Đó là nhận định của nhiều nhà quản lý, chuyên gia tại buổi tọa đàm “Lực đẩy phát triển từ Nghị quyết 98 do Báo SGGP phối hợp với Sở TT-TT và Hội Nhà báo TPHCM tổ chức tuần qua.
Cả hệ thống vào cuộc
Phát biểu đề dẫn khai mạc tọa đàm, Tổng Biên tập Báo SGGP Tăng Hữu Phong, nhấn mạnh Nghị quyết 98 của Quốc hội khóa 15 với những cơ chế, chính sách vượt trội, giúp tháo gỡ những vướng mắc về thể chế, đồng thời kiến tạo những động lực mới để TPHCM phát triển nhanh, bền vững, xứng đáng với vai trò đầu tàu kinh tế - xã hội vùng Đông Nam bộ và cả nước. Vì thế, TP đã rất chủ động, quyết liệt trong triển khai thực hiện các cơ chế, chính sách mới của nghị quyết.
Cụ thể, khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận, cho ý kiến về dự thảo nghị quyết thay thế Nghị quyết 54, ngày 19-5, UBND TPHCM đã ban hành kế hoạch triển khai chuẩn bị thực hiện Nghị quyết mới với 11 đầu việc phải hoàn thành trong quý II; 37 đầu việc hoàn thành trong 6 tháng cuối năm 2023. Đồng thời ban hành quyết định thành lập Tổ công tác triển khai thực hiện thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP với 26 thành viên. Và ngay sau khi NQ98 được thông qua, ngày 8-7, Thành ủy TPHCM ban hành Chỉ thị số 27 về lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện.
Mục tiêu của NQ98 là đưa TPHCM trở lại quỹ đạo phát triển với tư cách là đầu tàu kinh tế của cả nước, tạo nền tảng để sau năm 2025, TPHCM có sự tăng trưởng cao, GRDP ở 2 con số.
Ông PHAN VĂN MÃI,
CHỦ TỊCH UBND TPHCM
Tại kỳ họp thứ 10 diễn ra từ ngày 10 đến 12-7, HĐND TPHCM khóa 10 đã thông qua Nghị quyết 18 về triển khai Nghị quyết 98 và thông qua 3 nội dung quan trọng về việc điều chỉnh và nguồn vốn để triển khai thực hiện dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc TPHCM - Mộc Bài (Tây Ninh) theo phương thức đối tác công tư; bố trí thêm 2.900 tỷ đồng từ nguồn vốn ngân sách TP vào kế hoạch trung hạn 2026-2030.
Với Chương trình giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, bổ sung quy định tiêu chí, điều kiện, mức, nội dung và hình thức hỗ trợ cho đối tượng này với tổng kinh phí thực hiện dự kiến 15.144 tỷ đồng. HĐND TP cũng thông qua việc điều chỉnh, bổ sung kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, trong đó bổ sung 99.833 tỷ đồng từ nguồn thu tăng thêm của TP.
Từ kế hoạch chuẩn bị triển khai, UBND TPHCM đã cập nhật Nghị quyết 98 của Quốc hội, Chỉ thị 27 của Ban Thường vụ Thành ủy, Nghị quyết 18 của HĐND TPHCM và ban hành Quyết định số 2856 kèm kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết 98.
Kế hoạch xác định 28 nội dung, đề án trình HĐND TPHCM thông qua tại các kỳ họp trong năm 2023; 26 nội dung, đề án thuộc trách nhiệm, thẩm quyền của UBND TPHCM phải hoàn thành trong năm 2023. Với tinh thần khẩn trương cao nhất, ngày 15-7, Thành ủy TPHCM tổ chức Hội nghị quán triệt và triển khai thực hiện NQ98 cho hàng ngàn cán bộ các cấp, trực tiếp tại hội trường TP và tổ chức trực tuyến tại các điểm cầu ở 22 quận, huyện, TP Thủ Đức và 312 xã phường, thị trấn.
