Hạ viện do đảng Cộng hòa lãnh đạo đã bác bỏ kế hoạch tài trợ tạm thời được Tổng thống đắc cử Donald Trump ủng hộ vào 19/12 khi chỉ còn hơn 24 giờ nữa là chính phủ Hoa Kỳ sẽ đóng cửa.
Tòa nhà Quốc hội Hoa Kỳ được chụp ảnh trước cuộc bỏ phiếu về dự luật nghị quyết tiếp tục được sửa đổi tại Washington, DC.
Ông Trump đã gây sức ép buộc các nhà lập pháp đảng Cộng hòa từ bỏ thỏa thuận lưỡng đảng trước đó và yêu cầu các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa phải thêm điều khoản miễn trừ hoặc nâng giới hạn nợ liên bang trước khi ông nhậm chức.
Dự luật đã bị bác bỏ với tỷ lệ phiếu bầu là 235-174, với hơn 30 đảng viên Cộng hòa bỏ phiếu cùng với hầu hết đảng viên Dân chủ phản đối gói chi tiêu, trong đó cũng sẽ đình chỉ trần nợ công trong 2 năm.
Các nhà lập pháp tại Hoa Kỳ đang chạy đua với thời gian để ngăn chặn việc đóng cửa chính phủ, với việc đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa không thể đạt được sự đồng thuận về trần nợ liên bang.
Chỉ còn hơn 24 giờ nữa là hết hạn tài trợ cho chính phủ, Hạ viện do đảng Cộng hòa lãnh đạo đã bác bỏ đề xuất tài trợ tạm thời được Tổng thống đắc cử Donald Trump ủng hộ vào thứ Năm, khiến tình hình tài chính của quốc gia trở nên bất ổn.
Sau đây là phân tích về tình hình hiện tại và vai trò của trần nợ trong cuộc khủng hoảng này
Mức trần nợ là gì?
Trần nợ hay giới hạn nợ là mức trần do Quốc hội đặt ra về số tiền mà chính phủ liên bang có thể vay để đáp ứng các nghĩa vụ pháp lý hiện tại của mình. Điều này bao gồm việc thanh toán cho các khoản chi tiêu trước đây cho những thứ như an sinh xã hội, Medicare và an ninh quốc gia.
Nợ của chính phủ Hoa Kỳ hiện ở mức khoảng 36 nghìn tỷ đô la và khi chi phí vay tăng lên chính phủ phải đối mặt với áp lực gia tăng trong việc nâng trần nợ để tiếp tục tài trợ cho các nghĩa vụ của mình.
Lần tăng trần nợ công gần đây nhất diễn ra vào tháng 6/2023, khi các nhà lập pháp đình chỉ giới hạn nợ cho đến ngày 1/1/2025. Khi thời hạn đình chỉ này hết hạn, giới hạn nợ sẽ tự động tăng lên để phù hợp với số nợ mà Bộ Tài chính đã phát hành.
Việc nâng hoặc hoãn trần nợ không phải là quyết định về chi tiêu mới mà là cơ chế cho phép chính phủ thực hiện các cam kết tài chính hiện có. Tuy nhiên, vấn đề kỹ thuật này đã trở thành một chiến trường chính trị, thường được cả 2 đảng sử dụng để thúc đẩy các ưu tiên tài chính rộng hơn.
Vấn đề đang bị đe dọa
Tổng thống đắc cử Donald Trump đã yêu cầu đưa điều khoản tăng hoặc hoãn giới hạn nợ quốc gia vào luật để tránh đóng cửa chính phủ. Áp đặt của ông Trump đã dẫn đến sự bế tắc với các nhà lập pháp, những người đang vật lộn để tìm ra giải pháp.
Cuộc tranh luận về trần nợ có ý nghĩa quan trọng đối với nền kinh tế Hoa Kỳ. Việc không nâng được giới hạn nợ có thể dẫn đến tình trạng vỡ nợ thảm khốc đối với các khoản nợ của quốc gia, gây ra sự gián đoạn kinh tế trên diện rộng.
