Nhu cầu tín dụng tăng
Theo thống kê, tín dụng hệ thống đã tăng 8% từ đầu năm tính đến ngày 31-5 (5 tháng đầu năm 2021 tăng 5%), cho thấy nhu cầu tín dụng tăng mạnh nhằm phục vụ cho hoạt động kinh doanh quay trở lại sau đại dịch. Trong đó 3 NH thương mại có vốn nhà nước đang niêm yết là BID (BIDV), VCB (Vietcombank) và CTG (VietinBank) chiếm 33,5% thị phần cho vay cả nước, ghi nhận tín dụng tăng 6,7% từ đầu năm. Tính chung, tổng dư nợ cho vay của 15 NH đang niêm yết chiếm 62% tín dụng hệ thống.
Theo dự báo tăng trưởng tín dụng hệ thống sẽ tiếp tục tăng tốc và đạt ít nhất là 14% trong năm 2022, nhờ 3 yếu tố: hoạt động sản xuất kinh doanh phục hồi mạnh mẽ, lãi suất cho vay thấp để kích thích nhu cầu vay vốn của người mua nhà, và tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công cao hơn.
Kể từ khi Việt Nam mở cửa lại nền kinh tế (tháng 10-2021), cùng với các gói hỗ trợ hiện hành của Chính phủ và lãi suất cho vay thấp, đã thúc đẩy các doanh nghiệp hồi phục và thúc đẩy tăng trưởng tín dụng. Thực tế, hoạt động kinh doanh của các NH đã có được chuyển biến tích cực ngay từ quý đầu tiên của năm 2022. Tổng thu nhập lãi thuần (NII) trong kỳ của 15 NH niêm yết tăng 18% so với cùng kỳ 2021 nhờ tăng trưởng cho vay 18,9% và tỷ lệ thu nhập lãi thuần (NIM) duy trì ở mức 4,17%.
Đáng chú ý, tổng thu nhập ngoài lãi tăng 50,3% đến từ việc VPB (VPBank) ghi nhận khoản lãi một lần của giao dịch bảo hiểm độc quyền. Về mặt chi phí, hệ số chi phí trên doanh thu (CIR) bình quân giảm từ 36% xuống 33,8%, trong khi chi phí dự phòng chỉ tăng 14,7%. Nhờ kết quả này, lợi nhuận ròng các NH tăng 29%.
Nợ xấu sẽ tăng nhưng đã có bộ đệm
Một trong những yếu tố được nhà đầu tư (NĐT) quan tâm nhất nếu muốn giải ngân vào nhóm CP này chính là chất lượng tài sản. Theo phân tích của CTCK VNDirect (VND), chất lượng tài sản của các NH đã phần nào bị ảnh hưởng do hậu quả của đại dịch Covid-19, trong đó tỷ lệ nợ xấu (NPL) tăng trong khi tỷ lệ bao phủ nợ xấu (LLR) giảm nhẹ so với mức cuối quý IV-2021.
Cụ thể, NPL trung bình tăng lên 1,5%, từ mức 1,39% vào cuối quý IV-2021. Tỷ lệ nợ xấu nhóm 5 tăng nhẹ lên mức 0,58%, từ mức 0,51% vào cuối quý IV-2021. Hiện tổng cho vay của 15 NH niêm yết tăng 6,7% so với đầu năm trong khi nợ xấu tăng 11,4%.
Theo giới phân tích, nợ xấu nhiều khả năng tăng lên trong những tháng tới khi Thông tư 14 hết hiệu lực vào cuối tháng 6 vừa qua. Theo NHNN, tỷ lệ nợ xấu nội bảng có thể lên tới 7,3% nếu tính cả các khoản cho vay tái cơ cấu và nợ xấu bán cho VAMC, tương đương mức nợ xấu giai đoạn 2016-2017.
Tuy nhiên, chất lượng tài sản của các NH ở thời điểm hiện tại đã được cải thiện mạnh mẽ so với giai đoạn 2016-2017. Các NH đã trích lập dự phòng để tránh khả năng nợ xấu tăng cao, đồng thời LLR đã đạt mức cao nhất lịch sử tại hầu hết các NH vào cuối năm 2021. Mặt khác, các NH cũng đã thực hiện trích lập tương đối đầy đủ dự phòng đối với các khoản nợ tái cơ cấu thay vì mức 30% như quy định.
Nhờ vào chất lượng tài sản vững chắc và bộ đệm dự phòng mạnh mẽ, các NH sẽ có thể giảm thiểu được tối đa rủi ro nợ xấu gia tăng trong thời gian sắp tới. Thêm vào đó, các NH đang nỗ lực tăng cường hệ số an toàn vốn (CAR), điều này được thể hiện qua sự cải thiện CAR trong những tháng đầu năm 2022. Thực tế, tăng vốn luôn là mục tiêu ưu tiên hàng đầu của các NH trong năm 2022, đặc biệt là các NH thương mại có vốn nhà nước nhằm tăng cường hệ số CAR, tiến tới lộ trình áp dụng Basel III.
Bước ngoặt phía trước
| Ngành NH còn được kỳ vọng lớn hơn khi nền kinh tế sẽ tăng tốc vào năm 2022 nhờ xuất khẩu tăng trưởng mạnh, nhu cầu phục hồi và được các chính sách tài khóa hỗ trợ. |
Tuy nhiên, theo VND, những sự kiện này sẽ không đem lại những hệ quả nghiêm trọng và các NH có thể vượt qua mọi rủi ro về chất lượng tài sản nhờ vào bộ đệm dự phòng lớn và việc kiểm soát chặt chẽ khi giải ngân vào phân khúc bất động sản có rủi ro cao.
Đặc biệt, đợt bán tháo ồ ạt vừa qua đã đưa định giá của các NH về mức rất hấp dẫn. Theo thống kê, ngành NH đang giao dịch ở mức P/BV dự phóng trung bình là 1,46x trong năm 2022. Con số này thấp hơn nhiều so với mức P/BV trung bình 3 năm là 2 lần mặc dù lợi nhuận toàn ngành ước tính vẫn tăng trưởng mạnh mẽ và khả năng sinh lời ROE cao, điều này cho thấy mức định giá rất hấp dẫn đối với ngành.
Ngành NH còn được kỳ vọng lớn hơn khi nền kinh tế sẽ tăng tốc vào năm 2022 nhờ xuất khẩu tăng trưởng mạnh, nhu cầu phục hồi và được các chính sách tài khóa hỗ trợ. Khi đó, NH là lựa chọn đầu tư tiêu biểu trong bối cảnh nền kinh tế phục hồi sau đại dịch. Thậm chí, dù biên lãi thuần NIM khó có thể tiếp tục cải thiện do lãi suất huy động cao hơn, các NH vẫn có thể duy trì tăng trưởng lợi nhuận tốt.
Ước tính, NIM của ngành tăng khoảng 29,4% so với cùng kỳ, hoặc tăng 25,6% nếu loại trừ khoản thu nhập bất thường từ mảng bảo hiểm của VPB. Dự báo này dựa trên khả năng sinh lời mạnh mẽ ở mức 22%, do tín dụng tăng trưởng ổn định, thu nhập từ phí tăng nhanh và chi phí tín dụng được kiểm soát tốt.
