Ngày 3/1/2021 - tức là đã quá 3 ngày so với mốc thời gian cuối cùng mà Thủ tướng Chính phủ ấn định cho các địa phương đặt trạm thu phí BOT phải lắp đặt và đưa vào vận hành hệ thống thu phí tự động không dừng. Tuy nhiên, nhiều trạm thu phí vẫn “lỗi hẹn”, dù biện pháp mạnh là dừng thu phí đang “treo” lơ lửng trên đầu.
Trong các ngày nghỉ Tết dương lịch, xe cộ nườm nượp qua lại trạm thu phí KM6 cao tốc Nội Bài- Lào Cai và cảnh tượng ùn tắc thường xuyên xảy ra vì tại đây vẫn chưa triển khai thu phí tự động không dừng. Đây là một trong số 4 trạm thu phí trên đường cao tốc do Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) quản lý chưa thực hiện được thu phí tự động không dừng.
Ba trạm còn nằm trên cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi, TP HCM - Long Thành - Dầu Giây và Bến Lức - Long Thành. Lý do của sự chậm trễ này được đưa ra là gặp vướng mắc về nguồn vốn.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Huyện, Tổng cục trưởng Tổng cục đường bộ Việt Nam, Bộ Giao thông vận tải cho rằng: “Tổng cục cũng như Bộ Giao thông vận tải chỉ đạo quyết liệt và hỗ trợ tối đa đối với Tổng Công ty VEC nhưng VEC thực hiện vẫn chậm chạp, đặc biệt thẩm quyền về vốn là Ủy ban quản lý vốn Nhà nước… Khi có vốn, nếu quyết liệt triển khai, chỉ trong 1 quý là xong…”.
Trong số 50 trạm BOT do các tỉnh thành phố quản lý còn 7 trạm của 3 tỉnh, thành là Thái Bình, Đồng Nai, TP HCM đã “lỗi hẹn” thu phí tự động không dừng.
UBND tỉnh Thái Bình mới đây thừa nhận, với trạm thu phí BOT huyện Kiến Xương chưa thực hiện được thu phí tự động không dừng, vì vẫn đang loay hoay tìm phương án tháo gỡ những khó khăn trong quá trình hoạt động của trạm.
Trừ những trạm quy mô nhỏ, ít xe qua lại hoặc có thời gian thu phí còn lại ngắn được miễn thực hiện, đến nay, cả nước có hơn 90 trạm thu phí đã áp dụng thu phí tự động không dừng.
So với thu phí bằng tiền mặt thì thu phí tự động không dừng là hình thức thuận tiện hơn, tiết kiệm thời gian hơn, giảm được ùn tắc giao thông và đặc biệt là giúp minh bạch các khoản thu của dự án BOT.
Ông Hồ Trọng Vinh, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH Thu phí tự động (VETC) chia sẻ: “Làn thu phí tự động không dừng chỉ ưu tiên cho xe đã tham gia vào thu phí tự động không dừng để tránh trường hợp xe không đủ điều kiện, không thuộc diện đi vào gây ách tắc".
Tại cuộc họp Thường trực Chính phủ ngày 25/11/202, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nhấn mạnh, cần phạt nguội xe không dán thẻ chứng nhận nhưng lại đi vào làn thu phí tự động. Tuy nhiên, do nhiều chủ phương tiện chưa mặn mà với thu phí tự động không dừng, nên tại nhiều trạm xảy ra tình trạng ô tô vào làn thu thu phí tự động ít hơn so với làn thu phí sử dụng vé và tiền mặt truyền thống. Do vậy, tình trạng ùn tắc giao thông vẫn xảy ra.
Hiện thủ tục tham gia thu phí tự động không dừng khá đơn giản; chỉ cần đến trạm thu phí hoặc khi đi đăng kiểm xe, dành ra 5 phút xuất trình giấy đăng ký xe, giấy phép lái xe là được hướng dẫn tải app để nạp tiền vào tài khoản và sau đó được dán lên xe thẻ chứng nhận.
Tuy nhiên, đến nay cũng mới chỉ có hơn 1 triệu xe ô tô dán thẻ thu phí tự động không dừng. Chậm tham gia thu phí tự động không chỉ xảy ra với những người ít đi trên đường cao tốc.
Anh Nguyễn Minh Tuấn, ở Hoài Đức, Hà Nội cho biết: “Tôi thường xuyên tham gia giao thông trên đường cao tốc nhưng vẫn chưa tham gia thu phí tự động không dừng vì tôi không thích, tự nhiên phải để một khoản tiền trong thẻ, lãng phí”.
Trước thực trạng này, anh Hoàng Thanh Ngọc, thành viên đội Giám sát Trung tâm điều hành đường cao tốc Nội Bài- Lào Cai kiến nghị: “Chúng tôi cũng mong muốn Nhà nước có các quy định khuyến khích, thậm chí bắt buộc người dân sử dụng thẻ thu phí tự động không dừng vì nếu duy trì cả 2 hình thức thì tình trạng ùn tắc vẫn xảy ra, không thuận tiện cho việc điều hành.
Đơn vị của chúng tôi đã triển khai thu phí không dừng tại tuyến Cầu Giẽ- Ninh Bình đang duy trì cả 2 hình thức thu phí cho thấy điều đó".
Dự án thu phí không dừng đã trải qua 5 năm triển khai và có những lúc rơi vào bế tắc, khi giai đoạn 1 doanh nghiệp cấp dịch vụ thu phí xin trả lại dự án. Tuy nhiên, ngày 29/12 vừa qua, hệ thống thu phí tự động không dừng giai đoạn 2 mang tên ePass do tập đoàn Viettel triển khai, đã chính thức đưa vào vận hành đồng loạt tại 35 trạm thu phí trên cả nước đã cho thấy, nếu quyết tâm sẽ làm được việc này.
