Tâm lý hoang mang bao trùm thị trường khi áp lực bán mạnh luôn xuất hiện đột ngột khoảng sau 14 giờ hàng ngày với hàng trăm mã giảm sàn.
Mặc dù trong suốt 2 năm đại dịch Covid-19 diễn ra, VN Index cũng đã có nhiều lần sụt giảm mạnh do phản ứng thông tin dịch bệnh, nhưng lần này đã có nhiều sự khác biệt, và nó khiến cho nhiều người liên tưởng đến TTCK giai đoạn cuối năm 2014 khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) ban hành Thông tư 36/2014 (TT36) quy định các giới hạn, tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động của tổ chức tín dụng để hạn chế dòng tiền vào chứng khoán.
Năm 2014, Thông tư 36 ra đời trước yêu cầu phải nâng cao các tỷ lệ an toàn vốn, để giúp NH quản trị rủi ro theo chuẩn quốc tế, hạn chế sở hữu chéo giữa các tổ chức tín dụng, tạo điều kiện cho xử lý nợ xấu liên quan đến bất động sản. Đặc biệt, tổ chức tín dụng chỉ được cho vay đầu tư chứng khoán khi đảm bảo tỷ lệ an toàn và nợ xấu không quá 3%, trong đó tỷ lệ tín dụng cho vay đầu tư cổ phiếu không quá 5% vốn điều lệ (thay vì 20%).
TTCK đã ngay lập tức phản ứng trước thông tin tiêu cực ảnh hưởng đến thị trường với nhiều phiên giảm điểm mạnh liên tiếp. Tính từ tháng 9 đến tháng 12-2014, VN Index đã mất 131,5 điểm (giảm 20%), từ mức đỉnh 644,56 điểm và chạm đáy 513,06 điểm ngày 17-12-2014.
Điều này làm nhà đầu tư liên tưởng sau những “bắt bớ” liên tiếp các lãnh đạo liên quan đến TTCK và thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN), Chính phủ và Quốc hội đã yêu cầu các cơ quan quản lý nhà nước đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra để kịp thời phát hiện những sai phạm liên quan.
Điều này vô hình trung đã khiến cả DN và các nhà đầu tư lo lắng, vì giai đoạn 2020-2021 là giai đoạn bùng nổ dòng tiền đến từ phát hành trái phiếu riêng lẻ, rất nhiều DN niêm yết trên sàn đã phát hành trái phiếu để phục vụ cho nhu cầu đầu tư và phát triển kinh doanh. Nếu như hoạt động này bị siết lại, chắc chắn DN sẽ gặp khó khăn về vốn, nhất là các DN bất động sản do hiện nay tín dụng ngân hàng cấp cho lĩnh vực bất động sản cũng đã bị siết ngay từ đầu năm 2022.
Tuy nhiên, nhìn vào động thái của các cơ quan nhà nước, chúng ta có thể khá yên tâm rằng, nghiệp vụ phát hành trái phiếu riêng lẻ đang được chấn chỉnh để phát triển chứ không phải bị hạn chế với những lý do: Thứ nhất, trong Nghị quyết 52 ngày 12-4-2022 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2021-2025, thì Chính phủ vẫn tiếp tục đặt mục tiêu phát triển dư nợ thị trường TPDN so với GDP lên mức 20%.
Như vậy, so với tỷ lệ 16,6% GDP năm 2021, thì thị trường TPDN vẫn tiếp tục còn dư địa phát triển khá lớn, góp phần chia sẻ cho thị trường tiền tệ trong quá trình hỗ trợ phát triển nền kinh tế.
Thứ hai, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã hoàn thành việc kiểm tra hoạt động phát hành trái phiếu tại 9 công ty chứng khoán và 2 DN phát hành; trong đó đã xử phạt 2 DN bất động sản phát hành trái phiếu và 1 công ty chứng khoán cung cấp dịch vụ TPDN. Điều này cho thấy, UBCKNN rất rõ ràng trong việc thanh tra và xử lý đúng đối tượng, đúng vấn đề. Không gây khó khăn cho các DN khác khi phát hành đúng quy định.
Thứ ba, Bộ Tài chính đã xây dựng dự thảo sửa đổi Thông tư 153/2020 /NĐ-CP theo hướng tăng cường công khai minh bạch, giảm thiểu các rủi ro phát sinh nhằm mục tiêu phát triển thị trường TPDN bền vững.
Với những lý do ở trên, chúng ta có thể thấy rằng, các hoạt động chấn chỉnh thị trường TPDN chỉ ảnh hưởng cục bộ đến TTCK trong ngắn hạn. Về dài hạn, thị trường TPDN vẫn được tạo điều kiện phát triển để thu hút vốn cho DN. Vì thế, các nhà đầu tư không nên quá lo lắng rằng, TTCK sẽ bị ảnh hưởng giống như khi Thông tư 36 ban hành.
