Đội lái bị “úp sọt”
Sau hàng loạt vụ khởi tố liên quan đến hành vi thao túng giá CP của FLC hay Louis Holdings, các đội lái đã không còn công khai hô hào nhà đầu tư mới (NĐT F0) trên các diễn đàn CK. Thay vì hoạt động công khai, họ chuyển sang hình thức mới, kín đáo hơn và liên tục thanh lọc danh sách để loại bỏ những NĐT bị nghi ngờ trà trộn vào lấy thông tin ra bên ngoài.
Một trong những đội lái đình đám nhất trên TTCK hiện nay có liên đến nhân vật A7 (ĐTTC đã có nhiều tin, bài phản ánh về nhóm này) cũng lui vào hoạt động bí mật, không còn xuất hiện rầm rộ trên các diễn đàn CK như thời điểm trước tháng 5.
Theo tìm hiểu của ĐTTC, ngay sau khi ông Trịnh Văn Quyết và ông Đỗ Thành Nhân bị bắt, trên các group kín Zalo xuất hiện hàng loạt group mới được thành lập, với mục đích tập hợp các NĐT F0 bị thua lỗ do đầu tư vào các mã CP do A7 “phím hàng”.
Các chiêu thức làm giá cũng không còn sôi nổi và kéo dài để không vướng vào quy định mới là doanh nghiệp niêm yết phải giải trình nếu CP tăng trần 5 phiên liên tục. Chính vì lý do này, nhiều mã CP đang nằm trong tay các đội lái chỉ tăng trần 3-4 phiên, rồi đi ngang trong thời gian khá dài. Cách “đánh” mới mới này ban đầu chỉ để phù hợp với quy định mới, nhưng vô tình trở thành “chiến thuật” cực kỳ hiệu quả của các đội lái.
Thông thường, việc CP đi ngang khiến nhiều NĐT “đu” theo các đội lái chán nản và bán ra. Lúc này đội lái quay lại gom hàng với giá rẻ.
Theo anh H., NĐT có thâm niên trên TTCK, việc các đội lái áp dụng chiến thuật mới kể trên dễ khiến NĐT lầm tưởng họ đã “rã đám” vì… sợ. Thực tế hoàn toàn ngược lại, số lượng đội lái thậm chí còn gia tăng bởi lợi nhuận thu được sau mỗi phi vụ thành công quá hấp dẫn.
Một nguyên nhân nữa do mặt bằng giá CP đang ở mức thấp nên điều kiện về vốn để “làm giá” cũng giảm mạnh. Chỉ cần 3-4 NĐT có số vốn trên 1 tỷ đồng cũng có thể hợp thành 1 đội để “đánh” các mã CP có giá dưới 1.000 đồng trên UPCoM. Cũng theo anh H., đội lái thường là nhóm NĐT thông đồng liên kết với nhau, tập trung vào một số mã CP nhất định, tạo ra cung cầu ảo (tự mua, tự bán) để thu hút NĐT khác trên thị trường cùng tham gia mua bán mã CP đó.
Tuy nhiên, bản thân đội lái cũng chịu rủi ro khi bị chính những NĐT nhỏ lẻ “úp sọt”. Đơn cử, việc VN Index lao dốc kể từ tháng 5 do chính sách siết chặt quản lý TTCK của các cơ quan chức năng, khiến NĐT nhỏ lẻ đua nhau bán tháo, khiến nhiều đội lái không kịp trở tay và thua lỗ nặng. Thậm chí, nhiều đội lái phải chấp nhận để CTCK bán giải chấp vì hết tiền để hạ tỷ trọng margin về mức cân bằng.
Nhận diện chiêu làm giá
Nhận diện chiêu làm giá
Nhìn góc độ tích cực, đội lái là phần không thể thiếu của TTCK và đây cũng là nhân tố quan trọng tạo nên thanh khoản, sự sôi động của TTCK. Ngay cả các nước phát triển cũng đang tồn tại các đội lái. Thực tế, sức hấp dẫn từ lợi nhuận khiến việc loại trừ đội lái này khỏi TTCK là điều bất khả thi.
