Thời gian không còn nhiều nhưng nhiều hộ mong tiếp tục được hướng dẫn, hỗ trợ.
Mua bán trái cây tại chợ Bà Chiểu, phường Gia Định, TPHCM. Ảnh: HOÀNG HÙNG
“Đâu phải một chiếc điện thoại là xong!”
Bà Trần Thị Thu Thùy, tiểu thương chợ An Đông, cho biết thực hiện quy định về hóa đơn điện tử (HĐĐT) từ 1-6, gần 1.000 tiểu thương tại chợ đã mua phần mềm HĐĐT của một nhà cung cấp, với mức giá 2-3 triệu đồng. Tuy nhiên, đến nay rất nhiều hộ không dùng tới, bởi không biết cách dùng, không dám dùng, không đủ chức năng để dùng.
Trong bối cảnh buôn bán khó khăn, việc buộc tiểu thương trang bị phần mềm rồi không sử dụng là rất lãng phí. Tiểu thương Nguyễn Thái Trang phân tích, với đặc thù bán buôn, bán sỉ ở chợ đầu mối, các tiểu thương chợ An Đông gặp khó khi thực hiện quy định về HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền. Khi tư vấn, nhà cung cấp luôn nói chỉ cần một chiếc điện thoại là có thể thực hiện đủ mọi thao tác, nhưng chỉ đúng với các hộ kinh doanh mua đứt bán đoạn, bán hàng trực tiếp tới tay người tiêu dùng.
Còn với các hộ kinh doanh sỉ, mua bán gối đầu, hai bên thỏa thuận mua trước trả tiền sau, trả hàng, cần sự thống nhất giữa đầu vào - đầu ra của hàng hóa, sẽ không đơn giản như vậy. Các hộ phải trang bị thêm laptop, máy in mã vạch, in hóa đơn, in hóa đơn giấy A4 - “giấy đi đường” để đưa hàng hóa về các tỉnh… Việc thống nhất đầu ra - đầu vào của hàng hóa là vấn đề tiểu thương đau đầu nhất, chứ không phải mức thuế phải đóng.
Tiếp đó, hộ kinh doanh N.H.A. (TP Hà Nội) lo lắng khi từ năm 2026 xóa bỏ thuế khoán, những hộ đạt doanh thu dưới 1 tỷ đồng có phải xuất HĐĐT không? Bởi theo Nghị định 70, các hộ có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm mới phải áp dụng HĐĐT.
Về việc này, bà Nguyễn Thị Thu Hà, nguyên Vụ trưởng Vụ Tuyên truyền - hỗ trợ người nộp thuế, thông tin, từ năm 2026 bỏ thuế khoán, chuyển sang phương pháp kê khai. Trong đó, điểm mấu chốt nhất của thuế theo phương pháp kê khai là dựa trên doanh thu thực của người nộp thuế, thể hiện qua thông tin xuất hóa đơn theo thời gian thực.
Theo bà Thu Hà, đến năm 2026 có thể triển khai được việc này, Nghị định 70 là một bước chuẩn bị để các hộ quy mô tương đối lớn (doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm) từng bước làm quen, thành thạo hơn, xử lý các vấn đề phát sinh để hoàn thiện cách thức triển khai. Từ đó tiến tới tất cả các hộ có doanh thu trên ngưỡng nộp thuế sẽ xuất HĐĐT. Khi đó, ai cũng như ai, không còn vùng mờ, vùng xám, tất cả chấp hành chế độ thuế như nhau.
Một trường hợp khác làm các hộ lo lắng khi kinh doanh hàng ăn, xưởng may gia công, bán hàng thủy hải sản có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm nhưng không có hóa đơn đầu vào.
Theo bà Thu Hà, do thói quen lâu nay, các hộ chưa bắt buộc phải lưu giữ hợp đồng chứng từ, nên chưa quan tâm đầu vào. Từ nay đến thời điểm 1-1-2026 là thời gian chuyển đổi, là cơ hội vàng để các hộ thay đổi thói quen kinh doanh, xuất hóa đơn.
