Đủ căn cứ xác định hành vi cha con ông Thanh
Quyết định bắt tạm giam ông Trần Quí Thanh và con gái Trần Uyên Phương về tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản được Cơ quan Cảnh sát điều tra (C01, Bộ Công an) ký các ngày 8 và 10-4. Với cùng tội danh, con gái thứ 2 của ông Thanh là Trần Ngọc Bích - Phó tổng Giám đốc Tân Hiệp Phát, kiêm Giám đốc Number One Hà Nam cũng bị khởi tố nhưng được tại ngoại.
Theo C01, việc khởi tố và bắt tạm giam 3 cha con ông Thanh nằm trong diễn tiến giải quyết đơn của một số người ở TPHCM, Đồng Nai. Những người này tố giác ông Thanh, bà Phương, bà Bích và một số cá nhân có hành vi Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, Trốn thuế và Cưỡng đoạt tài sản. Các hành vi được C01 xác định có liên quan các dự án, bất động sản có giá trị đặc biệt lớn tại Đồng Nai và TPHCM.
Trước đó, tháng 3-2021, C01 đã khởi tố vụ án Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, sau khi nhận được đơn tố cáo của ông Lê Văn Lâm - Tổng giám đốc Công ty Kim Oanh Đồng Nai (Công ty Kim Oanh), ông Nguyễn Văn Chung - Giám đốc Công ty DCB và Lâm Hoàng Sơn.
Theo đơn tố giác, ông Lâm cho rằng ông Thanh và bà Phương cùng một số người liên quan đã có hành vi chiếm đoạt tài sản thông qua chuyển nhượng dự án, cổ phần doanh nghiệp. Các ký kết giữa 2 bên là hợp đồng giả cách (các bên thực hiện nhằm che giấu đi một hợp đồng khác), bản chất là việc vay mượn tiền. Hành vi của cha con ông Thanh gây thiệt hại cho Công ty Kim Oanh Đồng Nai số tiền hơn 1.000 tỷ đồng.
Trong quá trình điều tra, C01 gửi văn bản đề nghị UBND tỉnh Đồng Nai chỉ đạo các sở ngành giữ nguyên hiện trạng pháp lý, tạm dừng các biến động tài sản (mua bán, tặng cho, thế chấp cổ phần, quyền sử dụng đất...). C01 sau đó tiếp tục gửi văn bản đề nghị UBND TPHCM chỉ đạo giữ nguyên hiện trạng 33 thửa đất đứng tên bà Phương tại các địa phương này.
Tuy nhiên, đến tháng 11-2022, C01 đã tạm đình chỉ điều tra vụ án do hết thời hạn và cần làm rõ thêm một số nội dung liên quan công tác giám định. Chính vì vậy, việc C01 bất ngờ công bố quyết định khởi tố vụ án khiến dư luận hết sức bất ngờ.
Giải thích về quyết định trên, C01 cho biết quá trình điều tra đến nay có đủ căn cứ xác định hành vi của ông Thanh cùng 2 người con gái đủ yếu tố cấu thành tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
Lộ diện chiêu thức cho vay nặng lãi
Theo nội dung đơn tố giác tội phạm gửi lãnh đạo Bộ Công an (tháng 12-2017), Công ty Kim Oanh ký hợp đồng (HĐ) nguyên tắc với ông Phạm Hoàng Minh, bà Hồ Thị Diễm Trang và Công ty TNHH Xây dựng và Kinh doanh nhà Minh Thành, để nhận chuyển nhượng 100% cổ phần của Công ty Bất động sản Minh Thành (Công ty Minh Thành) là chủ đầu tư dự án Khu dân cư - dịch vụ tại xã An Phước, huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai (dự án Minh Thành) quy mô 56,7ha. Tổng giá trị chuyển nhượng là 530 tỷ đồng.
Đến tháng 10-2019, các bên ký kết phụ lục HĐ điều chỉnh tiến độ thực hiện. Theo đó, ông Minh, bà Trang, Công ty Xây dựng Minh Thành chuyển nhượng 50% cổ phần của Công ty Minh Thành cho Công ty Kim Oanh và phía Công ty Kim Oanh đã thanh toán cho bên chuyển nhượng số tiền tính đến ngày 21-10-2019 là 265 tỷ đồng. Mặc dù đã nhận tiền nhưng ông Minh, bà Trang không thực hiện các nội dung như thỏa thuận để giao đất cho Công ty Kim Oanh.
Lúc này, do vướng tranh chấp một số dự án lớn, khó tiếp cận nguồn vốn lớn từ ngân hàng nên bà Đặng Thị Kim Oanh, Chủ tịch HĐQT Công ty Kim Oanh (thông qua môi giới là người do phía Tân Hiệp Phát giới thiệu) đã tìm cách tiếp cận ông Thanh, cầm cố dự án Minh Thành để vay 350 tỷ đồng với lãi suất 3%/tháng, 36%/năm, trả thêm 115 tỷ đồng cho ông Minh, bà Trang với mong muốn được nhận bàn giao toàn bộ hồ sơ pháp lý để triển khai tiếp dự án.
Sau khi nhận đủ 380 tỷ đồng, theo thỏa thuận phía ông Minh, bà Trang phải mua thêm 13ha để giao đủ cho Công ty Kim Oanh 56,7ha, nhưng tới năm 2020 phía ông Minh, bà Trang vẫn không thực hiện và khi giá đất tăng lên yêu cầu trả thêm tiền hoặc đưa đối tác khác đến yêu cầu Công ty Kim Oanh bán lại nhưng phía Công ty Kim Oanh không đồng ý.
