Thời gian qua, chiêu trò lừa đảo nhắn tin nhờ chuyển tiền đã được cơ quan chức cảnh báo nhiều, tuy nhiên, với hình thức tinh vi hơn, các đối tượng đã dùng thủ đoạn mới, đó là gọi videocall qua Zalo, Facebook. Nhiều người khi nhìn thấy hình ảnh của người thân đã có sự tin tưởng, không nghi ngờ mà làm theo yêu cầu nhờ chuyển tiền của các đối tượng lừa đảo.
Mất tiền vì tưởng người quen
Mới đây, chị N.T.H, ở Hà Nội nhận được tin nhắn messenger của đồng nghiệp nhờ vay tiền. Vì số tiền là 20 triệu đồng nên chị H. cẩn thận gọi điện video call để kiểm tra lại. Đầu dây bên kia bắt máy có hiện hình ảnh của chủ tài khoản, nhưng chỉ 3,4 giây sau cuộc điện thoại bị tắt phụt với lý do mạng kém. Nghĩ rằng, mình đã gọi điện cho chính chủ, chị H không ngần ngại chuyển khoản luôn theo thông tin người gửi. Đến tối về thấy tài khoản mạng xã hội của bạn mình có đăng thông tin đã bị kẻ gian hack facebook, gọi điện lại cho bạn, chị H. mới biết mình bị lừa.
Trường hợp của chị Hoàng Thị C. trú ở huyện Quỳnh Phụ, Thái Bình cũng tương tự. Gần đây, chị nhận được tin nhắn trên messenger của người em họ, hiện đang định cư tại Cộng hòa Séc. Sau khi hỏi thăm nhau được vài dòng qua lại, chị C. nhận được lời đề nghị: “Em gọi video call nhé”?
Ngay sau khi chị nhắn tin đồng ý thì nhận được cuộc gọi video call từ chính facebook của em họ. Chị C. cho biết, nhìn video, em họ chị nói vài giây nhưng tiếng nói không ổn định rồi bị ngắt. Ngay sau cuộc gọi đó, đầu dây bên kia bấm gọi tiếp, lúc này chị bấm nghe thì không được. Sau đó, chị nhận tin nhắn trên messenger: “Chị ơi, mạng bên em yếu quá. Em gọi có chút việc ở Việt Nam định nhờ chị mà mạng yếu quá. Em cần tiền gửi về Việt Nam để xử lý chút việc, mà gửi tiền về Việt Nam 2 ngày mới nhận được. Nhờ chị chuyển giúp tiền cho người ta để xử lý công việc trước …”. Nghĩ em họ ở mãi bên ngước ngoài xa xôi nhờ vả, nên chị C đã chuyển số tiền 10 triệu đồng vào tài khoản mà em họ gửi.
Theo các chuyên gia công nghệ, với màn kịch hoàn hảo, không khó để kẻ gian lừa đảo lấy tiền từ nạn nhân. Sau khi lấy được tài khoản của người sử dụng, các đối tượng chuẩn bị sẵn ảnh, hoặc 1 đoạn video mà chủ tài khoản đã đăng tải trước đó. Sau đó, chúng đưa hình ảnh của nạn nhân khi được yêu cầu.
Để không bị lộ, các cuộc điện thoại thường rất ngắn, chất lượng cuộc gọi thường rất thấp, chủ yếu chúng muốn cho nạn nhân nhìn thấy mặt của chủ tài khoản để lấy sự tin tưởng. Sau đó, lập tức kết thúc cuộc gọi. Khi nạn nhân thắc mắc, chúng có nhiều lý do để chống chế như đang trên đường, đường truyền mạng không ổn định, mạng yếu, hết 3G...
Về vấn đề này, trao đổi với báo chí, Trung tá Nguyễn Tiến Vượng, Đội trưởng, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an tỉnh Bắc Kạn cho biết, đây là thủ đoạn lừa đảo rất tinh vi, có thể xảy ra với bất cứ ai và tại bất cứ thời điểm nào.
Theo đó, các đối tượng có thể gọi video call để giả làm người thân vay tiền, giả làm con cái đang đi du học học nước ngoài gọi điện về cho bố mẹ nhờ chuyển tiền đóng học phí hay cũng có thể giả làm nhân vật nào đó khi kết bạn hẹn hò qua mạng để phục vụ cho các kịch bản lừa đảo mà chúng đã chuẩn bị sẵn.
Cắt ghép tinh vi, nhưng không quá khó để nhận biết
Để thực hiện được các cuộc gọi này, từ những hình ảnh có sẵn của người dân đăng tải lên trang cá nhân, với sự hỗ trợ của các ứng dụng cắt ghép, chỉnh sửa ảnh, tạo video clip đang xuất hiện tràn lan trên không gian mạng. Qua vài thao tác đơn giản, đối tượng lừa đảo đã có thể tạo ra những hình, ảnh, video ngắn rồi phát trên điện thoại hướng mặt vào camera trước của điện thoại đang gọi. Nếu thoáng qua, rất nhiều người không thể nhận biết được đó là những hình ảnh được cắt ghép tinh vi nên dễ dàng "sập bẫy”.
Lực lượng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an cho biết, hiện một số đối tượng đã sử dụng công nghệ Deepfake (giả lập sâu) trong AI để làm giả video call nhằm mục đích lừa đảo. Chỉ cần ghi vài giây hình ảnh video của người cần giả mạo rồi phát trên một chiếc điện thoại khác có quay mặt vào camera trước của điện thoại đang gọi. Rất nhiều tình huống xảy ra đã được cư dân mạng chia sẻ, giả cuộc gọi video call là chiêu trò đã nhiều lần được cảnh báo, thế nhưng vẫn tiếp tục có không ít người sập bẫy.
Khi gọi "video call" qua ứng dụng Zalo, bằng cách nào đó, đối tượng lừa đảo còn có hình ảnh của người bị mạo danh, song người gọi sẽ không nghe được người đó nói gì và kẻ lừa đảo cũng nhanh chóng tắt cuộc gọi và nhắn tin với lý do đang có việc bận nên không nói chuyện được.
Số lượng nạn nhân của các vụ lừa đảo này trên thực tế nhiều hơn thống kê, bởi nhiều người biết bị lừa nhưng không trình báo…
Cơ quan Công an khuyến cáo, trong trường hợp người dân nhận được những bưu kiện, thư …thông báo trúng thưởng tương tự như trên, mọi người cần kiểm tra kỹ thông tin, tránh việc xác nhận qua video call mà hãy gọi điện thoại hoặc gặp trực tiếp. Tuyệt đối không thực hiện cuộc gọi qua các ứng dụng messenger hay Zalo, không thực hiện chuyển tiền theo yêu cầu của các đối tượng...
Không để lộ quá nhiều thông tin cá nhân trên mạng xã hội, bởi đó chính là kẽ hở để các đối tượng dễ dàng xây dựng những kịch bản lừa đảo tinh vi. Người dân không cung cấp thông tin cá nhân, số điện thoại, địa chỉ nhà ở, thông tin về tài khoản ngân hàng, tài khoản các dịch vụ trên Internet... cho bất kỳ cá nhân, tổ chức lạ khi không có căn cứ cụ thể, rõ ràng. Nếu có nghi ngờ về hoạt động lừa đảo chiếm đoạt tài sản, cần kịp thời thông báo cho cơ quan Công an nơi gần nhất để được hướng dẫn giải quyết.
