Tại phiên họp quý 3/2019 của Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia, diễn ra ngày 25/9, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Chủ tịch Hội đồng khẳng định Chính phủ sẽ đẩy nhanh thực hiện Đề án kinh tế chia sẻ để gia tăng giá trị cho nền kinh tế và tăng trưởng, bảo đảm thị trường bất động sản hoạt động bình thường, thúc đẩy giải ngân đầu tư công.
Tại phiên họp, các thành viên Hội đồng đã đánh giá công tác điều hành chính sách tài chính, tiền tệ thời gian qua và đưa ra nhiều khuyến nghị quan trọng cho những tháng cuối năm.
Các ý kiến nhận định mặc dù kinh tế thế giới và các nền kinh tế lớn tăng trưởng chậm lại, thị trường tài chính-tiền tệ và thương mại toàn cầu biến động phức tạp nhưng kinh tế trong nước diễn biến khả quan và đạt nhiều kết quả quan trọng trong 9 tháng qua.
Các chỉ số trong 8 tháng năm 2019 phù hợp với mục tiêu đặt ra và hướng tới mục tiêu tăng trưởng GDP 6,8% cho cả năm. Động lực đến từ sự phục hồi của lĩnh vực công nghiệp khai khoáng, tiêu dùng trong nước, giải ngân vốn đầu tư nước ngoài (FDI), một số dự án chế biến chế tạo mới (thép, chiết xuất xăng dầu) đã bù đắp được xu hướng chậm lại của sản xuất điện thoại, linh kiện.
Lạm phát vẫn nằm trong tầm kiểm soát khi bình quân 8 tháng chỉ tăng 2,57%, mức thấp nhất trong 3 năm qua do mức điều chỉnh giá một số mặt hàng nhà nước quản lý thấp hơn các năm trước, giá nguyên liệu chất đốt giảm mạnh theo giá thế giới, các nhóm hàng khác không có biến động giá.
Bên cạnh đó, ngân sách nhà nước bội thu ở mức cao (66.550 tỷ đồng) do chi đầu tư phát triển chậm cải thiện. Thu ngân sách đạt cao ở các khu vực quan trọng như thu nội địa, dầu thô, xuất nhập khẩu với gần 73% dự toán vào ngày 15/9 cho thấy các hoạt động kinh tế vẫn diễn biến tích cực. Cán cân thanh toán thặng dư cao trên 10 tỷ USD.
Thị trường chứng khoán đạt mức tăng trưởng trên 10% so với cuối năm 2018. Phát hành trái phiếu doanh nghiệp tăng mạnh, góp phần giảm gánh nặng cung ứng vốn cho sản xuất kinh doanh của tín dụng ngân hàng. Quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp đến hết quý 2/2019 đạt 586.000 tỷ đồng, tương đương 10,6% GDP.
Các thành viên Hội đồng đánh giá cao công tác điều hành chính sách tiền tệ trong bối cảnh rủi ro gia tăng. Ngân hàng Nhà nước đã giảm 0,25 điểm lãi suất điều hành để giảm chi phí vay vốn của ngân hàng thương mại, tạo điều kiện ổn định mặt bằng lãi suất thị trường. Tỷ giá và thị trường ngoại tệ trong nước vẫn duy trì ổn định, diễn biến phù hợp với thay đổi của điều kiện thị trường, thanh khoản được bảo đảm, các giao dịch ngoại tệ diễn ra thông suốt, đáp ứng kịp thời, đầy đủ các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp.
Chính phủ đã điều hành, phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tiền tệ với chính sách tài khóa và các chính sách khác nhằm ổn định thanh khoản hệ thống, kiểm soát tiền tệ. Chất lượng tăng trưởng của nền kinh tế tiếp tục được cải thiện về năng suất lao động, năng suất yếu tố tổng hợp (TFP), hiệu quả sử dụng vốn đầu tư (ICOR).
Tuy nhiên, các ý kiến lưu ý về năng lực hấp thụ vốn của nền kinh tế còn kém vì những vướng mắc về thể chế, trong đó có việc chậm trễ trong phân bổ và giải ngân vốn đầu tư công, phát triển doanh nghiệp, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, các vướng mắc trong đầu tư tư nhân, thực hiện các hợp đồng công-tư (PPP).
Một số thành viên của Hội đồng cảnh báo nếu Chính phủ không gỡ được các nút thắt này thì sẽ khó bảo đảm cho tăng trưởng cao hơn, mà còn ảnh hưởng tới suy giảm tăng trưởng trong thời gian tới.
Các thành viên Hội đồng cảnh báo về chất lượng thu hút đầu tư nước ngoài có công nghệ hiện đại, chuỗi sản xuất toàn cầu trong 9 tháng qua, khi số dự án tăng 26,4% nhưng số vốn đăng ký lại giảm 22,3% so với cùng kỳ năm 2019.
Một số ý kiến cho rằng Chính phủ không nên có quy định hạn chế hoặc không đúng mức với thị trường trái phiếu doanh nghiệp, chủ trương phát triển thị trường này là tất yếu.
Để kiểm soát được thị trường trái phiếu doanh nghiệp, Chính phủ cần rà soát lại Nghị định số 163/2018/NĐ-CP (quy định về phát hành trái phiếu doanh nghiệp), tăng cường dịch vụ xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp, tăng cường kiểm tra, kiểm soát để bảo đảm lành mạnh thị trường; gắn kết điều hành trái phiếu Chính phủ về kỳ hạn lãi suất huy động với điều hành phát hành trái phiếu doanh nghiệp và chính sách tiền tệ.
Có ý kiến đề nghị Chính phủ xem xét bảo lãnh Chính phủ đối với trái phiếu doanh nghiệp, trái phiếu thực hiện các dự án công trình quan trọng của quốc gia.
Đối với hoạt động xuất nhập khẩu, thành viên Hội đồng cho rằng Chính phủ cần tiếp tục đa dạng hóa thị trường, nhất là thúc đẩy hàng hóa sang thị trường Trung Quốc qua kênh chính ngạch; xử lý các các vấn đề lẩn tránh thuế, gian lận xuất xứ trên cơ sở hoàn thiện các tiêu chuẩn, quy chuẩn liên quan tới xuất xứ Việt Nam; phối hợp tích cực với các nước, nhất là Hoa Kỳ trong khơi thông các vấn đề liên quan tới thương mại; không sử dụng công cụ giá để hỗ trợ cho xuất khẩu.
Ghi nhận những kiến nghị của Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng đây là những khuyến cáo quan trọng cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục điều hành kinh tế-xã hội trong những tháng cuối năm và tạo nền tảng vững chắc cho thực hiện các nhiệm vụ của năm 2020.
Phó Thủ tướng cho biết Chính phủ sẽ hoàn thiện pháp luật về thu hút FDI, khắc phục rủi ro bằng các biện pháp sàng lọc, kiểm soát đầu tư theo tinh thần Nghị quyết số 50/NQ-TW của Bộ Chính trị về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030; không thu hút, hợp tác ở các lĩnh vực đang dư thừa công suất vì chiến tranh thương mại, dự án được thẩm lậu công nghệ từ nước khác sang hay ở một số lĩnh vực nhạy cảm như năng lượng, cảng biển, đường sắt, đặc biệt là các dự án liên quan tới vấn đề an ninh-quốc phòng.
