Vaccine cho 'công xưởng Việt Nam'

Đã nhiều lần thông tin Samsung dời nhà máy khỏi Việt Nam khiến nhiều người lo lắng. Sự lo lắng này cho thấy tầm quan trọng của tập đoàn Hàn Quốc đối với kinh tế Việt Nam khi năm 2020, các nhà máy Samsung ở Việt Nam tạo ra khoảng 67 tỷ USD doanh thu, tương đương 25% GDP Việt Nam.

Đợt dịch thứ 4 bùng phát tại Việt Nam tiếp tục gieo lo ngại về đứt gãy chuỗi cung ứng đối với các doanh nghiệp như Samsung. Đáng chú ý, dịch bệnh lan rộng tại một số doanh nghiệp ở Vĩnh Phúc cũng như tại Bắc Ninh và Bắc Giang - là những địa phương tập trung các khu công nghiệp lớn của cả nước.

Trước nguy cơ dịch bệnh, ngày 25-5, Bắc Giang đã yêu cầu 4 khu công nghiệp, trong đó có 3 cơ sở sản xuất của Foxconn, tạm thời đóng cửa.

Tình huống trên cho thấy khả năng các khu công nghiệp dừng hoạt động kéo theo nguy cơ làm đứt gãy chuỗi cung ứng như đã từng xảy ra với Trung Quốc trong đỉnh dịch.

Thực tế, theo bà Đoàn Thị Hải Yến, Giám đốc Kế hoạch - Đối ngoại Công ty Honda Việt Nam, doanh nghiệp đang đối mặt với tình trạng xáo trộn vì thiếu hụt lao động, do nhiều trường hợp thuộc diện F2, F3 buộc phải cách ly.

Bệnh viện dã chiến tại Bắc Giang.

Thậm chí, dịch bệnh bùng phát trở lại tại một số nước châu Á như Ấn Độ, Việt Nam đang có xu hướng làm lợi cho Trung Quốc, giúp nước này hãm đà dịch chuyển nhà máy diễn ra vài năm qua. Chuỗi cung ứng có thể quay đầu trở lại Trung Quốc khi số ca nhiễm COVID-19 tăng mạnh tại Ấn Độ và Việt Nam.

Theo ông Frederic Neumann, chuyên gia kinh tế trưởng khối Nghiên cứu Kinh tế châu Á, Ngân hàng HSBC, với sự lỏng lẻo hiện đang tồn tại trong chuỗi cung ứng toàn cầu, ngay cả một sự suy giảm không đáng kể trong sản xuất hoặc vận chuyển cũng có thể tạo ra những tác động lan xa và rộng trên toàn thế giới.

Dịch bệnh ảnh hưởng nặng nề tới các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam. Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong khi năm 2019 phần lớn doanh nghiệp nước ngoài hoạt động có lãi thì năm 2020, con số này chỉ còn là 43%. Đồng thời, tỷ lệ doanh nghiệp nước ngoài báo lỗ cũng tăng mạnh, từ 34% năm 2019 lên đến 47% năm 2020.

Doanh thu trung vị của các doanh nghiệp nước ngoài cũng sụt giảm từ 0,93 triệu USD năm 2019 xuống chỉ còn 0,67 triệu USD, mức thấp nhất kể từ năm 2012.

Nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng tại Việt Nam phụ thuộc vào khả năng dập dịch nhanh chóng, cũng như khả năng ứng phó trong dài hạn. Với mục tiêu kép vừa phòng chống dịch vừa đảm bảo sản xuất, một trong những biện pháp ưu tiên của Việt Nam là tiêm vaccine cho công nhân tại các khu công nghiệp.

Theo ông Trần Quốc Phương, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, về lâu dài biện pháp hiệu quả nhất và tốt nhất để chặn nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng chính là vaccine. “Muốn đảm bảo sản xuất bắt buộc phải ưu tiên vaccine cho người lao động trong khu công nghiệp. Do đó, trong đợt tới, khi vaccine dần được chuyển về Việt Nam, cần lưu ý đến vấn đề này”, ông nhấn mạnh.

Theo Nikkei, tại Đài Loan, một số doanh nghiệp như Foxconn đang lên kế hoạch mua vaccine để duy trì hoạt động. Kế hoạch của các doanh nghiệp là mua vaccine từ nhà cung ứng nước ngoài và dùng 10% cho nhân viên, còn lại sẽ quyên góp cho chính phủ. Đây cũng có thể là giải pháp để Việt Nam học hỏi, nhằm thúc đẩy nhanh quá trình phủ rộng tiêm vaccine trong các khu công nghiệp quan trọng.