Trong khi đó, theo quy định hiện hành, việc mua bán, sử dụng văn bằng chứng chỉ giả là vi phạm pháp luật và đối diện với truy cứu trách nhiệm hình sự.
Các loại văn bằng, chứng chỉ được rao nhận làm giả công khai trên mạng
Rao bán công khai
Tại địa chỉ lambangdaihocchinhquy.com.vn, hàng loạt bằng cấp của các trường đại học (ĐH) từ miền Trung đến TPHCM được đưa lên để giới thiệu. Trang web này cũng đưa ra những lời cam kết trong mơ: “Chúng tôi nhận cung cấp bằng ĐH nhằm mục đích giúp các bạn sinh viên mới ra trường muốn tự tin hơn trong lúc phỏng vấn xin việc, giúp những bạn có ý chí, nghị lực phấn đấu, muốn thăng chức hoặc mạnh dạn trong cuộc sống… Tấm bằng ĐH là cánh cửa mở ra tương lai tốt đẹp hơn cho bạn, làm bằng ĐH chính quy trên toàn quốc, giá rẻ, uy tín”. Chưa hết, trang web này còn hướng dẫn các bước để khách hàng liên hệ như: liên hệ và lấy bằng ĐH như thế nào, bạn cần cung cấp những thông tin gì, dịch vụ làm bằng…
Chủ nhân của website còn kèm theo số điện thoại để khách hàng liên hệ.
Trong khi đó, tại địa chỉ lambangdaihocgiare.vn, chủ nhân cho luôn số điện thoại, email. Để tạo lòng tin cho khách hàng, chủ trang web giới thiệu: Dịch vụ làm bằng ĐH phôi gốc còn được gọi là dịch vụ mua bán bằng ĐH, được làm từ thiết bị in ấn kỹ thuật cao. Tiếp đó là các mức giá: bằng ĐH chính quy hay bằng ĐH tại chức giá 2 - 5 triệu đồng; bằng ĐH chính quy có hồ sơ gốc kèm theo học bạ giá 3 - 8 triệu đồng… Bằng được bảo hành trọn đời. Muốn mua, khách hàng chỉ cần cung cấp số điện thoại, trường ĐH cần làm, năm tốt nghiệp, xếp loại… bằng sẽ được giao sau 1 - 2 ngày. Chủ nhân cho biết nhận làm bằng đại học tại TPHCM, Hà Nội, Đà Nẵng, Cần Thơ, Bình Dương… Cùng với bằng ĐH, địa chỉ này còn liệt kê hàng loạt chứng chỉ ngoại ngữ, tin học, bằng trung cấp, cao đẳng và khẳng định “bao soi - công chứng, bao đổi trả, bảo hành suốt đời”.
Trang bangcapchuyennghiep.com nhận làm cả bằng thạc sĩ và tiến sĩ trên toàn quốc, kèm theo số điện thoại hotline và Zalo với cam kết nhận hàng tận tay, hài lòng mới trả tiền. Ngoài 2 loại bằng trên, địa chỉ này còn làm tất cả các chứng chỉ tiếng Anh, tiếng Nhật, bằng THPT… Hướng dẫn các bước để khách hàng thực hiện, địa chỉ này cũng lưu ý: “Một tấm bằng chính là vé đảm bảo tương lai của bạn. Đừng đánh mất cơ hội của mình chỉ vì thiếu bằng cấp nhé các bạn”.
Vi phạm pháp luật
Thông tin từ nhiều trường cho biết, việc mua bán, sử dụng bằng cấp, chứng chỉ giả rất dễ phát hiện chỉ cần có yêu cầu, thẩm tra, xác minh văn bằng là biết ngay thật giả. Còn việc làm bằng giả mà có hồ sơ gốc là hoàn toàn không thể.
TS Nguyễn Thanh Tân, Trưởng phòng Đào tạo, Trường ĐH Sài Gòn cho biết, hàng năm trường vẫn nhận được nhiều đơn đề nghị xác minh văn bằng, chứng chỉ do các cơ quan gửi đến. Trong đó, có một số trường hợp văn bằng, chứng chỉ không phải của trường cấp.
Tương tự, PGS-TS Nguyễn Khắc Bảo, Trưởng phòng Đào tạo, Trường ĐH Kinh tế TPHCM, cho biết, trường đã công bố thông tin sinh viên tốt nghiệp và văn bằng trên website của trường để giúp các đơn vị dễ dàng thẩm tra (các khóa tốt nghiệp từ năm 2007 trở về sau). Tuy nhiên, trường vẫn nhận được nhiều đơn gửi đến đề nghị xác minh văn bằng chứng chỉ. Cụ thể số lượng thì không có thống kê, nhưng vẫn có trường hợp văn bằng và sinh viên không phải của trường. Ngoài đơn đề nghị xác minh, có trường hợp công an đến làm việc trực tiếp với nhà trường.
Trong khi đó, phụ trách Phòng Đào tạo và khảo thí, Trường ĐH Công nghệ TPHCM cho biết: Nhiều trường hiện nay đã công khai thông tin sinh viên tốt nghiệp trên website nên muốn kiểm tra bằng thật, bằng giả rất dễ cho các đơn vị. Cùng với đó, trường nhận nhiều đơn đề nghị xác minh văn bằng của các cơ quan nhà nước và phát hiệu nhiều trường hợp không phải bằng của trường cấp, người nhận bằng không phải là sinh viên của trường. Tuy nhiên, nếu công an đến yêu cầu xác minh thì tỷ lệ bằng không do trường cấp là rất nhiều.
Theo Luật sư Lê Bá Thường (Công ty Luật Dân luật Tín Thành, Đoàn Luật sư TPHCM), đối với tổ chức, cá nhân nhận dịch vụ làm bằng giả sẽ bị coi là hành vi phạm tội làm giả con dấu, tài liệu hoặc giấy tờ của cơ quan, tổ chức. Chỉ cần người nào có hành vi làm giả con dấu, giấy tờ tài liệu của cơ quan, tổ chức và sử dụng con dấu, giấy tờ tài liệu đó để lừa dối người khác nhằm đạt được mục đích bất hợp pháp của mình thì đều có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Nếu việc phạm tội gây hậu quả thực tế thì được coi là tình tiết định khung hình phạt. Do đó, hành vi làm giả con dấu, tài liệu hoặc giấy tờ khác của cơ quan, tổ chức hoặc sử dụng con dấu, tài liệu, giấy tờ đó thực hiện hành vi trái pháp luật, thì bị phạt tiền 30 - 100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc bị phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm về “Tội làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức; tội sử dụng con dấu hoặc tài liệu giả của cơ quan, tổ chức” (Điều 341, BLHS 2015).
Đối với người có hành vi sử dụng con dấu, tài liệu, giấy tờ, văn bằng giả nhằm lừa dối cơ quan, tổ chức hoặc công dân mà người đó đã đủ từ 16 tuổi trở lên thì phải chịu trách nhiệm hình sự với tội sử dụng giả con dấu, giấy tờ của cơ quan tổ chức. Tội chiếm đoạt, mua bán, tiêu hủy con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức bị phạt tiền 5 - 50 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm (khoản 1 Điều 342, BLHS 2015). Nếu hành vi chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì có thể bị xử phạt vi phạm hành chính, tịch thu tang vật theo Nghị định 04/2021/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giáo dục.