Vì vậy, việc nhận diện hành vi thao túng để có chế tài xử lý và hạn chế hành vi này, là nhiệm vụ cấp thiết của UBCKNN. Còn với NĐT cá nhân, phải tập sống chung với các đội lái bằng việc tìm hiểu và nhận diện được các chiêu thức làm giá để tránh rủi ro.
Theo NĐT H., trước khi “đánh sóng”, đội lái sẽ thỏa thuận ngầm với ban lãnh đạo công ty phát hành và các cổ đông lớn nắm giữ nhiều CP, với các yêu cầu để đội lái thực hiện phương án tạo sóng giả. Sau khi đạt được thỏa thuận, lãnh đạo doanh nghiệp sẽ đưa ra các thông tin đúng thời điểm có lợi cho phương án làm giá, trong khi cổ đông lớn được yêu cầu không “xả hàng” vào thời điểm đẩy giá lên và phối hợp tham gia đẩy giá.
Một vài môi giới CK tại các CTCK cũng sẽ được đưa vào đường dây này với nhiệm vụ tung các tin đồn, tư vấn hoặc đưa ra các dự báo có lợi theo kịch bản của đội lái. Sự kết hợp của các nhân tố này diễn ra bí mật, đảm bảo không có thông tin rò rỉ ra ngoài, chỉ số ít người trong đội lái được biết và thực hiện các giao dịch ngầm này.
Sau khi đã chuẩn bị đủ yếu tố cần thiết, đội lái bắt đầu thực hiện việc dìm giá xuống, như yêu cầu lãnh đạo doanh nghiệp chuyển nhượng một số lượng CP nhất định để làm “mồi”. Đội lái sẽ sử dụng lượng CP này bán ra thị trường để dìm giá xuống thấp hơn, hoặc gom mua vào một ít tạo cầu ảo rồi bắt đầu dìm giá. Khi giá ở mức thích hợp bắt đầu chuyển sang giai đoạn gom hàng.
Đội lái sẽ tăng cung hoặc gom CP tùy theo thị trường với mục đích chỉ cho giá đi ngang đến khi gom đủ hàng và bắt đầu “thổi” giá. Lúc này, các đội lái sẽ cài người của mình lên các diễn đàn, thậm chí liên kết với doanh nghiệp đưa các tin tốt, để thu hút sự chú ý của NĐT và có động thái mua vào giúp tăng cầu giảm cung.
Theo NĐT H., do đội lái đã nắm giữ được lượng CP khá lớn từ khi mua gom ở vùng giá thấp, nên lượng cung trên sàn sẽ không còn nhiều, kết hợp thêm các thông tin tốt đã được tung ra và động thái đặt mua CP với số lượng lớn với giá cao liên tục đẩy giá lên trần, sẽ khiến các NĐT “đu” mua theo.
Đến khi đạt trần sẽ duy trì dư mua trần bằng cách tiếp tục đổ lệnh lớn để tạo cảm giác, nhưng thực chất là cầu ảo vì biết đặt lệnh cũng không khớp. Nhiều NĐT khác thấy CP mình lên trần sẽ xả hàng hoặc tiếp tục nắm giữ nên tầm 2 ngày sau đã hết hàng để bán.
Ở giai đoạn này, NĐT có tâm lý mua sớm để tránh T+3, nên rất muốn gom được hàng khi thấy CP đang tăng nóng. Muốn như vậy phải đặt lệnh sớm với giá trần, khi đó các đội lái lại bắt đầu xả dần CP mình nắm giữ cho những NĐT này. Đây cũng là thời điểm đội lái, các cổ đông lớn và cả lãnh đạo công ty sẽ xả hàng và kiếm bộn tiền.
Các NĐT nhỏ lẻ do ăn theo nên thường vào sóng chậm nhịp, rút ra muộn hơn hoặc không kịp rút ra và mắc kẹt với số lượng lớn CP dư bán giá sàn.
| Trong giai đoạn TTCK sôi động, các đội lái thể hiện rõ nét vai trò dẫn dắt thị trường. Ngay cả môi giới chuyên nghiệp các CTCK cũng phải “săn” thông tin mã nào sắp “được” làm giá để tư vấn cho khách hàng của mình. |
