NĐT ngoại cần gì ở doanh nghiệp

 Đó là những vấn đề được chuyên gia đưa ra tại Hội thảo “DN cần làm gì để thu hút các NĐTCL thông qua giao dịch M & A”, diễn ra cuối tuần qua.

Hạn chế tham gia của NĐTCL?

Theo luật sư Sung Mee Hong, thành viên phụ trách nghiệp vụ M&A Công ty Luật Lee & Ko (Hàn Quốc), Nghị định 126/2017/NĐ-CP về chuyển doanh nghiệp nhà nước (DNNN), công ty TNHH một thành viên do DNNN đầu tư 100% vốn thành công ty cổ phần, khoản ký quỹ mà NĐTCL được yêu cầu thực hiện tăng từ 10% lên 20% tổng giá trị cổ phần được đăng ký theo quy định cổ phần hóa, là quá cao so với hầu hết các giao dịch M&A quốc tế.

Theo quy định, nếu có từ 2 NĐTCL trở lên và họ đăng ký mua số lượng cổ phần lớn hơn số lượng được đề xuất bán cho NĐTCL trong kế hoạch cổ phần hóa đã được phê duyệt thì việc bán cổ phần sẽ được thực hiện thông qua đấu giá trên sở giao dịch chứng khoán. Điều này theo luật sư sẽ gây khó khăn cho NĐTCL trong việc đàm phán các đặc quyền, và sẽ không có quy trình thẩm định, gây cản trở các NĐT tiềm năng khi họ đang xem xét tham gia vào quy trình đấu thầu.

Cũng theo Nghị định 126, chỉ có DNNN mà Nhà nước tiếp tục nắm giữ hơn 50% vốn điều lệ (sau cổ phần hóa) mới được quyền chào bán cổ phiếu của mình cho các NĐTCL, và ít nhất 20% số cổ phần trong 1 DNNN được cổ phần hóa phải được bán thông qua hình thức công khai; 1 NĐTCL không được nắm giữ hơn 30%.

“Đây là tỷ lệ cổ phần quá thấp. Hầu hết các NĐTCL của Hàn Quốc, đặc biệt là NĐTCL hoạt động cùng ngành đều mong muốn có được quyền cổ đông đa số” - bà Sung Mee Hong nói và bình luận thêm: “Nghị định 126 dường như loại trừ khả năng đầu tư của các NĐT tài chính khi đặt ra yêu cầu NĐTCL phải có lợi nhuận trong ít nhất 2 năm và phải có kế hoạch hỗ trợ DN cổ phần hóa chuyển giao công nghệ mới, đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao năng lực tài chính, quản trị DN…”.

Theo ông Vũ Quang Thịnh, Tổng Giám đốc Dynam Capital, để thực hiện một thương vụ M&A, chi phí là rất đắt: phải thuê luật sư cả trăm ngàn USD, kiểm toán trăm ngàn USD, thuê tư vấn M &A rẻ thì 2% đắt thì 8%... Như vậy, giá để mua 1 cổ phần là đắt. Vậy, DN phải làm gì? “DN cần phải cởi mở và minh bạch nếu muốn bán, nên tổ chức tư vấn chuyên nghiệp, roadshow và tất nhiên, lõi là phải hoạt động tốt” - ông Thịnh chia sẻ thêm.

DN có giá trị đất đai nằm trong tầm ngắm của cá mập
Nhìn nhận về thực trạng danh mục SCIC từ góc nhìn M&A, ông Lê Thanh Tuấn, Trưởng Ban Đầu tư 4 (SCIC), cho biết các DN SCIC sở hữu trên 25% thường là mục tiêu M&A của NĐT, bởi với việc nắm giữ tỷ lệ này, NĐT có thể có sức ảnh hưởng chi phối đến chiến lược, định hướng của DN. Những DN có thị phần đáng kể dễ tìm kiến NĐTCL hơn.

Còn với các DN nhỏ, theo ông Tuấn, chủ yếu là NĐT tài chính tìm đến, bởi họ nhắm vào tài sản của DN là đất. Đối với DN mua quyền sử dụng đất giá bán có thể cao hơn nhiều so với giá khởi điểm với kỳ vọng là có thể đầu tư cao ốc ở khu vực đó. Thí dụ như Khách sạn Kim Liên có giá khởi điểm 30.600 đồng/cổ phần, nhưng giá bán thành công 274.200 đồng/cổ phần, hay CTCP Xuất nhập khẩu văn hóa phẩm có giá khởi điểm là 13.000 đồng/cổ phần, nhưng giá bán thành công 255.000 đồng/cổ phần. 

Trả lời cho câu hỏi trong trường hợp nào DN nên quyết định tăng trưởng bằng M&A, thay vì tự đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, ông Peter Meyer, Tổng Giám đốc Lodgis (công ty liên doanh giữa Warburg Pincus và VinaCapital, chuyên đầu tư nhà hàng, khách sạn), trong ngành khách sạn mua lại thương hiệu là cách thức nhanh chóng để mở rộng hoat động kinh doanh của mình. M&A sẽ nhanh tăng trưởng tự nhiên. Nhưng M&A cũng có thách thức khó khăn trong văn hóa, quản trị riêng, nên không có nghĩa cứ thực hiện M&A là cách nhanh nhất để phát triển.

Còn theo bà Sung Mee Hong, M&A mang lại lợi ích cho cả bên mua và bán. Có nhiều nhà đầu tư ở Hàn Quốc quan tâm đầu tư ở Việt Nam và muốn kết nối để tìm cơ hội đầu tư.

“Tôi có gặp chủ tịch tập đoàn lớn ở Hàn Quốc. Ông hỏi tôi nhiều nhiều câu hỏi, và trong đó có 1 câu là ở Việt Nam DN có lập báo cáo tài chính theo chuẩn mực quốc tế hay chưa? Thực tế ở Việt Nam không có nhiều DN đạt được chuẩn mực quốc tế, và họ vẫn đang áp dụng theo hệ thống chuẩn mực kế toán riêng của Việt Nam. Lời khuyên của tôi là: để thu hút được vốn đầu tư nước ngoài, DN cần quan tâm và thực hiện các báo cáo theo chuẩn mực quốc tế” - bà Sung Mee Hong nói.

Ở góc độ của bên mua, ông Thịnh chia sẻ, nếu DN là đối tượng của M&A,  thì lãnh đạo DN phải biết mình đang cần đối tác chiến lược như thế nào. Chẳng hạn để phát triển sản phẩm cần đầu tư công nghệ, vốn, thị trường…? Với những người đại diện vốn của SCIC, DN nên có sự trao đổi, chia sẻ với SCIC về chiến lược phát triển để có thêm kinh nghiệm làm việc về đối tác tiềm năng đó. Bởi kế hoạch kinh doanh là một phần không thể tách được trong hoạt động M&A.