Nhiều dấu hiệu cho thấy tăng trưởng chậm lại
Bộ phận Nghiên cứu Kinh tế và các Thị trường toàn cầu của Ngân hàng UOB (UOB Global Economics & Markets Research) vừa công bố Báo cáo triển vọng kinh tế toàn cầu quý II-2023, trong đó có đánh giá triển vọng kinh tế Việt Nam quý II-2023.
Tại báo cáo này, UOB nhận định, sau khi ghi nhận mức tăng kỷ lục 13,67% trong quý III-2022, tăng trưởng GDP thực tế của Việt Nam trong quý IV-2022 trở lại mức bình thường là 5,92% so với cùng kỳ, khi nhu cầu bên ngoài đang có dấu hiệu sụt giảm. Trong năm 2022, GDP của Việt Nam tăng 8,02% từ mức 2,58% ở năm 2021, là kết quả tăng trưởng tốt nhất kể từ năm 1997.
Theo UOB, mặc dù dữ liệu cả năm cho thấy kết quả tăng trưởng mạnh rộng khắp các ngành, nhưng khi phân tích chi tiết dữ liệu, các dấu hiệu của sự suy giảm tăng trưởng khá rõ ràng và đáng quan ngại. Lĩnh vực sản xuất hầu như không mở rộng, trong khi xuất khẩu ghi nhận tháng giảm thứ 3 liên tiếp trước khi có chuyển biến tích cực vào tháng 2.
Dữ liệu gần đây cũng cho thấy hầu hết các lĩnh vực bên ngoài đều chịu áp lực suy giảm. Xuất khẩu chuyển biến tích cực trong tháng 2 (tăng 11,3%) sau 3 tháng sụt giảm liên tiếp. Tuy nhiên, xét về mặt giá trị, giá trị xuất khẩu bình quân từ tháng 1 đến tháng 2 là 2,6 tỷ USD, thấp hơn gần 20% so với mức trung bình là 30,8 tỷ USD vào năm 2022, điều này cho thấy tình trạng suy giảm trong xuất khẩu có thể kéo dài trong nhiều tháng tới.
Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cũng đang cho thấy dấu hiệu trì trệ vào đầu năm 2023, với dòng vốn FDI thực tế ghi nhận từ đầu năm đến nay là 2,6 tỷ USD vào tháng 2, giảm so với mức 2,7 tỷ USD được ghi nhận trong cùng kỳ năm trước.
Tuy nhiên, một thông tin tích cực là lĩnh vực dịch vụ đang dần phục hồi. Khách du lịch nội địa tính đến hết tháng 2 đã đạt 1,8 triệu lượt khách so với đầu năm và so với mức 50.000 lượt khách trong cùng tháng năm ngoái khi các hạn chế về COVID-19 có hiệu lực.
Trên cơ sở đó, UOB giữ nguyên dự báo tăng trưởng GDP năm 2023 ở mức 6,6% khá sát với mức dự báo tăng 6,5% từ Chính phủ.
Đồng thời, UOB cũng nêu một số rủi ro bên ngoài tiếp tục gây áp lực lên triển vọng này. Cụ thể, xung đột Nga - Ukraine và tác động của nó lên giá cả năng lượng, lương thực và hàng hóa. Kế đến là sự thay đổi và gián đoạn chuỗi cung ứng, chính sách thắt chặt tiền tệ toàn cầu, và các biến động trong lĩnh vực ngân hàng toàn cầu.
Thêm nữa, giá tiêu dùng đang có dấu hiệu đảo chiều, tuy nhiên vẫn còn sớm để khẳng định xu hướng này có bền vững hay không. Điều đáng lo ngại là lạm phát cơ bản vẫn cao hơn nhiều so với mục tiêu chung, đây sẽ là một trong những mối quan tâm lớn đối với ngân hàng trung ương.
Tiếp tục giảm lãi suất nếu áp lực lạm phát giảm
Về chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), các chuyên gia UOB cho biết, trở lại cuối năm 2022 trong khoảng thời gian từ tháng 9 đến tháng 11, NHNN đã phải điều chỉnh một loạt các chính sách điều hành trước các quyết định tăng lãi suất rất mạnh của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed), sự lên giá của đồng USD và áp lực lạm phát.
NHNN sau đó bất ngờ tăng lãi suất cơ bản thêm 100 điểm cơ bản vào ngày 22-9, sau đó là một đợt tăng 100 điểm cơ bản khác một tháng sau đó (24-10). Giữa lúc đó, vào ngày 17-10 NHNN đã công bố mở rộng biên độ giao dịch USD/VND từ +/-3% lên +/-5%, để cho phép VND linh hoạt hơn trong bối cảnh đồng USD mạnh lên.
Ngày 16-3 vừa qua, NHNN bất ngờ hạ lãi suất tái chiết khấu ở mức 100 điểm cơ bản xuống 3,5% (từ 4,5%) trong nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh bất ổn toàn cầu khi ngành ngân hàng ở Mỹ và châu Âu lún sâu trong cuộc khủng hoảng niềm tin. NHNN cũng giảm 100 điểm cơ bản lãi suất cho vay qua đêm trên thị trường liên ngân hàng xuống 6% và giảm trần lãi suất cho vay đối với các khoản vay ngắn hạn trong một số lĩnh vực từ 5,5% xuống 5%.
Nhưng phần quan trọng nhất trong động thái chính sách mới là việc NHNN giữ nguyên lãi suất tái cấp vốn ở mức 6%. Điều này cho thấy lập trường chính sách vẫn không thay đổi mặc dù có cắt giảm các loại lãi suất khác.
UOB nhận định, khi NHNN cân bằng giữa việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đảm bảo bình ổn giá, nhiều khả năng NHNN sẽ thiên về chính sách nới lỏng hơn trong giai đoạn sắp tới. Việc Fed sẵn sàng kết thúc chu kỳ tăng lãi suất ngay sau tháng 5-2023 và tỷ lệ lạm phát trong nước đang cho thấy một số dấu hiệu đảo chiều.
Bộ phận nghiên cứu của UOB dự đoán rằng NHNN sẽ cắt giảm lãi suất tái cấp vốn 100 điểm cơ bản đâu đó trong quý II-2023 xuống còn 5%. Hiện tại, UOB cho rằng đây có thể là động thái một lần kèm nhiều đợt cắt giảm lãi suất hơn có thể được thực hiện nếu áp lực lạm phát trong nước giảm bớt, mặc dù điều này rất không chắc chắn ở thời điểm hiện tại.
VND tiếp tục giữ ổn định
Cũng theo UOB, VND nổi bật là một trong những đồng tiền ổn định nhất ở châu Á. Bất chấp những thay đổi lớn trong kỳ vọng tăng lãi suất của Fed, lo ngại suy thoái kinh tế toàn cầu và tình trạng rối loạn của hệ thống ngân hàng Mỹ, VND giao dịch trong biên độ hẹp 0,8% quanh mức 23.600 đồng/USD.
Bất chấp việc NHNN đột ngột cắt giảm lãi suất 1% vào tháng 3, sự phục hồi mạnh mẽ của xuất khẩu và sản xuất công nghiệp cùng với lạm phát giảm có thể sẽ giữ ổn định cho đồng VND.
UOB kỳ vọng USD/VND sẽ nối gót các cặp tỷ giá ngoại hối USD/châu Á khác tiến tới mốc cao hơn là 24.200 đồng/USD trong quý II-2023 trước khi giảm xuống 24.000 đồng/USD trong quý III-2023, 23.800 đồng/USD trong quý IV-2023 và 23.600 đồng/USD trong quý I-2024.