“Tròn 1 tháng kể từ ngày Nghị quyết 98 có hiệu lực, đến nay TP đã thể chế hóa nhiều nội dung như: thí điểm thành lập các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc UBND TP Thủ Đức gồm Trung tâm An sinh xã hội, Trung tâm Phát triển hạ tầng kỹ thuật, Trung tâm Xúc tiến thương mại và Đầu tư TP Thủ Đức… Quyết tâm của TP trong triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết 98 còn thể hiện qua việc Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi ký quyết định thành lập Hội đồng Tư vấn triển khai thực hiện Nghị quyết 98. Đầu tháng 8, Ban Thường vụ Thành ủy cũng thành lập Ban Chỉ đạo, Ban Điều hành và Tổ giúp việc triển khai thực hiện Nghị quyết 98, Bí thư Thành ủy TPHCM làm Trưởng ban Chỉ đạo” - Tổng Biên tập Báo SGGP nhấn mạnh.
Tuy nhiên, ông Tăng Hữu Phong nhìn nhận còn một số cơ chế, chính sách tại Nghị quyết 98 chưa được quy định tại các luật, nên việc triển khai thực hiện khó tránh khỏi những khó khăn, vướng mắc. Để việc triển khai thực hiện hiệu quả NQ98, đòi hỏi bên cạnh trách nhiệm, nỗ lực lớn của TP cũng cần sự tham gia, hỗ trợ thường xuyên, kịp thời và mạnh mẽ của các cơ quan Trung ương, chuyên gia, doanh nghiệp cũng như sự đồng hành, hưởng ứng, cùng bắt tay thực hiện của nhân dân TP.
Địa phương “nhanh tay” nắm bắt cơ hội
Là huyện có tỷ lệ hộ nghèo cao nhất TP, Chủ tịch UBND huyện Cần Giờ Nguyễn Văn Hồng kỳ vọng, với những cơ chế chính sách từ Nghị quyết 98 sẽ tạo điều kiện cho Cần Giờ bứt phá phát triển trong thời gian tới.
Theo ông Hồng, Nghị quyết 98 đã tháo gỡ những khó khăn, tạo điều kiện để Cần Giờ phát huy thế mạnh, kêu gọi đầu tư, phát triển đồng bộ, bền vững trên nhiều lĩnh vực. Cụ thể, về thí điểm cơ chế tài chính thực hiện biện pháp giảm phát thải khí nhà kính theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon, Cần Giờ có thể kêu gọi đầu tư phát triển giao thông xanh (chuyển xe sử dụng xăng sang xe điện), thực hiện kế hoạch trồng rừng gắn với tín chỉ carbon.
Về việc UBND TPHCM quyết định sử dụng mái nhà bảo đảm điều kiện kỹ thuật để lắp đặt hệ thống điện mặt trời, Cần Giờ sẽ triển khai điện áp mái cho tất cả cơ quan và bãi muối. Chủ tịch huyện Cần Giờ cũng cho biết, sẽ ưu tiên cho nhà đầu tư chiến lược xây dựng cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ theo quy hoạch có quy mô vốn đầu tư khoảng 5,5 tỷ USD; xây dựng khu đô thị lấn biển 2.870ha của Vingroup; xây dựng cầu Cần Giờ vốn đầu tư hơn 10.000 tỷ đồng, phát điện gió ngoài khơi của BGC…
Huyện cũng đang nghiên cứu triển khai sớm một số nội dung như trồng rừng gắn với tín chỉ carbon, triển khai mô hình du lịch sinh thái, khuyến khích khách du lịch tham gia giao thông xanh (bus điện, xe điện).
Phát biểu tại buổi tọa đàm, Phó Chủ tịch UBND TP Thủ Đức Nguyễn Kỳ Phùng, cho biết tròn 1 tháng kể từ ngày Nghị quyết 98 có hiệu lực, TP Thủ Đức đã triển khai nhiều công việc cụ thể để sớm đưa nghị quyết này vào cuộc sống.
