Bitcoin: Vàng số hay tulip?

Xu hướng hay chỉ là hiện tượng?

Có vài nguyên nhân khiến bitcoin thu hút nhiều tiền đầu tư. Thứ nhất, sự mất giá của USD và tình trạng bơm tiền qua các gói kích thích kinh tế của chính phủ cũng như hỗ trợ thanh khoản của ngân hàng trung ương (NHTW), khiến niềm tin vào quan điểm tiền sẽ mất giá, lạm phát sẽ tăng được củng cố.

Vàng là kênh truyền thống để bảo vệ giá trị đồng tiền. Nhưng với sự trỗi dậy của một loạt nhà đầu tư trẻ bị “nhốt” ở nhà, họ không chọn vàng mà chọn bitcoin. 

Thứ hai, sự giàu lên của một tầng lớp người làm việc trong lĩnh vực công nghệ, đang trở thành đội ngũ chuyên gia mới, giống như kỹ sư, bác sĩ và có nhiều tiền tiết kiệm. Họ quen thuộc với môi trường thế giới số, nên loại “vàng số” như bitcoin sẽ hấp dẫn hơn so với mua bán vàng truyền thống. 

Thứ ba, cùng với đà tăng giá của bitcoin và môi trường lãi suất thấp gần 0% ở nhiều nước, một số quỹ đầu tư lớn đang quan tâm đến các tài sản thay thế sinh lợi cao, đặc biệt là tiền mã hóa với tư cách là kênh đầu tư thay thế. Chỉ cần những quỹ này bỏ vào 1-2% cũng đủ để đẩy giá bitcoin lên nhiều lần.

Cho đến nay, nhiều quỹ đầu tư quy mô lớn đã bỏ 0,5-1% tiền đầu tư vào bitcoin kiểu “mua cho biết”. Nhiều nghiên cứu cho thấy việc mua bitcoin giúp đa dạng hóa danh mục đầu tư vì mối tương quan giữa bitcoin và các tài sản khác thấp.

Theo nguyên lý quản lý danh mục đầu tư, độ rủi ro chung của danh mục sẽ giảm khi nhà đầu tư nắm giữ nhiều tài sản khác nhau có độ tương quan thấp.

Thứ tư, một số nhà quản lý quỹ rất thành công trong năm 2020 cổ súy cho việc sở hữu bitcoin. Chẳng hạn, bà Cathie Wood của Quỹ ARKK, một trong những quỹ ETF có hiệu quả cao nhất năm 2020, đã cổ súy việc mua bitcoin từ lâu.

Bà Wood dự đoán các quỹ đầu tư hàng đầu sẽ bỏ vào chừng 0,5% tiền để đầu tư bitcoin và trong dài hạn con số này tăng lên khoảng 5%.

Theo ước tính của bà, như vậy đã đủ để đẩy giá bitcoin lên... 500.000USD. Người ta có thể cười ngất ngay khi nghe con số này. Nhưng những người cười bà Wood từ tháng 5-2020 cần phải nhìn nhận rằng bà đã đúng khi tin rằng bitcoin sẽ tăng mạnh và dần trở nên phổ biến.

Thứ năm, sự chấp nhận cho phép mua bán bitcoin qua những nền tảng thanh toán phổ biến của Mỹ như Square và Paypal - những công ty công nghệ đình đám và đang thuộc loại nóng trên thị trường cổ phiếu - đã mở ra cơ hội mới. Đây là những công ty có nền tảng giao dịch trực tuyến được nhiều cá nhân và tổ chức sử dụng.

Tương lai họ sẽ khiến nhà đầu tư sở hữu bitcoin có thể cầm chiếc thẻ tín dụng Paypal phát hành để thanh toán tiền uống trà sữa. Dù đó chỉ là viễn cảnh chưa thành sự thật, nó thật sự hấp dẫn với giới trẻ.

Nó có thể như một dạng trang sức “ngầu” cho giới trẻ thời thượng để khẳng định đẳng cấp của mình, giống như một quý cô sở hữu chiếc túi Louis Vuitton hay một doanh nhân thành đạt sở hữu thẻ hội viên câu lạc bộ golf.

Có lặp lại “trào lưu cuồng hoa tulip”?

Trào lưu cuồng hoa tulip diễn ra vào thế kỷ 17 khi giá hoa tulip tăng...  vài trăm lần rồi rớt lại về mức giá khởi điểm ban đầu trong vòng 2 năm. Nó trở thành thí dụ kinh điển trong sách giáo khoa về những bong bóng tài sản.

