Đánh giá được đưa ra sau khi Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ Jerome Powell cho biết tại cuộc điều trần của Ủy ban Ngân hàng Thượng viện Mỹ vào tuần trước rằng cuộc chiến Ukraine có thể “thay đổi quỹ đạo” các động thái của Trung Quốc nhằm cách ly khỏi hệ thống tài chính toàn cầu vốn bị ràng buộc chặt chẽ với đồng USD.
Nhưng trong một lưu ý cho khách hàng của mình, công ty nghiên cứu Rhodium Group đã loại trừ Hệ thống thanh toán liên ngân hàng xuyên biên giới là sự thay thế cho hệ thống nhắn tin tài chính Swift, với chỉ 75 người tham gia trực tiếp. Công ty cũng tuyên bố rằng những hạn chế cơ bản đối với thặng dư thương mại của Trung Quốc và các biện pháp kiểm soát vốn có nghĩa là tỷ lệ sử dụng nhân dân tệ quốc tế mở rộng là "xa vời".
“Trung Quốc đang ở trong tình thế tiến thoái lưỡng nan. Một mặt, họ muốn quốc tế hóa tiền tệ của mình. Nhưng mặt khác, việc mở tài khoản vốn và tự do hóa lĩnh vực tài chính của mình khá miễn cưỡng”, Edwin Lai, tác giả cuốn “Một tiền tệ, Hai thị trường: Nỗ lực quốc tế hóa đồng Nhân dân tệ của Trung Quốc” và là giáo sư kinh tế tại Đại học Hồng Kông ngành Khoa học và Công nghệ.
Dữ liệu từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho thấy nhân dân tệ là đồng tiền dự trữ lớn thứ năm trên thế giới, với các ngân hàng trung ương nắm giữ tương đương khoảng 319 tỷ USD dự trữ nhân dân tệ trong quý III-2021.
“Việc quốc tế hóa đồng Nhân dân tệ vẫn còn nhạt nhoà so với việc sử dụng đồng USD. Ngân hàng trung ương nắm giữ đồng nhân dân tệ chỉ chiếm khoảng 2,5% tổng dự trữ của họ. Để so sánh, đồng đô la chiếm hơn 50% dự trữ”,Jeremy Mark, thành viên cấp cao không thường trú tại Hội đồng Đại Tây Dương và một cựu quan chức IMF, cho biết.
Ông nói thêm rằng trong khi đồng nhân dân tệ được sử dụng để lập hóa đơn thương mại toàn cầu, việc sử dụng nó vẫn còn hạn chế. Ngoài ra, đồng nhân dân tệ không được sử dụng rộng rãi cho các mục đích đầu tư toàn cầu mà tập trung vào chứng khoán Trung Quốc.
Ông Mark nói: “Lý do chính của điều này là do Trung Quốc tiếp tục áp đặt các hạn chế đối với việc di chuyển tự do của vốn trong và ngoài nước, và bản thân đồng Nhân dân tệ không được tự do giao dịch. Cho đến khi Trung Quốc giải phóng tài khoản vốn và giải phóng kiểm soát tiền tệ của mình, vai trò quốc tế của đồng Nhân dân tệ sẽ bị hạn chế”.
Thông tin từ The Observatory of Economic Complexity cho thấy Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Nga. Ngoài ra, các số liệu chính thức cho thấy thương mại song phương giữa hai bên đã tăng 38,5% trong suốt tháng 1 và tháng 2 hàng năm, đánh dấu tốc độ tăng trưởng cao nhất trong hai tháng đầu năm kể từ năm 2010.
Cũng theo báo cáo, đã có những yêu cầu từ các công ty Nga về việc mở tài khoản ngân hàng mới tại các ngân hàng nhà nước Trung Quốc ở Moscow, như một cách để giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến các giao dịch kinh doanh do các lệnh trừng phạt quốc tế.
Ông Lai nói: “Ngay cả khi Nga sử dụng đồng Nhân dân tệ nhiều hơn trong các giao dịch của mình, thì điều đó cũng không giúp ích cho việc quốc tế sử dụng đồng Nhân dân tệ quá nhiều. Nga không phải là một nền kinh tế quá lớn với khoảng 2% [tổng sản phẩm quốc nội] toàn cầu.”
Các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã gợi ý rằng hệ thống thanh toán bằng đồng nhân dân tệ kỹ thuật số của Trung Quốc cũng có thể dùng để chống lại các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga, vì sự phát triển của đồng nhân dân tệ điện tử có thể giúp giảm sự phụ thuộc vào tài khoản ngân hàng và bỏ qua các trung gian tài chính.
Giáo sư Lai ước tính trong cuốn sách của mình rằng nhân dân tệ có thể trở thành đồng tiền thanh toán thứ ba trên toàn cầu vào năm 2030, với tỷ trọng khoảng 6-7% so với dưới 2% hiện nay, sau USD và EUR, nhưng vượt qua đồng bảng Anh.
Marcus Vinicius de Freitas, giáo sư thỉnh giảng về luật quốc tế và quan hệ quốc tế tại Đại học Ngoại giao Trung Quốc ở Bắc Kinh, đồng thời là thành viên cấp cao tại Trung tâm chính sách think tank về phương Nam mới có trụ sở tại Morocco, cho biết: “Để thách thức [USD], [nhân dân tệ] sẽ cần có được sự tin tưởng từ cộng đồng toàn cầu”.
Ông cũng nói: “Trung Quốc nên cải thiện các công cụ thanh toán và thanh toán toàn cầu để tạo thuận lợi cho các giao dịch quốc tế, và nói thêm rằng lòng tin là yếu tố quan trọng nhất và cần có thời gian để xây dựng”.
