TPHCM thời gian qua diễn ra sốt đất tại các nơi khi có thông tin nâng cấp đô thị, chuyển huyện thành quận, thành lập TP Thủ Đức, chủ trương làm khu đô thị biển Cần Giờ... Đồng Nai diễn ra sốt đất ở khu vực dự kiến làm cầu Cát Lái, sân bay Long Thành… Hà Nội sốt đất các khu vực vùng ven được mở đường, phát triển hạ tầng, quy hoạch khu đô thị sông Hồng.
Hệ lụy từ sốt đất để lại hậu quả lớn, tác động tiêu cực đến đời sống xã hội, trở thành gánh nặng cho người yếu thế, nhất là người lao động thu nhập thấp sẽ khó sở hữu nhà đất cũng như chỗ ở vì giá tăng cao ngoài tầm với.
Sốt đất còn dẫn đến nhiều tiêu cực, liên quan đến chi phí đền bù quá cao khiến không thể giải phóng mặt bằng làm công trình công cộng phục vụ nhu cầu dân sinh như xây dựng trường học, bệnh viện, cấp nước, công viên, hạ tầng giao thông. Phần lớn nguồn lực đổ vào đầu cơ đất làm mất đi cơ hội đầu tư xây dựng, sản xuất.
Đành rằng xử lý những tồn tại cũng như bất cập trong quy hoạch, trở ngại khi thực hiện chủ trương cần thời gian nhất định nhưng thực tế qua nhiều năm, sốt đất cứ tiếp diễn. Giá bất động sản cao chót vót nên khó tìm được đất làm nhà ở xã hội phục vụ người nghèo, người thu nhập thấp.
Nhà đầu tư cũng khó tìm được đất với giá hợp lý để lập dự án xây dựng dẫn đến giá thuê mặt bằng tăng cao, kinh doanh khó khăn, ảnh hưởng môi trường đầu tư trong nước. Biết bao dự án dân sinh cấp thiết phải tạm ngưng, khó tìm ra những khu đất có vị trí và giá cả phù hợp.
Mở rộng phạm vi cấm phân lô, bán nền không ngăn được sốt đất mà lắm khi còn đẩy giá lên cao. Diện tích đất ở mở rộng không được bao nhiêu trong khi nhu cầu nhà ở, an cư lạc nghiệp là có thật và ngày càng cao, nhất là tại các đô thị lớn như TPHCM, Hà Nội, Đà Nẵng.
Thay vì mở rộng phạm vi cấm phân lô bán nền tràn lan thì nên siết tại một số khu vực ảnh hưởng đến chất lượng sống, môi trường, cảnh quan, giao thông, ngập nước, nơi có yêu cầu cao về kiến trúc. Quản lý tốt hơn bằng cách chấn chỉnh trật tự kỷ cương và tạo điều kiện cho người dân có chỗ ở hợp pháp, tạo thêm nhiều chỗ ở với giá thấp để người dân hưởng lợi.
Ngăn hệ lụy xấu từ sốt đất, cần sự vào cuộc quyết liệt từ chính quyền, như công khai thông tin chi tiết về quy hoạch, chủ trương đầu tư các dự án, thời gian thực hiện, cung cấp thông tin chính thống nhằm tránh tình trạng “móc ngoặc” từ người có thẩm quyền với giới đầu cơ bất động sản gây nhiễu thông tin; cập nhật và công khai thông tin kèm theo hồ sơ tài liệu có liên quan để người dân có thể tra cứu. Công khai các thông tin các thửa đất lân cận, ai quan tâm chỉ cần nhập số thửa là biết vị trí đất đó có được phép chuyển đổi mục đích sử dụng, xây dựng nhà ở hay không...
Hơn hết, đã đến lúc áp dụng giải pháp đánh thuế bất động sản thứ 2 trở lên mà nhiều nước trên thế giới đã làm thành công để ngăn hệ lụy từ sốt đất, cụ thể đánh thuế thật nặng khi chuyển đổi mục đích sử dụng sang đất thổ cư ngang bằng với giá thị trường.