Hỗ trợ triển khai HĐĐT, chuẩn bị bỏ thuế khoán
Thói quen sử dụng tiền mặt, ghi chép thủ công; cùng tâm lý e ngại về chi phí đầu tư, vận hành hoặc lo ngại “lộ doanh thu”... là những nội dung mà cơ quan thuế TPHCM xác định là rào cản, khó khăn trong quá trình các hộ kinh doanh triển khai HĐĐT.
Cửa hàng phụ tùng xe gắn máy tại chợ Tân Thành (TPHCM) chuẩn bị giao hàng cho khách sau khi được rao bán trên mạng. Ảnh: HOÀNG HÙNG
Ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó trưởng Thuế TPHCM, cho biết, cơ quan này đang quản lý gần 350.000 hộ, cá nhân kinh doanh. Trong đó, hơn 83.000 hộ, cá nhân có doanh thu ít hơn 100 triệu đồng/năm, không thuộc đối tượng phải nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân, chiếm 23,81%.
Trong số hơn 266.000 hộ, cá nhân kinh doanh phải nộp thuế, có tới 93,5% đang nộp thuế theo hình thức khoán, còn lại là kê khai thuế. Đến nay, đã có hơn 21.300 hộ kinh doanh đăng ký sử dụng HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền.
Thời gian tới, Thuế TPHCM tiếp tục hỗ trợ hộ kinh doanh, đẩy mạnh việc cài đặt, sử dụng Etax mobile - ứng dụng rất thuận lợi cho người nộp thuế trong tra soát nguồn thu nhập, kiểm tra nghĩa vụ thuế, thực hiện kê khai và nộp thuế nhanh chóng, chính xác…
Để chuẩn bị cho mục tiêu chuyển đổi toàn bộ hộ thuế khoán sang hộ kê khai từ 1-1-2026, Thuế TPHCM sẽ hỗ trợ trực tiếp tại địa bàn phường xã, trung tâm thương mại, hộ kinh doanh. Cán bộ thuế phối hợp với nhà cung cấp phần mềm đến tận hộ kinh doanh để hỗ trợ cài đặt, hướng dẫn sử dụng, cả ngoài giờ hành chính nếu cần.
Thuế TPHCM sẽ thiết lập kênh hỗ trợ kỹ thuật phản ứng nhanh từ đơn vị cung cấp phần mềm để xử lý sự cố ngay tức thì, như lỗi đồng bộ hóa đơn, phát hành sai thời gian. Đồng thời làm việc để các nhà cung cấp cam kết hỗ trợ miễn phí hộ kinh doanh khi chuyển đổi sang hình thức kê khai.
Từ thực tiễn quan sát, tư vấn hỗ trợ cho các hộ kinh doanh thời gian qua, ông Nguyễn Văn Được, Trưởng Ban chính sách, Hội Tư vấn và đại lý thuế TPHCM, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín, chia sẻ, điều e ngại lớn nhất của hộ kinh doanh là bị truy thu thuế.
Các hộ trước nay chủ yếu nộp thuế khoán, theo quy định nếu doanh thu thực tế chênh lệch trên 50% so với doanh thu khoán thì phải điều chỉnh, nộp bổ sung, nhưng thực thi việc này chưa tốt, từ đó khả năng bị truy thu và xử phạt rất cao. Cụ thể, có hộ kinh doanh liên hệ, lo lắng vì doanh thu khoán trước đây chỉ 260 triệu đồng/năm, nay áp dụng HĐĐT thì doanh thu tăng vọt lên 10 tỷ đồng.
“Về nguyên tắc vẫn bị truy thu, nhưng nếu truy thu rồi lại xử phạt hành vi trốn thuế, kê khai sai sẽ gây hoang mang rất lớn”, ông Nguyễn Văn Được nhận xét và đề xuất có quy định rõ ràng để người nộp thuế tự kê khai, tự nộp bổ sung, khắc phục hậu quả, không bị xử phạt, chỉ bị tính tiền chậm nộp. Như thế sẽ khuyến khích các hộ tự giác kê khai, thực hiện đúng nghĩa vụ và giảm nhẹ trách nhiệm.
Trong 7 tháng đầu năm nay, số thu ngân sách từ hộ, cá nhân kinh doanh trên địa bàn TPHCM đạt hơn 6.200 tỷ đồng, chiếm 1,66% tổng thu ngân sách của Thuế TPHCM và tăng 24% so với cùng kỳ.