Nhiều người cho rằng có quá nhiều rủi ro với bitcoin và những tranh luận không ngớt về sự ảo và thật của bitcoin vẫn không ngừng diễn ra. Nhiều nhà phân tích cho rằng bitcoin quá bất ổn về giá, sẽ không có gì ngạc nhiên nếu nó tăng lên 70.000-80.000USD hay giảm về còn 25.000USD hoặc ít hơn. 

Thực tế, hiện nhiều chính phủ không muốn loại tiền tệ mã hóa nào trở thành đối tượng cạnh tranh chính của đồng tiền do họ phát hành. Nhiều NHTW cũng đang tích cực phát hành tiền số. Liệu họ có muốn đồng tiền số của mình phải sống dưới cái bóng của tiền mã hóa?

Bitcoin đã từng rớt giá rất mạnh và nhanh (hơn 30% chỉ trong vài ngày) sau khi có tín hiệu Trung Quốc tính đến chuyện giới hạn một số hoạt động liên quan đến tiền mã hóa.

Điều này có thể lặp lại, không ai biết. Nhưng vào tháng 8-2020, người ta phát hiện có người ở Trung Quốc đã chuyển 50 tỷ tiền mã hóa từ các ứng dụng “ví tiền” ở Trung Quốc đến các ví tiền ở nước ngoài. Đây có thể coi là hoạt động chuyển ngân ngầm quy mô lớn.

Có người nói, bitcoin sẽ “thành tại Trung Quốc, mà bại cũng tại Trung Quốc” vì lượng lớn người sở hữu đồng tiền này ở nước này. Trong khi những toan tính của Trung Quốc với đồng tiền này rất khó đoán.

Một mặt, nếu nó quá phổ biến, nhà nước sẽ khó kiểm soát các hoạt động chuyển tiền và thanh toán của người dân. Mặt khác, nếu bitcoin phổ biến, Trung Quốc có thể lợi dụng để tạo liên kết nào đó với đồng nhân dân tệ điện tử mà họ muốn phát hành. Đó là con đường tắt để tạo dấu ấn của Trung Quốc trên không gian mạng và thách thức vị thế của đồng USD. Như vậy nguy và cơ đều cùng tồn tại.

Có nên mua bitcoin?

Bà Cathie Wood từng nhìn nhận bitcoin có thể trở thành đồng tiền dự trữ quốc tế của thế giới tiền mã hóa. Nếu Trung Quốc có thể đi trước, nắm lấy vai trò quan trọng trong chi phối nó, họ sẽ gia tăng sức ảnh hưởng của mình trên không gian số.

Hiểu nôm na, nếu bitcoin là “vàng số” của tương lai, và nếu Trung Quốc thông qua việc nắm giữ nhiều “vàng số” và kết nối nó với đồng nhân dân tệ số, nó sẽ tạo cho Trung Quốc lợi thế trong việc khiến đồng nhân dân tệ số trở thành một trong những đồng tiền dự trữ chủ chốt của thế giới số. 

Về mặt kỹ thuật, nhiều người bác bỏ ý tưởng này vì nó không tương thích với tầm nhìn của dân khởi tạo công nghệ tiền mã hóa. Hơn nữa, vì tương lai của bitcoin không chắc chắn, các chính phủ chưa chắc đã muốn mạo hiểm để đặt cho nó bất kỳ vai trò gì.

Hơn nữa, nhiều đồng tiền số ổn định hơn đang được thai nghén ở những liên minh công nghệ - tài chính lớn, chẳng hạn như tiền số do Facebook đề xuất. Vì vậy, lúc này không ai có thể chắc chắn điều gì sẽ xảy ra tiếp theo với vai trò của bitcoin.

Nhưng một số nhà đầu tư tổ chức đã bỏ ít tiền vào bitcoin, tức họ ngầm thừa nhận đây là loại tài sản thay thế như rượu quý hay tranh nổi tiếng. Bởi nguồn cung bitcoin chỉ có 21 triệu đồng, trong khi USD có thể in bao nhiêu cũng được. 

Tuy nhiên, không phải ai cũng thích hợp để đầu tư vào rượu quý hay tranh nổi tiếng. Sự lên xuống của bitcoin lớn, nếu bạn không thật sự tin vào giá trị dài hạn của nó, bạn sẽ rất dễ “mua đỉnh” và hoảng hốt bỏ chạy khi bitcoin giảm.

Vì vậy, bạn có phải là nhà đầu tư thích hợp để đầu tư vào những thứ rủi ro cao, lên nhanh xuống nhanh như bitcoin hay không, chỉ có bản thân bạn mới có thể trả lời câu hỏi đó.