Để thực hiện việc vay vốn, các bên đã ký các HĐ giả cách dưới dạng “Đặt cọc” và “Cam kết bán lại”. Theo đó, sau mỗi lần nhận được tiền lãi 3 tháng/lần là 31,5 tỷ đồng (tương đương lãi suất 3%/tháng/350 tỷ đồng tiền gốc), phía Tân Hiệp Phát xác nhận nhận được tiền đặt cọc và phía Công ty Kim Oanh, ông Minh, bà Trang nếu có nhu cầu mua lại 100% cổ phần của Công ty Minh Thành thì sẽ được mua lại với giá bán thay đổi sau mỗi 3 tháng sau khi đã được cộng thêm tiền lãi “cắt cổ” 31,5 tỷ đồng.
Cụ thể, nếu mua trước ngày 13-5-2020 thì giá bán là 381,5 tỷ đồng, bên mua phải đặt cọc trước số tiền 31,5 tỷ đồng vào trước ngày 13-2-2020. Nếu mua trước ngày 13-8-2020 thì giá bán là 413 tỷ đồng, phải đặt cọc trước số tiền 63 tỷ đồng. Nếu mua trước ngày 13-11-2020 thì giá bán là 444,5 tỷ đồng, bên mua phải đặt cọc số tiền 94,5 tỷ đồng, chia thành 3 đợt, mỗi đợt 31,5 tỷ đồng. Các bên cũng thỏa thuận với nhau rằng các cam kết bán lại là một phần không thể tách rời của các HĐ chuyển nhượng.
Thực chất đây là thủ thuật nhằm che giấu hành vi cho vay nặng lãi, quy định rõ mức lãi phải trả trước tương ứng với chu kỳ 3 tháng/lần nhằm trốn tránh các cơ quan chức năng. Theo Công ty Kim Oanh, tổng số tiền công ty đã thanh toán cho ông Minh, bà Trang là 380 tỷ đồng (thanh toán trực tiếp 265 tỷ đồng, qua Tân Hiệp Phát 115 tỷ đồng).
Trong khi đó, tổng số tiền thực nhận từ khoản vay 350 tỷ đồng của Tân Hiệp Phát sau khi trả cho ông Minh, bà Trang 115 tỷ đồng; tiền lãi, tiền phạt và tiền môi giới cho ông Nguyễn Hoàng Phú (là người do Tân Hiệp Phát chọn) thì Kim Oanh chỉ còn thực nhận 89 tỷ đồng. Các lần Công ty Kim Oanh trả lãi, phía Tân Hiệp Phát đều không xuất hóa đơn, chứng từ mà chỉ xác lập giấy nhận cọc.
Theo cam kết bán lại ngày 28-5-2020, trước ngày 13-8-2020, Công ty Kim Oanh trả đủ số tiền gốc 350 tỷ đồng thì Tân Hiệp Phát sẽ nhượng lại 100% vốn của Công ty Minh Thành cho Công ty Kim Oanh. Ngày 12-8, Công ty Kim Oanh đã chuyển 350 tỷ đồng từ tài khoản của bà Nguyễn Thị Ánh cho Tân Hiệp Phát với nội dung thanh toán tất toán cam kết bán lại ngày 28-5 nhưng bà Trần Uyên Phương đã chuyển trả lại số tiền trên vào tài khoản bà Ánh và không trả lại DA.
Trước đó, để được vay 350 tỷ đồng, Công ty Tân Hiệp Phát yêu cầu Công ty Kim Oanh phải ký thanh lý các HĐ năm 2017 mà Kim Oanh đã ký với nhóm ông Minh, bà Trang, đồng thời ký HĐ chuyển nhượng 100% vốn của Công ty Minh Thành cho phía Tân Hiệp Phát.
Ngoài dự án Minh Thành, Công ty Kim Oanh cũng tố cáo lãnh đạo Tân Hiệp Phát trong vụ vay 150 tỷ đồng để được chuyển nhượng dự án Nhơn Thành (Đồng Nai). Cũng với cách thức viết giấy cam kết bán lại, sau khi vay với lãi suất 3%/ tháng, trả lãi 3 tháng/lần và bên vay đã 2 lần trả tiền lãi 13,5 tỷ đồng.
Sau 2 lần ký cam kết bán lại với giá chuyển nhượng 178,5 tỷ đồng và sau đó đã thanh toán đủ tiền gốc, lãi, tiền phạt, môi giới 211,5 tỷ đồng nhưng bà Trần Ngọc Bích và các đối tượng không trả lại dự án.
Trước đó, trong vụ án liên quan Tập đoàn Thiên Thanh, Hội đồng xét xử đã đề nghị Bộ Công an, Viện KSND tối cao xem xét trách nhiệm hình sự của ông Trần Quí Thanh, bà Trần Ngọc Bích và một số cá nhân khác có vai trò đồng phạm giúp sức cho bị cáo Phạm Công Danh (nguyên Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Xây dựng) gây thiệt hại cho ngân hàng số tiền 5.190 tỷ đồng.
Tại phiên tòa, Viện kiểm sát cũng đề nghị làm rõ các khoản tiền lãi mà ông Thanh, bà Bích đã nhận để truy thu thuế thu nhập cá nhân. Hội đồng xét xử ghi nhận ý kiến này và đồng ý tách ra để xử lý về hành vi cho vay nặng lãi.
