Củng cố niềm tin, minh bạch thị trường chứng khoán

PHÓNG VIÊN: - Vậy những điểm sáng trong năm qua từ góc nhìn của Thứ trưởng là gì?

Thứ trưởng NGUYỄN ĐỨC CHI: - Đó là thị trường ngày càng phát triển, cân bằng giữa thị trường tiền tệ và thị trường vốn, giữa thị trường cổ phiếu (CP) và thị trường trái phiếu (TP), góp phần quan trọng vào tái cơ cấu nợ công và đầu tư công, thúc đẩy quá trình cổ phần hóa (CPH) doanh nghiệp nhà nước (DNNN), đóng góp cho sự phát triển chung của nền kinh tế.

Thị trường vốn đã có sự phát triển đáng khích lệ với tốc độ tăng trưởng bình quân trên 28,5%/năm giai đoạn 2016-2021. Đặc biệt, thị trường CP và TPDN có tốc độ tăng trưởng giai đoạn 2019-2021 đạt trên 30%/năm, qua đó dần thu hẹp khoảng cách và cân bằng với thị trường tín dụng ngân hàng.

Trong năm 2022, thị trường chứng khoán (TTCK), thị trường TP tiếp tục có những điểm sáng trong hoạt động, với trên 750 CP, chứng chỉ quỹ niêm yết; hơn 850 CP đăng ký giao dịch trên sàn UPCoM; số lượng tài khoản nhà đầu tư (NĐT) đạt khoảng 6,8 triệu tài khoản…

Thị trường TP ngày càng có vai trò quan trọng đối với việc huy động vốn trung và dài hạn của Chính phủ, các ngân hàng chính sách và DN.

Tuy nhiên, từ giữa năm 2022 có nhiều biến động bất lợi, chỉ số CK, mức vốn hóa đã sụt giảm. Các DN gặp áp lực lớn về dòng tiền và thanh khoản, việc huy động vốn mới thực sự khó khăn.

Nguyên nhân chủ yếu từ niềm tin của NĐT trước việc cơ quan quản lý, cơ quan bảo vệ pháp luật xử lý sai phạm về thao túng, làm giá, chất lượng công bố thông tin, các vụ việc sai phạm trên thị trường TPDN có liên quan đến một vài DN.

Ngoài ra, việc một số phương tiện đưa tin không chính thống, đưa tin thất thiệt về một số DN cũng gây tác động tâm lý xấu cho NĐT và thị trường.

- Năm 2022 các thị trường vốn, tiền tệ đều chịu những tác động lớn từ các yếu tố trong và ngoài nước. Theo Thứ trưởng, đâu là những bài học kinh nghiệm được rút ra để năm 2023 việc điều hành, phối hợp được nhịp nhàng, giúp thị trường phát triển ổn định, bền vững hơn?

- Thị trường vốn đã dần khẳng định sự quan trọng, là kênh huy động vốn trung và dài hạn hiệu quả cho DN theo đúng định hướng của Nhà nước về phát triển cân bằng thị trường vốn và thị trường tín dụng, giảm áp lực cung ứng vốn cho nền kinh tế của kênh tín dụng ngân hàng.

Đối với thị trường TPDN, so với tiềm năng và tương quan với thị trường trong khu vực, quy mô của thị trường TPDN Việt Nam còn khá khiêm tốn. Hiện dư nợ của thị trường TPDN ở mức trên 15% GDP. Trong khi đó, chiến lược tài chính đặt ra mục tiêu quy mô thị trường TPDN đến năm 2025 là 20% GDP, đến năm 2030 đạt tối thiểu 25% GDP.

TTCK và TP năm 2022 cũng có nhiều khó khăn. Nguyên nhân chủ yếu từ niềm tin của NĐT và thanh khoản thị trường trong nước, cũng như tâm lý thận trọng của NĐT trước những bất ổn và triển vọng kém tích cực về tình hình kinh tế - chính trị thế giới. Đặc biệt, việc các mạng xã hội tung tin đồn, phát tán tài liệu giả mạo, thông tin không đúng sự thật, đã làm ảnh hưởng đến TTCK. Các hành vi tung tin đồn sai sự thật, cấu kết, lôi kéo người khác mua, bán để thao túng giá CK là các hành vi bị cấm theo quy định tại Luật CK.

UBCKNN đã và đang tiếp tục tăng cường giám sát, xử lý thông tin trên không gian mạng; khuyến nghị NĐT khi tìm hiểu và trao đổi thông tin liên quan đến TTCK cần kiểm chứng dựa trên các kênh chính thống của những cơ quan, đơn vị chức năng; tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng trong phát hiện và xử lý nghiêm các cá nhân, tổ chức vi phạm pháp luật.

Về vấn đề này, thời gian tới chúng tôi sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, cung cấp thông tin chính thống, chính xác về chủ trương, định hướng điều hành và tình hình kinh tế vĩ mô, TTCK để ổn định tâm lý NĐT; tăng cường công tác thanh tra, giám sát nhằm chấn chỉnh và xử lý nghiêm các vi phạm, bảo đảm thị trường hoạt động an toàn, minh bạch, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của NĐT; tiếp tục phối hợp với cơ quan điều tra trong xác minh, điều tra, truy vết và xử lý các tin đồn thất thiệt thu lợi bất chính trên TTCK nhằm trấn an tâm lý NĐT.

