Tỷ giá trung tâm xác lập đỉnh mới
Đầu tuần này (10-12), chỉ số Dollar Index đo sức mạnh đồng USD đối với 6 đồng tiền chủ chốt khác trong rổ tiền tệ đã giảm về dưới ngưỡng 96,78 điểm. Song ngày 12-12, đồng USD bất ngờ đảo chiều tăng trở lại trong khi đồng EUR giảm và đồng bảng Anh xuống đáy 20 tháng.
Hiện tại, tâm điểm đang được giới đầu tư chờ đợi là cuộc họp diễn ra trong ngày 18 và 19-12 tới, để xem quyết định của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) về lãi suất đồng USD. Song nhìn về dài hạn, giới tài chính thế giới vẫn dự đoán đồng USD sẽ giảm giá, vì kinh tế Mỹ bộc lộ nhiều tín hiệu cho thấy đã qua thời kỳ tăng trưởng đỉnh điểm, và sẽ chịu tổn thất từ cuộc chiến thương mại với Trung Quốc.
Ở trong nước, 3 ngày qua tỷ giá VNĐ/USD có xu hướng ngược chiều với diễn biến của đồng USD trên thế giới. Trong 2 ngày 10 và 11-12, thời điểm đồng USD suy yếu, NHNN đã tăng tỷ giá trung tâm 2 đồng và 9 đồng, đưa tỷ giá trung tâm lên 22.775 đồng/USD. Tỷ giá tham khảo tại Sở giao dịch NHNN bán ra ở mức 23.408 đồng (tăng 9 đồng so với tuần trước), giá mua vào duy trì 22.700 đồng/USD. Tại một số NHTM, tỷ giá VNĐ/USD biến động tăng nhẹ, phổ biến giao dịch ở mức 23.270-23.375 đồng/USD.
Tuy nhiên, hôm qua 12-12, khi USD trên thị trường thế giới bật tăng, NHNN giữ nguyên tỷ giá trung tâm VNĐ/USD ở mức 22.775 đồng/USD. Dù vậy, đây cũng là mức giá kỷ lục của tỷ giá trung tâm và gây sự chú ý với thị trường khi NHNN điều chỉnh tăng đến 25 đồng tính từ đầu tháng 12 đến nay. Với biên độ ±3% đang được áp dụng, tỷ giá trần các NH được áp dụng 23.457 VNĐ/USD và tỷ giá sàn 22.093 VNĐ/USD. Ghi nhận từ các NHTM, nhiều nơi đã giảm giá USD 5-10 đồng mỗi chiều mua - bán, giá bán phổ biến 23.340-23.350 đồng/USD trong ngày hôm qua.
Ảnh minh họa. Doanh nghiệp đã phòng vệ
Trước khi có sự điều chỉnh tỷ giá trung tâm trong nửa đầu tháng 12, NHNN đã thực hiện bán ngoại tệ kỳ hạn trong 2 phiên ngày 23 và 26-11 cho các TCTD có trạng thái ngoại tệ âm và có nhu cầu mua ngoại tệ. Ngày đến hạn 31-1-2019, tỷ giá bán kỳ hạn 23.462 đồng/USD, cao hơn 0,37% so với mức giá bán ra của Sở giao dịch NHNN trong ngày 26-11.
Một số ý kiến nhận định, có vẻ NHNN đang chủ động tăng tỷ giá và phòng ngừa biến động trong thời điểm cuối năm 2018 đầu năm 2019. Bởi quan sát trên thị trường cho thấy, gần đây tỷ giá trên thị trường vẫn ổn định. Giá USD bán ra tại các NHTM có lên xuống nhưng vẫn xoay quanh mốc 23.350 đồng/USD. Nguyên nhân của sự ổn định này đến từ việc đầu cơ USD đã không còn như trước, và mức thặng dư thương mại hàng hóa cả nước 10 tháng đã lên mức 7,2 tỷ USD, cao hơn nhiều so với mức thặng dư 2,11 tỷ USD của năm 2017.
