỷ đồng.
Trên thực tế, từ nhiều năm nay nạn in lậu sách vẫn nhan nhản nhưng các NXB chỉ biết “sống chung với lũ”. Việc khởi kiện của Trí Việt được xem như bước đi tiên phong, nếu thắng sẽ tạo một tiền đề tốt trong ngành xuất bản sách.
 |
Hình ảnh sách thật và sách sao chép giả |
Để có thể kiện 2 đơn vị nói trên (được xem là có hành vi vi phạm nghiêm trọng nhất trong số 8 trung tâm Anh ngữ mà Trí Việt phát hiện), Trí Việt đã phối hợp cùng văn phòng luật sư Người Nghèo cho người đi “nằm vùng” quay phim, chụp ảnh… thu thập chứng cứ.
Mức bồi thường đặt ra là 380 triệu đồng mỗi đơn vị. Theo giới chuyên môn, mức này khá thấp so với hành vi vi phạm. Tuy nhiên, ông Phước khẳng định công ty không khởi kiện vì tiền, bởi để theo đuổi vụ kiện này (dự kiến kéo dài 18 tháng) công ty phải chịu một khoản chi phí không nhỏ.
Theo chia sẻ của văn phòng luật Người Nghèo, trong buổi hòa giải đầu tiên phía 2 trung tâm Anh ngữ đã thừa nhận hành vi vi phạm. Song mức bồi thường chưa thỏa đáng nên phía Trí Việt không đồng ý.
Việc khởi kiện 2 trường ngoại ngữ lần này của Trí Việt được khá nhiều người trong ngành ủng hộ. Ông Lê Hoàng, nguyên Giám đốc NXB Trẻ, chia sẻ với báo giới: “Nếu vụ kiện này thắng sẽ có tác động mạnh mẽ tới cả hành lang pháp lý và khiến những kẻ làm sách lậu phải chùn chân. Vì thế, Trí Việt không nên bỏ cuộc hay thỏa hiệp”.
Trong năm 2008, Trí Việt đã có lần bỏ qua vụ vi phạm của một số trung tâm ngoại ngữ do các đơn vị này cho hay không biết ở Việt Nam có luật bản quyền, không hiểu Công ước Berne và vi phạm lần đầu tiên, cam kết sẽ không tái phạm.
Lần này ông Phước khẳng định Trí Việt sẽ theo đuổi vụ kiện tới cùng, và vụ kiện chỉ là khởi đầu cho những vụ kiện tiếp theo của công ty với các trung tâm Anh ngữ cũng như một số đơn vị in lậu khu vực phía Bắc.
Hành trình đơn độc
Bước đi của Trí Việt dù được giới trong ngành lên tiếng ủng hộ nhưng vẫn bị xem là bước đi lẻ loi của một đơn vị. Chính ông Phước cũng thừa nhận Trí Việt đang đi vào con đường vốn chưa có dấu chân người.
“Vụ kiện này có thể như là một hồi chuông phần nào cảnh tỉnh lương tâm của hàng trăm trường, trung tâm ngoại ngữ và những kẻ in lậu khắp Việt Nam đang ngang nhiên in lậu, photo sách, thu lợi bất chính trên mồ hôi công sức của người khác - không chỉ của First News mà của các tác giả Việt Nam, các đơn vị xuất bản và NXB khác” - ông Phước chia sẻ.
Theo ông Phước, Trí Việt đã đầu tư khoảng 2 triệu USD trong việc mua bản quyền các đầu sách. Riêng những cuốn giáo trình tiếng Anh được đơn vị ông mua bản quyền từ chi nhánh của Compass Media ở Hàn Quốc để có giá rẻ hơn, nhưng cũng mất 30.000USD tiền tác quyền.
Ông Phước nói phải mất 2 - 3 năm mới có thể thu hồi tiền đặt cọc và phải đến 4 - 5 năm mới có thể thu được lợi nhuận từ bộ sách. Trong khi đó, nhiều trung tâm Anh ngữ lại ngang nhiên photo bán cho học viên.
Bên cạnh vụ kiện về vi phạm bản quyền này, Trí Việt còn khởi động một vụ kiện khác liên quan đến thương hiệu. Trí Việt đã được NXB Compass ủy quyền toàn bộ vào ngày 30-11-2011 để tiếp tục vụ khởi kiện các Trung tâm ngoại ngữ vi phạm thương hiệu của NXB Compass khi đặt logo của NXB Compass (trên bìa sách photo) đã được NXB Compass đăng ký sở hữu toàn cầu.
Việc nhà làm sách Việt Nam kết hợp với nhà làm sách nước ngoài khởi kiện vi phạm thương hiệu, logo là khá mới mẻ trong làng xuất bản sách Việt Nam. Hiện còn quá sớm để khẳng định kết quả của vụ kiện và cũng không biết Trí Việt có thể đeo đuổi bao nhiêu vụ kiện.
Nhưng hy vọng rằng sau sự châm ngòi này, các cơ quan chức năng sẽ vào cuộc mạnh mẽ hơn, luật pháp sẽ mạnh tay hơn để đòi quyền lợi cho các đơn vị xuất bản.