Mặc dù không cần phải tăng giới hạn nợ ngay lập tức, Bộ Tài chính có thể sử dụng "các biện pháp đặc biệt" để tránh vỡ nợ. Tuy nhiên, các biện pháp này chỉ là tạm thời và có thể chỉ trì hoãn thời hạn vỡ nợ cho đến mùa hè năm 2025.
Theo truyền thống, các nhà lập pháp luôn nâng trần nợ đúng hạn, bởi nhận ra hậu quả nghiêm trọng của việc không hành động. Nếu không làm như vậy, chính phủ sẽ không thể đáp ứng các nghĩa vụ tài chính hợp pháp của mình, điều này có thể dẫn đến sự gián đoạn đáng kể trong các dịch vụ, thanh toán chậm trễ và mất niềm tin vào sự ổn định tài chính của Hoa Kỳ.
Hậu quả với Chủ tịch Mike Johnson
Cuộc chiến về trần nợ đặt ra một thách thức đáng kể cho Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson, người đang tìm cách giữ vị trí của mình tại Quốc hội mới. Những yêu cầu của ông Trump đã đặt Johnson vào thế khó, và kết quả của cuộc tranh chấp này có thể ảnh hưởng đến tương lai của ông với tư cách là Chủ tịch Hạ viện.
Đảng Dân chủ ở đâu?
Đảng Dân chủ đã bác bỏ đề xuất của Đảng Cộng hòa với lãnh đạo đảng Dân chủ Hakeem Jeffries bác bỏ kế hoạch này là "nực cười". Jeffries lập luận rằng Đảng Cộng hòa nên tôn trọng thỏa thuận chi tiêu trước đó, thay vì cố gắng nâng trần nợ công.
Khi thời hạn cấp vốn cho chính phủ đang đến gần, các nhà lập pháp phải tìm ra giải pháp cho tranh chấp về trần nợ. Hậu quả của việc thất bại có thể rất nghiêm trọng, và cả nước nín thở chờ đợi xem cuộc khủng hoảng này sẽ được giải quyết như thế nào.
Những con số đặc biệt
Một trong những người chỉ trích mạnh mẽ nhất về kế hoạch được đề xuất là đại biểu Chip Roy, một người bảo thủ đến từ Texas, người đã chỉ trích việc gia hạn trần nợ là liều lĩnh. "Tự chúc mừng mình vì nó ngắn hơn về số trang nhưng lại làm tăng nợ lên 5 nghìn tỷ đô la là điều ngu ngốc", Roy nói, nhấn mạnh đến cuộc đấu tranh nội bộ của đảng về kỷ luật tài chính.
Làm phức tạp thêm vấn đề, Elon Musk - cố vấn của ông Trump và là người giàu nhất thế giới - cũng lên tiếng. Thông qua một loạt bài đăng trên mạng xã hội, Musk lên án thỏa thuận trước đó là "món quà cho các tỷ phú" và kêu gọi đảng Cộng hòa phản đối dự luật. Lời chỉ trích của ông rất mạnh mẽ, với việc chính ông Trump tiếp thu lời khuyên của Musk và gây sức ép buộc các nhà lập pháp phải đồng tình với tầm nhìn của ông về chính sách tài khóa.
Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson, người đã làm việc sau cánh cửa đóng kín để tìm ra một sự thỏa hiệp, hiện đang phải đối mặt với áp lực dữ dội. Ông Trump, người đã tham gia đàm phán về tài trợ của chính phủ, đã cảnh báo rằng những người Cộng hòa không hành động về trần nợ có thể phải đối mặt với hậu quả chính trị. Điều này tạo ra một thời điểm rủi ro cao đối với Johnson, người hiện phải điều hướng những vùng nước chính trị phức tạp này ngay trước mùa lễ.