Bộ Tài chính cũng tiến hành rà soát tổng thể các quy định tại Luật CK, văn bản hướng dẫn nhằm khắc phục bất cập, vướng mắc đảm bảo sự phát triển lành mạnh, minh bạch, bền vững của TTCK.

- Năm 2023 kinh tế được dự báo tiếp tục gặp khó khăn, tác động đến thị trường tiền tệ, CK, TP… Theo ông, TTCK sẽ ra sao?

- Trong những tháng cuối năm 2022 và đầu năm 2023, việc Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) và nhiều NHTW trên thế giới tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ nhằm đưa lạm phát về mức kiểm soát, do vậy kinh tế Việt Nam nói chung và TTCK nói riêng được dự báo tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức.

Chẳng hạn áp lực kéo dòng vốn đầu tư ra khỏi các thị trường mới nổi, đang phát triển, trong đó có Việt Nam, để quay lại thị trường Mỹ và một số thị trường phát triển khác; căng thẳng quốc tế và áp lực lạm phát gia tăng, NĐT chuyển sang tâm lý thận trọng hơn.

Việc tăng cường kiểm tra, kiểm soát các hoạt động phát hành TP riêng lẻ cũng ảnh hưởng đến dòng tiền đầu tư vào thị trường TP nói riêng và TTCK nói chung trong ngắn hạn. Những yếu tố này đều có khả năng tác động đến dòng tiền và thanh khoản trên TTCK Việt Nam.

Tuy nhiên, về dài hạn, TTCK Việt Nam vẫn có tiềm năng tăng trưởng khi một số yếu tố tích cực tiếp tục được duy trì. Dịch bệnh được kiểm soát tốt; các yếu tố nền tảng vĩ mô và cân đối lớn cơ bản được giữ vững, trong tầm kiểm soát; các hoạt động kinh tế được khôi phục; tiêu dùng nội địa phục hồi...

Nhiều tổ chức quốc tế vẫn đánh giá cao kết quả và triển vọng phát triển kinh tế Việt Nam trong thời gian tới. Quỹ Tiền tệ Quốc tế dự báo tăng trưởng GDP thực của Việt Nam cao nhất trong ASEAN, đạt 7-7,5% trong năm 2022 và 5,8% trong năm 2023. Ngoài ra, chỉ số P/E của TTCK Việt Nam hiện đang ở mức 10,2, được đánh giá ở mức hấp dẫn, thấp hơn so với hầu hết thị trường trên thế giới.

- Những giải pháp trọng tâm được Bộ Tài chính triển khai trong năm 2023 là gì, thưa ông?

- Thứ nhất, về hoàn thiện khung pháp lý và thể chế. Bộ Tài chính đang phối hợp với Bộ KH-ĐT rà soát tổng thể các quy định tại Luật CK, Luật DN và các văn bản hướng dẫn, nhằm khắc phục ngay những bất cập, vướng mắc trên TTCK; phối hợp với các bộ, ngành báo cáo Chính phủ việc sửa đổi Nghị định 65/2022/NĐ-CP để có sự điều chỉnh phù hợp với điều kiện hiện nay cũng như khó khăn của thị trường TP.

Thứ hai, về công tác quản lý giám sát, nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật. Bộ Tài chính sẽ đẩy mạnh công tác giám sát hoạt động giao dịch trên TTCK cơ sở, TTCK phái sinh, thị trường TPDN; kịp thời chia sẻ cung cấp thông tin và báo cáo các cơ quan có thẩm quyền khẩn trương xử lý, ngăn chặn các hành vi thao túng, tăng cường kỷ luật trên thị trường; kiểm tra, giám sát hoạt động cung cấp dịch vụ của các CTCK; tiếp tục theo dõi sát diễn biến của TTCK trong nước và quốc tế để có cảnh báo sớm đối với NĐT về các rủi ro (nếu có) của TTCK.

Thứ ba, về công tác truyền thông ổn định tâm lý, tạo dựng lại niềm tin của NĐT. Chúng tôi sẽ tăng cường thông tin đầy đủ, chính thống và kịp thời tới công chúng đầu tư, giúp DN, NĐT an tâm tham gia huy động và đầu tư trên thị trường vốn, đồng thời tăng cường sự tham gia của các định chế, NĐT chuyên nghiệp, ưu tiên phát triển NĐT dài hạn như các quỹ đầu tư, quỹ hưu trí tự nguyện, DN bảo hiểm...

Thứ tư, về tổ chức thị trường TP, Bộ Tài chính sẽ phát triển đồng bộ theo 2 phương thức phát hành TP ra công chúng và phát hành riêng lẻ. Đối với kênh phát hành ra công chúng, Bộ sẽ cố gắng tạo các điều kiện thuận lợi cho DN phát hành, như rà soát, cắt giảm các thủ tục hành chính, tạo điều kiện DN có đủ điều kiện phát hành có thể phát hành ra công chúng, tiếp cận đến tất cả NĐT.

Đối với kênh phát hành riêng lẻ, Bộ Tài chính đã có các chỉ đạo về giải pháp bình ổn thị trường; yêu cầu DN bố trí mọi nguồn lực để thanh toán gốc và lãi TP đến hạn theo đúng quy định, bảo vệ quyền lợi NĐT. Trường hợp DN có khó khăn, vướng mắc về thanh toán, phải làm việc, đàm phán với NĐT để thống nhất phương án cơ cấu lại TP đó.

- Xin cảm ơn Thứ trưởng về cuộc trao đổi này.