Nhiều điểm chưa hợp lý
Theo dự thảo thông tư sửa đổi Thông tư 215/2016 về mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí cung cấp thông tin DN, lệ phí đăng ký DN, dự kiến giảm mức thu lệ phí đăng ký thành lập DN, thay đổi nội dung đăng ký DN, cấp giấy chứng nhận đăng ký DN từ 200.000 đồng xuống 100.000 đồng/lần; giảm mức thu phí cung cấp thông tin DN theo tài khoản từ 125 bản/tháng trở lên từ 5 triệu đồng xuống 4,5 triệu đồng/tháng.
Theo VCCI, việc giảm các mức phí, lệ phí theo đề xuất của dự thảo sẽ tạo thuận lợi cho DN, nhất là DN mới đăng ký thành lập. Tuy nhiên, để thực hiện triệt để tinh thần Nghị quyết 75/NQ-CP về giảm phí, chi phí đầu vào cho DN cần cân nhắc về phí cung cấp thông tin DN. Thông tư 215 quy định 5 loại thông tin được cung cấp và tính phí, nhưng dự thảo chỉ giảm mức phí của hoạt động “cung cấp thông tin DN theo tài khoản từ 125 bản/tháng trở lên”, trong khi các loại thông tin khác vẫn giữ nguyên mức phí, là chưa hợp lý.
Chẳng hạn, đối với hoạt động cung cấp “thông tin giấy chứng nhận đăng ký DN; giấy chứng nhận hoạt động chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh” đang có mức phí 20.000 đồng. Dù mức phí này thấp nhưng thực tế có cần thu phí này? Bởi theo quy định tại Khoản 1 Điều 33 Luật DN 2014, DN sau khi thành lập phải công bố công khai nội dung giấy chứng nhận đăng ký DN. Như vậy, các thông tin giấy chứng nhận đăng ký DN đã được công khai trên cổng thông tin quốc gia về đăng ký DN, do đó yêu cầu DN, các đối tượng khác phải trả phí để có thông tin đã được công khai này dường như chưa hợp lý.
Một công ty chế biến cá ngừ cỡ vừa mỗi năm cần tới 1.200 bộ xác nhận nguồn gốc với mức phí phải đóng lên đến 840 triệu đồng.
Giảm mạnh phí hơn
Theo dự thảo thông tư sửa đổi Thông tư 230/2016/TT-BTC (quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí đăng kiểm an toàn kỹ thuật tàu cá, kiểm định trang thiết bị nghề cá; phí thẩm định xác nhận nguồn gốc nguyên liệu thủy sản), mức phí thẩm định xác nhận nguồn gốc nguyên liệu thủy sản giảm từ 700.000 đồng xuống còn 630.000 đồng (giảm 10%).
Tuy nhiên, VCCI cho rằng cần xem xét lại mức phí này từ góc độ bản chất và chi phí của “dịch vụ/công việc” cơ quan cấp phép thực hiện. Thứ nhất, mức phí mới chưa tương ứng với hoạt động thẩm định. Điều 3 Luật Phí và lệ phí 2015 quy định: “Phí là khoản tiền tổ chức, cá nhân phải trả nhằm cơ bản bù đắp chi phí và mang tính phục vụ khi được cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập và tổ chức được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao cung cấp dịch vụ công”.
Như vậy, mức phí phải được xác định dựa trên chi phí cơ quan nhà nước bỏ ra để thực hiện dịch vụ công. Hơn thế nữa, mức phí này chỉ mang tính “bù đắp”, “phục vụ”, không hoàn toàn là “trả ngang giá” cho các chi phí thực tế Nhà nước đã bỏ ra (nói cách khác, mức phí này thấp hơn chi phí Nhà nước bỏ ra). Dựa vào bản chất không rõ cơ quan nhà nước thực hiện những công việc/dịch vụ gì khi thẩm định, mất thời gian và nhân lực như thế nào khi mức phí chỉ mang tính bù đắp, hỗ trợ đã lên tới 630.000-700.000 đồng/lần thẩm định?
Mặt khác, theo Thông tư 50/2015/TT-BNNPTNT của Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn, việc chứng nhận, xác nhận thủy sản khai thác, thủ tục xác nhận nguyên liệu thủy sản khai thác gồm các bước: chủ hàng nộp 2 giấy xác nhận nguyên liệu thủy sản khai thác (theo mẫu); trong thời gian không quá 2 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đề nghị xác nhận nguyên liệu, cơ quan thẩm quyền kiểm tra tính xác thực của thông tin đã khai trong giấy và xác nhận/không xác nhận.
Với quy định trên, theo VCCI không rõ việc kiểm tra trên bao gồm những hoạt động gì hay chỉ là những hoạt động hành chính, kiểm tra thông qua các dữ liệu có sẵn? Nếu chỉ là hoạt động kiểm tra hành chính, giấy tờ, số liệu, mức phí trên là quá cao. Nếu là tiến hành kiểm tra thực địa là những hoạt động nào, có phải sử dụng tới các loại máy móc thiết bị tốn kém… mà chỉ 2 ngày mức chi phí lên tới trên 700.000 đồng như quy định hiện hành và dự thảo 630.000 đồng.
Cụ thể, một công ty chế biến cá ngừ cỡ vừa, trong năm 2016 cần tới 1.200 bộ xác nhận nguồn gốc nguyên liệu thủy sản khai thác. Nếu theo mức phí tại Thông tư 230, công ty sẽ phải chi trả thêm mức phí này là 1.200 bộ x 700.000 đồng/bộ = 840.000.000 đồng/năm. Hay 1 DN sản xuất hải sản quy mô nhỏ, trong năm 2016 đã làm 220 bộ giấy xác nhận nguồn gốc nguyên liệu thủy sản khai thác chỉ cho riêng thị trường EU. Như vậy, ước tính chi phí DN này phải chi trả cho hoạt động xin giấy xác nhận này là 220 bộ x 700.000 đồng/bộ = 154.000.000 đồng/năm.
Như vậy, có thể thấy mức “phí thẩm định xác nhận nguồn gốc nguyên liệu thủy sản” tại Thông tư 230 đã tạo ra gánh nặng chi phí rất lớn cho DN, đặc biệt là DN có hoạt động xuất khẩu nhiều. Do đó, giảm phí xuống còn 630.000 đồng/lần dường như chưa thực sự theo đúng kỳ vọng của DN và cần được đánh giá, xem xét lại. Bởi với mức giảm này gánh nặng về chi phí của DN xuất khẩu vẫn khá cao. “Các DN đề nghị giảm thêm mức phí, ở mức từ 100.000-350.000 đồng/lần” - VCCI cho biết.
