Mông Cổ và Trung Quốc đã ký “các văn kiện hợp tác” sau khi Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị thăm người đồng cấp Battsetseg Batmunkh ở Ulaanbaatar trong tuần này, theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc.
Hai bên nhất trí kết nối đường sắt với đường cao tốc "để giữ cho chuỗi công nghiệp và cung ứng ổn định và không bị cản trở", đồng thời mở lại các cửa khẩu biên giới, tuyên bố cho biết.
Biên giới đất liền dài 4.630km chủ yếu là sa mạc và núi trống, nhưng cũng là một phần của tuyến đường sắt dài nhất thế giới, Trans-Siberian.
Một số ngã tư đã bị đóng cửa do đại dịch Covid-19, nhưng đối với Trung Quốc, một Mông Cổ kết nối hơn giúp đảm bảo khả năng tiếp cận các nguồn tài nguyên cho nền kinh tế và 1,4 tỷ dân.
Julian Evans-Pritchard, nhà kinh tế cấp cao về Trung Quốc tại Capital Economics, cho biết: “Trung Quốc coi việc phụ thuộc vào hàng hóa nhập khẩu là một rủi ro an ninh quốc gia và dễ bị tổn thương về kinh tế. Ở những nơi không thể dễ dàng thay thế hàng nhập khẩu bằng sản xuất trong nước, Trung Quốc đang cố gắng chuyển nguồn nhập khẩu của mình sang các nước thân thiện hơn, chẳng hạn như Mông Cổ”.
Các tranh chấp thương mại của Trung Quốc với Mỹ và Úc, cũng như các nỗ lực do Washington dẫn đầu nhằm ngăn chặn hoạt động của các công ty công nghệ Trung Quốc, đã tạo thêm sự cấp bách cho Bắc Kinh trong việc đa dạng hóa nhập khẩu, đặc biệt là các mặt hàng quan trọng để thúc đẩy nền kinh tế của nước này.
Than và đồng là “chìa khóa” đối với sản xuất điện của Trung Quốc, cũng như các thành phần xây dựng và cơ sở hạ tầng cho nền kinh tế Trung Quốc, ông Evans-Pritchard nói thêm.
Các mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Mông Cổ bao gồm vàng, tiếp theo là than bánh và quặng sắt, theo cơ sở dữ liệu của Đài quan sát về mức độ phức tạp kinh tế.
Xuất khẩu than bánh trị giá 2,1 tỷ USD mỗi năm cho nền kinh tế Mông Cổ và xuất khẩu quặng đồng là 635 triệu USD. Than bánh là một nguồn năng lượng, trong khi quặng đồng được sử dụng để làm dây điện và các hợp kim kim loại khác.
Hai thập kỷ trước, đất nước có dân số nông thôn, nghèo khó với 3,3 triệu người này nổi lên như một điểm nóng phát triển nhanh về khoáng sản, nhưng thành công kinh tế đã suy yếu theo tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội đang chậm lại ở Trung Quốc.
Khoảng 95% hàng hóa xuất khẩu của Mông Cổ được vận chuyển đến Trung Quốc, quốc gia đã trở thành nhà sản xuất lớn nhất thế giới tính theo sản lượng sau khi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới vào năm 2001. Xuất khẩu của Mông Cổ sang Trung Quốc trị giá 5,4 tỷ USD vào năm 2020.
Ông Evans-Pritchard cho biết: “Mục tiêu chính thúc đẩy cơ sở hạ tầng của Trung Quốc ở Mông Cổ là… mở rộng năng lực cung cấp than và quặng đồng của Mông Cổ”.
Một bản ghi nhớ được ký với Trung Quốc sẽ cải thiện giao thông đường sắt xuyên biên giới tại cửa khẩu Gants Mod, trong khi hai bên đã nhất trí thêm trong chuyến thăm của ông Vương Nghị về việc thúc đẩy hợp tác thương mại, đầu tư, khai thác và năng lượng, theo tuyên bố chính thức.
Trung Quốc đã vạch ra một chiến lược để đảm bảo khả năng tự cung tự cấp hàng hóa, bao gồm cả năng lượng, trong bối cảnh các mối quan hệ quốc tế đang thay đổi và gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu do Covid-19.
Việc cải thiện đường sắt được kỳ vọng sẽ giúp các chuyến hàng giữa Trung Quốc và Nga suôn sẻ vì hai bên đã thúc đẩy liên kết thương mại ngay cả khi các nước phương Tây trừng phạt Moscow về mặt kinh tế vì xung đột ở Ukraine.
Theo Tổng cục Hải quan Trung Quốc, Trung Quốc đã tăng các lô hàng dầu của Nga lên hơn 50% trong tháng 5, trong khi thương mại hai chiều tăng 21,8% so với cùng kỳ năm ngoái trong 7 tháng đầu năm 2022 lên khoảng 134 tỷ USD, theo Tổng cục Hải quan Trung Quốc.
Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế, khoảng 90% vận tải hàng hóa giữa Trung Quốc và Nga đi qua Mông Cổ.
“Do hầu hết thương mại giữa Trung Quốc và Nga đều đi qua Mông Cổ và thương mại giữa hai bên đã mở rộng nhanh chóng trong năm nay, cơ sở hạ tầng được cải thiện sẽ hỗ trợ tạo thuận lợi cho thương mại này”, Steve Cochrane, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương tại Moody’s Analytics cho biết.
Eric Chiang, một nhà kinh tế liên kết tại Moody’s Analytics, cho biết: “Đầu tư từ Trung Quốc sẽ giúp Mông Cổ thoát khỏi sự phụ thuộc vào hệ thống đường sắt cũ thời Liên Xô và vận tải đường bộ”.
Các nâng cấp sẽ lần lượt tăng tốc thương mại ba chiều, vì “khả năng kết nối lớn hơn chắc chắn sẽ mang lại lợi ích cho cả ba quốc gia”, ông nói thêm.
Theo hãng thông tấn nhà nước Montsame, Mông Cổ đã động thổ tuyến đường sắt dài 415km từ trạm kiểm soát biên giới Erlian đến miền đông giàu khoáng sản của đất nước vào tháng trước.
Montsame cho biết thêm, tuyến đường sắt Choibalsan-Khuut-Bichigt có thể vận chuyển 25 triệu tấn hàng hóa hàng năm và kết nối Trung Quốc với Nga.