Tuy nhiên, việc bán ngoại tệ và chủ động điều chỉnh tỷ giá trung tâm khi thị trường ổn định, cho thấy NHNN muốn đảm bảo sự ổn định này sẽ tiếp tục kéo dài. Vì hiện nay, khả năng tăng lãi suất đồng USD vẫn còn đó. Hơn nữa, các doanh nghiệp vay bằng USD và trả nợ bằng USD đang vào mùa đáo hạn.
Trước những lo lắng lãi suất USD tại Mỹ tăng, các doanh nghiệp đã phòng vệ bằng cách mua USD để tất toán các khoản vay. Nhu cầu này sẽ càng căng thẳng hơn trong các tháng tới, khi NHNN đưa ra dự thảo sửa đổi Thông tư 24/2015/TT-NHNN về việc cho vay bằng ngoại tệ của TCTD, trong đó có quy định cho vay ngoại tệ việc cho vay ngắn hạn để thanh toán ra nước ngoài tiền nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ để sản xuất phục vụ nhu cầu trong nước ngắn hạn, chỉ kéo dài đến hết ngày 31-3-2019, và cho vay trung dài hạn đến hết ngày 30-9-2019. Nếu dự thảo được thông qua, tỷ giá sẽ không có nhiều biến động lớn.
Chấp nhận lãi suất tăng
Về việc bán ngoại tệ để ổn định tỷ giá đã được NHNN thực hiện trong năm nay. Theo số liệu từ Công ty chứng khoán HSC, NHNN đã bán ra hơn 3,7 tỷ USD từ tháng 7 tới hết quý III để ổn định tỷ giá. Còn báo cáo trước Quốc hội ngày 23-10, Thống đốc NHNN cho biết dự trữ ngoại hối ở mức 60 tỷ USD, giảm 3,5 tỷ USD so với số liệu công bố vào cuối tháng 5.
Liên quan đến điều hành tỷ giá, TS. Võ Trí Thành, chuyên gia kinh tế, nhận định NHNN đang thực hiện 3 nguyên tắc. Thứ nhất, dù chịu nhiều sức ép nhưng vẫn lấy ổn định kinh tế vĩ mô là trọng tâm. Thứ hai, để người dân thấy VNĐ có lợi hơn USD bằng cách giữ lãi suất VNĐ cao hơn nhiều lãi suất USD cộng với thay đổi tỷ giá. Thứ ba, NHNN có công cụ điều hành nhưng phải khéo, vừa qua NHNN dùng rất nhiều tín phiếu, vì vậy dù ồ ạt mua ngoại tệ nhưng không gây ra lạm phát.
Tuy nhiên, đổi lại sự ổn định của tỷ giá, lãi suất phải chịu nhiều sức ép. Theo các chuyên gia, việc NHNN bán ra ngoại tệ để bình ổn tỷ giá làm cho tổng phương tiện thanh toán tăng chậm hơn, dẫn tới thanh khoản eo hẹp. Hệ quả, lãi suất trên thị trường liên NH bị đẩy lên cao. Công bố của NHNN ngày 10-12, cho biết lãi suất qua đêm và 1 tuần đã lên mức 4,86%/năm và 4,87%/năm, lãi suất kỳ hạn 1 tháng trở lên đã vượt mức 5%/năm. Sự eo hẹp của thanh khoản hệ thống dẫn tới nhiều NHTM đã có động thái tăng lãi suất huy động trên thị trường 1. Việc tiếp tục sử dụng dự trữ ngoại hối hoặc nâng lãi suất để ổn định giá trị VNĐ trong ngắn hạn, đều có thể dẫn tới những rủi ro cho nền kinh tế.
| Việc chủ động giảm giá VNĐ một cách khéo léo trong bối cảnh đồng Nhân dân tệ mất giá mạnh so với USD là cần thiết, để Việt Nam thích ứng trong cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung. Có thể nói động thái để VNĐ suy yếu hơn của NHNN trong nửa đầu tháng 12, cho thấy cơ quan điều hành có thể đang cân nhắc cơi nới tỷ giá để tránh dồn nén áp lực lên lãi suất trong thời gian tới. |
