Theo Bộ Tài chính, Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật thuế GTGT, Luật thuế TTĐB, Luật thuế TNDN, Luật thuế TNCN và Luật thuế Tài nguyên mới được Bộ Tài chính công bố sẽ điều chỉnh thuế suất thuế GTGT và biểu thuế lũy tiến từng phần đối với cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công.
Phù hợp thông lệ quốc tế
Chia sẻ về thuế suất thuế GTGT, ông Phạm Đình Thi - Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, Bộ Tài chính cho biết, cơ quan này đang đề nghị tăng mức thuế suất phổ thông từ 10% lên 12%.
Qua tham khảo kinh nghiệm quốc tế, Bộ Tài chính nhận thấy: Trong bối cảnh nợ công tăng cao tại các quốc gia kể cả các nước đã phát triển, các quốc gia có xu hướng cơ cấu lại thu NSNN theo hướng tăng cường nguồn thu từ thuế gián thu, cụ thể để tăng nguồn thu bù đắp cho nguồn thu giảm do giảm thuế thu nhập (thu nhập DN và thu nhập cá nhân), các nước chuyển hướng sang tăng thuế tiêu dùng (GTGT và tiêu thụ đặc biệt).
Số lượng quốc gia áp dụng thuế GTGT/thuế hàng hóa và dịch vụ ngày càng tăng, từ khoảng 140 nước năm 2004 lên 160 nước năm 2014, 166 nước năm 2016.
Cùng với việc tăng số lượng các nước sử dụng thuế GTGT để điều tiết tiêu dùng cũng như tăng số thu ngân sách, xu thế tăng thuế suất GTGT diễn ra phổ biến.
Từ năm 2009 - 2016, các nước đều tăng thuế suất phổ thông: Thuế suất trung bình tại các nước EU năm 2000 là 19%, đến năm 2014 mức thuế suất trung bình xấp xỉ 21,5%. Các nước OECD cũng có xu hướng tăng thuế suất thuế GTGT từ mức trung bình 18% năm 2000 lên khoảng 19% năm 2014 và hơn 19% vào năm 2016. Các nước châu Á cũng có xu hướng cơ cấu lại thu NSNN theo hướng tăng tỷ trọng thuế tiêu dùng trong tổng thu ngân sách từ việc tăng thuế suất thuế GTGT, như Philippines, Ấn Độ, Nhật Bản…
Một thống kê mới đây từ 112 nước của Ngân hàng Thế giới cũng cho thấy, có 88 nước có mức thuế suất từ 12% đến 25%, trong đó 56 nước có mức thuế suất từ 17% đến 25%, còn lại 24 nước phổ biến ở mức hơn 10%.
Các nước xung quanh như Lào, Indonesia, Campuchia cũng có mức thuế suất phổ biến là 10%; Trung Quốc có mức thuế suất phổ thông là 17% và mức ưu đãi là 13%. Philippines có mức thuế suất 15%.
Từ xu hướng chung đó của thế giới, cộng thêm nhu cầu bắt buộc của Chiến lược Cải cách thuế giai đoạn 2011 - 2020, Bộ Tài chính đã đề nghị nâng mức thuế suất 10% lên 12% kể từ 1/1/2019.
Giảm gánh nặng cho người dân
Theo ông Phạm Đình Thi - Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, Bộ Tài chính, việc sửa đổi biểu thuế Luật TNCN cũng sẽ tác động tích cực tới người dân bởi việc sửa đổi được thực hiện theo hướng giảm bớt bậc thuế.
Quy định hiện hành tại khoản 2 Điều 22 của Luật thuế TNCN thì Biểu thuế lũy tiến từng phần gồm 7 bậc với các mức thuế suất là 5% với thu nhập tính thuế đến 5 triệu đồng; 10% với thu nhập tính thuế trên 5 đến 10 triệu đồng; 15% với thu nhập tính thuế trên 10 đến 18 triệu đồng; 20% với thu nhập tính thuế trên 18 đến 32 triệu đồng; 25% với thu nhập tính thuế trên 32 đến 52 triệu đồng; 30% với thu nhập tính thuế trên 52 đến 80 triệu đồng; 35% với thu nhập tính thuế trên 80 triệu đồng.
Qua rà soát, Bộ Tài chính tiếp nhận nhiều ý kiến phản ánh cho rằng Biểu thuế lũy tiến từng phần hiện hành là không hợp lý dẫn đến nhiều vướng mắc.
Cụ thể: Việc phân hóa quá nhiều bậc, giãn cách giữa ở các bậc thấp quá hẹp dễ dẫn đến nhảy bậc thuế khi tổng hợp thu nhập vào cuối năm làm tăng số thuế phải nộp, số lượng phải quyết toán thuế tăng một cách không cần thiết trong khi số thuế phải nộp thêm không nhiều.
Bên cạnh đó, thu nhập tính thuế ở từng bậc theo số lẻ dẫn đến khó nhớ, người nộp thuế khó khăn trong việc tự xác định số thuế phải nộp.
Để khắc phục, Bộ Tài chính trình Chính phủ cho sửa đổi Biểu thuế lũy tiến từng phần theo hướng giảm số bậc thuế chỉ còn 5 bậc đồng thời quy định khoảng cách rộng ở các bậc thấp; điều chỉnh thu nhập tính thuế ở từng bậc theo số chẵn.
Như vậy, theo phương án sửa, Biểu thuế sẽ còn 5 mức thuế suất là 5%, 10%, 20%, 28% và 35% tương ứng với phần thu nhập tính thuế hàng tháng là đến 10 triệu đồng, trên 10 đến 30 triệu đồng, trên 30 đến 50 triệu đồng, trên 50 đến 80 triệu đồng và trên 80 triệu đồng.
Nhận xét về phương án sửa đổi này, PGS-TS Đinh Trọng Thịnh (Khoa Tài chính quốc tế - Học viện Tài chính) cho rằng việc việc giảm bậc thuế và giãn khoảng cách chịu thuế là cần thiết và hợp lý để tạo điều kiện cho người dân, đáp ứng nhu cầu chi tiêu cá nhân cho họ.
Phân tích cụ thể, ông Thịnh ví dụ: Nếu như hiện nay, thu nhập tính thuế 30 triệu đồng phải chịu mức thuế là 20% thì với đề xuất mới của Bộ Tài chính, những cá nhân này chỉ phải nộp bằng một nửa, tức là 10%, tương tự với các mức thuế suất khác, ngoại trừ bậc thuế cao nhất 35% vẫn dành cho đối tượng có thu nhập chịu thuế trên 80 triệu đồng.
Nói cách khác, việc điều chỉnh Biểu thuế lũy tiến từng phần chính là một cách để giảm mức thuế, tạo điều kiện cho người dân có thu nhập thấp, trung bình giảm bớt gánh nặng, tái tạo lại sức lao động, đồng thời thúc đẩy người giàu, thu nhập cao đóng góp nhiều hơn cho xã hội thông qua đầu tư tái sản xuất.
