Trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, trong báo cáo lần này, VEPR đã đưa ra 3 kịch bản (xây dựng dựa trên 3 kịch bản về khả năng kiểm soát bệnh dịch trong nước và trên thế giới) đối với tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong năm nay.
Kịch bản thứ nhất, VEPR dự báo tăng trưởng quý 2-2020 sẽ là tăng trưởng âm (-3,3%), quý 3 và 4 sẽ phục hồi và lấy đà tăng trưởng (7,2% và 7,4%) và mức tăng trưởng GDP chung cho cả năm nay sẽ là 4,2%. Kịch bản này chỉ thành hiện thực khi dịch Covid-19 trong nước được khống chế hoàn toàn vào giữa tháng 5-2020 và hoạt động kinh tế dần trở lại bình thường.
Đây là thời điểm mà thế giới sẽ bắt đầu nới dần các biện pháp phong tỏa. Tuy nhiên các hoạt động kinh tế, đặc biệt là trong lĩnh vực dịch vụ, vẫn còn dè dặt và chỉ dần hồi phục bắt đầu vào cuối quý 2-2020. Tác động xấu nhất của Covid-19 sẽ rơi vào quý 2-2020 và nền kinh tế bắt đầu hồi phục vào nửa cuối quý này.
Cụ thể, nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản có thể có mức tăng trưởng âm (giảm 2-3%), khai khoáng tăng trưởng âm trong cả năm. Ngoài ra, trong quý 2-2020, chế biến chế tạo có thể có mức tăng trưởng âm. Bị ảnh hưởng nặng nhất gồm các ngành vận tải và kho bãi, dịch vụ lưu trú và ăn uống, nghệ thuật và giải trí (mức giảm từ 20-50%).
Các ngành khác như y tế, truyền thông hay tài chính, ngân hàng và bảo hiểm vẫn là những ngành duy trì tăng trưởng khá do những hoạt động liên quan đến phòng chống bệnh dịch. Bắt đầu từ quý 3 cho tới hết năm, tăng trưởng của các ngành có thể quay trở lại mức tăng trưởng những năm gần đây.
Kịch bản thứ hai, VEPR dự báo tăng trưởng quý 2 và 3 năm nay sẽ tăng trưởng âm (ở mức -4,9% và -1,1%). Quý 4-2020 sẽ phục hồi (ở mức 7,0%) và mức tăng trưởng chung cho cả năm sẽ giảm xuống chỉ còn 1,5%. Kịch bản này sẽ xảy ra khi dịch Covid-19 trong nước kéo dài và chỉ được khống chế hoàn toàn vào nửa sau quý 3-2020.
Trong thời gian này, thế giới tiếp tục các biện pháp giãn cách xã hội do sự tái phát của bệnh dịch ở nhiều trung tâm kinh tế tài chính quan trọng. Các hoạt động kinh tế trên thế giới chỉ dần trở lại bình thường bắt đầu vào cuối quý 3-2020. Tác động xấu nhất của Covid-19 rơi vào quý 2 và 3, nền kinh tế bắt đầu hồi phục vào nửa cuối quý 3-2020. Trong quý 2 và 3, nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản có thể có mức tăng trưởng âm (giảm 1,5-4%) và khai khoáng vẫn tăng trưởng âm trong cả năm. Các ngành hế biến chế tạo kéo dài mức tăng trưởng âm trong quý 2 và 3.
Ngành bị ảnh hưởng nặng nhất gồm vận tải và kho bãi, dịch vụ lưu trú và ăn uống, nghệ thuật và giải trí (mức giảm từ 25-70%). Các ngành y tế, truyền thông, tài chính và ngân hàng vẫn duy trì tăng trưởng. Bắt đầu từ quý 4-2020 cho tới hết năm, tăng trưởng của các ngành có thể quay trở lại mức tăng trưởng của những năm gần đây.
Kịch bản thứ ba, đây được cho là kịch bản xấu nhất. VEPR dự báo tăng trưởng cả năm sẽ âm (-1,0%), trong khi các quý 2, 3 và 4 sẽ có mức tăng trưởng lần lượt là -5,1%, -5,3% và 2,8%. Kịch bản này xảy ra khi dịch Covid-19 trong nước kéo dài và chỉ được khống chế toàn toàn vào nửa sau quý 4-2020.
Trong kịch bản này, thế giới tiếp tục các biện pháp giãn cách xã hội do sự tái phát của bệnh dịch ở nhiều trung tâm kinh tế tài chính quan trọng, các hoạt động kinh tế trên thế giới chỉ dần trở lại bình thường bắt đầu vào cuối quý 4-2020.
Theo kịch bản này, trong hai quý 2 và 3, nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản có thể có mức tăng trưởng âm (giảm 1-5%), Khai khoáng tăng trưởng âm trong cả năm và chế biến chế tạo kéo dài mức tăng trưởng âm trong quý 2 và 3. Vận tải và kho bãi, dịch vụ lưu trú và ăn uống, nghệ thuật và giải trí tiếp tục bị suy giảm nặng nề (mức giảm từ 25-70%). Y tế, truyền thông, tài chính, ngân hàng và bảo hiểm vẫn giữ đà tăng trưởng.
Theo đánh giá của VEPR, trong bất kỳ kịch bản nào, trong thời kỳ hậu Covid-19 ở Việt Nam, sự phục hồi hoàn toàn của nhiều ngành như hàng không, du lịch hay thời trang xuất khẩu sẽ gặp nhiều khó khăn và kéo dài cho tới khi thế giới hoàn toàn kiểm soát được bệnh dịch. Trong ngắn hạn, chi tiêu của khu vực công có thể bù đắp được những khó khăn trên nhưng trong dài hạn là không thể. Do vậy, triển vọng kinh tế Việt Nam những năm sau phụ thuộc nhiều vào việc phát triển thành công vắc-xin hoặc thuốc đặc trị trên thế giới.
Cũng theo VEPR, con số tăng trưởng GDP không phản ánh được hết những khó khăn thật của nền kinh tế do không phản ánh được đầy đủ khu vực phi chính thức vốn bị ảnh hưởng nặng nề hơn hẳn so với những đợt suy thoái trước đây.
