Trong khi đó do phải gánh trách nhiệm đối với các chương trình tín dụng chính sách của Chính phủ, khiến Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) khó vượt qua áp lực nợ xấu trong một thời gian ngắn, nếu không có một cơ chế, chính sách đột phá.
Khó thu hồi nợ khi phát sinh khởi kiện
| Khu vực nông nghiệp, nông thôn cũng đang rất cần các chính sách, các khâu đột phá, bao gồm cả chính sách tín dụng để ngành nông nghiệp tái cơ cấu thành công. Do vậy Agribank cần cơ chế, sự chia sẻ của các ngành, các cấp trong vấn đề xử lý nợ xấu để sớm xử lý dứt điểm tồn tại. Ông Trịnh Ngọc Khánh, Chủ tịch Hội đồng thành viên Agribank |
Thời gian qua việc xử lý nợ xấu gặp phải nhiều khó khăn trong xử lý các vụ việc có yếu tố hình sự. Khi chuyển điều tra từ yếu tố dân sự sang hình sự, khách hàng ngừng trả nợ, thời gian kéo dài đã bào mòn tài sản bảo đảm xuống cấp và suy giảm giá trị. Lấy đơn cử các tài sản liên quan vụ án Agribank không được chủ động xử lý, dẫn đến tỷ lệ thu hồi tài sản thấp, có khoản vay hầu như không thu được nợ.
Ông Trịnh Ngọc Khánh, Chủ tịch Hội đồng thành viên Agribank, chia sẻ: “Công cuộc xử lý nợ xấu gặp nhiều vướng mắc, nhiều tài sản thế chấp cần phải bổ sung và hoàn thiện các hồ sơ; nhiều con nợ chây ì, thiếu hợp tác, tìm cách tẩu tán tài sản; các tòa án dân sự quá tải, thủ tục phức tạp, kéo dài. Số lượng các vụ việc do Agribank chủ động khởi kiện ra tòa án dân sự các cấp lên đến hơn 6.800 vụ, cho thấy một con số quá tải ngay với cả cơ quan tòa án. Điều này dẫn đến tình trạng việc thụ lý, giải quyết nhiều vụ án kéo dài, khó khăn trong việc thu hồi nợ”.
Cho đến nay Agribank có tổng giá trị tranh chấp 41.763 tỷ đồng, nhưng chỉ mới giải quyết được hơn 5.270 tỷ đồng, như vậy còn phải giải quyết tới 36.489 tỷ đồng còn lại. Bên cạnh đó, công tác thi hành án nhiều phức tạp, có vụ tới 4-5 năm vẫn chưa thi hành xong, nhiều trường hợp tài sản bán đấu giá trên 10 lần vẫn không thành, dù Agribank cho biết đã thường xuyên làm việc với cơ quan thi hành án.
Điều này cho thấy hệ thống cơ chế pháp luật liên quan đến hoạt động kinh doanh NH, xử lý tài sản thế chấp, nợ xấu chưa cụ thể rõ ràng, thiếu đồng bộ. Do vậy đã gây khó khăn ngay cả với việc tiếp tục cho vay đối với khách hàng có nợ đã xử lý rủi ro, nợ đã bán cho VAMC để tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ khách hàng sau khi bán nợ.
Ông Trịnh Ngọc Khánh, Chủ tịch Hội đồng thành viên Agribank, chia sẻ: “Công cuộc xử lý nợ xấu gặp nhiều vướng mắc, nhiều tài sản thế chấp cần phải bổ sung và hoàn thiện các hồ sơ; nhiều con nợ chây ì, thiếu hợp tác, tìm cách tẩu tán tài sản; các tòa án dân sự quá tải, thủ tục phức tạp, kéo dài. Số lượng các vụ việc do Agribank chủ động khởi kiện ra tòa án dân sự các cấp lên đến hơn 6.800 vụ, cho thấy một con số quá tải ngay với cả cơ quan tòa án. Điều này dẫn đến tình trạng việc thụ lý, giải quyết nhiều vụ án kéo dài, khó khăn trong việc thu hồi nợ”.
Cho đến nay Agribank có tổng giá trị tranh chấp 41.763 tỷ đồng, nhưng chỉ mới giải quyết được hơn 5.270 tỷ đồng, như vậy còn phải giải quyết tới 36.489 tỷ đồng còn lại. Bên cạnh đó, công tác thi hành án nhiều phức tạp, có vụ tới 4-5 năm vẫn chưa thi hành xong, nhiều trường hợp tài sản bán đấu giá trên 10 lần vẫn không thành, dù Agribank cho biết đã thường xuyên làm việc với cơ quan thi hành án.
Điều này cho thấy hệ thống cơ chế pháp luật liên quan đến hoạt động kinh doanh NH, xử lý tài sản thế chấp, nợ xấu chưa cụ thể rõ ràng, thiếu đồng bộ. Do vậy đã gây khó khăn ngay cả với việc tiếp tục cho vay đối với khách hàng có nợ đã xử lý rủi ro, nợ đã bán cho VAMC để tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ khách hàng sau khi bán nợ.
Gánh nặng của sứ mệnh nông nghiệp - nông thôn
Sau hơn 3 năm tái cơ cấu với trọng tâm giải quyết nợ xấu, Agribank đã tích cực chủ động áp dụng nhiều giải pháp, kể cả đề nghị cơ quan pháp luật hỗ trợ trong công tác xử lý nợ. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khách quan khiến thời gian xử lý phải kéo dài. Thêm vào đó, tình hình kinh tế vĩ mô chưa có nhiều cải thiện, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp còn khó khăn, NHNN áp dụng chuẩn mực mới về phân loại nợ chặt chẽ hơn, các khoản nợ hết thời hạn cơ cấu tiếp tục chuyển thành nợ xấu làm cho áp lực nợ xấu càng trở nên bức thiết.
Không chỉ khó khăn trong thủ tục xử lý nợ, nguồn lực tài chính để tự xử lý nợ xấu cũng là một thách thức vô cùng khó khăn đối với Agribank, bởi NH đang đảm trách đến 8 chương trình tín dụng chính sách theo chỉ đạo của Chính phủ. Theo đó, nguồn vốn cho vay do Agribank tự cân đối, nhưng trần lãi suất cho vay (tính cả phần cấp bù lãi suất) phải thực hiện theo quy định của NHNN theo từng thời kỳ.
Tính đến 30-4-2017, tổng dư nợ của Agribank đối với các chương trình tín dụng chính sách theo các Quyết định 63, 65, 68 của Thủ tướng Chính phủ về hỗ trợ giảm tổn thất trong nông nghiệp; Nghị quyết 30a của Chính phủ về cho vay ưu đãi đối với các huyện nghèo; Nghị đinh 55 về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn; Nghị định 67, 89 về chính sách phát triển thủy sản; cho vay gia súc, gia cầm; cho vay xây dựng nông thôn mới… đã lên đến hơn 557.000 tỷ đồng. Ngoài ra, hiện Agribank vẫn còn 1.059 tỷ đồng chưa được cấp bù lãi suất.
Việc giải quyết các khó khăn của Agribank là rất cấp thiết trong giai đoạn hiện nay để NH có thể duy trì được cả 2 vai, đặc biệt là gánh nặng tín dụng chính sách cho nền kinh tế ở khu vực nông nghiệp, nông thôn.