Cụ thể, TP Thủ Đức đã tổ chức hội nghị quán triệt nội dung Nghị quyết 98 cho cán bộ, đảng viên; thành lập Ban đô thị, kiện toàn một số chức danh, và đang chuẩn bị hồ sơ, thủ tục để bầu bổ sung 1 phó chủ tịch; thành lập 3 trung tâm theo tinh thần Nghị quyết 98; phê duyệt quy hoạch phân khu, định hướng phát triển TOD, phối hợp với các sở ngành để triển khai các cơ chế chính sách đặc thù…
 |
TPHCM đặt nhiều kỳ vọng vào kế hoạch xây dựng siêu cảng trung chuyển quốc tế tại Cần Giờ. Ảnh: ND |
Trao đổi tại tọa đàm, PGS.TS Vũ Hải Quân, Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM, khẳng định nguồn nhân lực có vai trò quan trọng hàng đầu đối với sự phát triển của TPHCM nói riêng và Đông Nam bộ nói chung. Nhân lực chất lượng cao chính là yếu tố then chốt, là điều kiện tiên quyết để TP thực hiện hiệu quả Nghị quyết 98.
Ông Quân cho biết, Đại học Quốc gia TPHCM rất mong sẽ có nhiều đóng góp cho sự phát triển của TP, thông qua các hoạt động đào tạo nhân lực trình độ cao, nghiên cứu, phát triển, ứng dụng khoa học và đổi mới sáng tạo.
“Trong Chiến lược phát triển giai đoạn 2021-2030, Đại học Quốc gia TPHCM đã xác định mục tiêu đến năm 2030 thuộc nhóm 100 cơ sở giáo dục đại học hàng đầu châu Á; kiến tạo động lực tăng trưởng mới, không gian phát triển mới, nhanh và bền vững cho Đông Nam bộ nói riêng và cả nước nói chung” - PGS.TS Vũ Hải Quân nhấn mạnh.
Tháo gỡ 2 điểm nghẽn cho TP
Phát biểu tại tọa đàm, TS. Trần Du Lịch, Ủy viên Hội đồng tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia, Chủ tịch hội đồng tư vấn triển khai thực hiện Nghị quyết 98, nhấn mạnh nghị quyết ra đời tạo công cụ pháp lý để gỡ 2 vấn đề là điểm nghẽn làm TPHCM ngày càng mất vị trí, vai trò trong những năm qua, đó là điểm nghẽn thể chế và hạ tầng. Khi tháo gỡ được điểm nghẽn về thể chế, điểm nghẽn về hạ tầng cũng sẽ được tháo gỡ.
Để triển khai có hiệu quả Nghị quyết 98, TS. Trần Du Lịch, cho rằng cần tạo khung pháp lý để vận hành, tạo trách nhiệm, sự an tâm, an toàn và xóa đi tâm lý sợ sai khi làm ở đội ngũ cán bộ trong bộ máy chính quyền TPHCM. TS. Trần Du Lịch kiến nghị Chính phủ sớm ban hành Nghị định liên quan đến chính sách thuế đối với hoạt động khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo (ĐMST) và khởi nghiệp...
“Nghị quyết 98 tạo ra công cụ, để tận dụng công cụ này triển khai thực hiện có hiệu quả là cả quá trình. Do đó, TPHCM cần chọn những việc làm trọng tâm, trọng điểm, có điểm nhấn, kiểu mẫu để nhanh nhất có sản phẩm, người dân thụ hưởng và tin tưởng Nghị quyết 98 đi vào cuộc sống. Cụ thể, TP cần cố gắng để từ 2026-2035 có mức tăng trưởng 2 con số. Đó mới là mục tiêu lớn nhất” - ông Lịch bày tỏ.
Trong khi đó, TS. Nguyễn Đức Kiên, nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, nhấn mạnh đến những yếu tố tâm đắc từ NQ98. Đó là TPHCM được chủ động phát hành trái phiếu chính quyền địa phương và được sử dụng HFIC như một công cụ các địa phương khác thực hiện cơ chế đặc thù không có.
Ông Kiên bày tỏ ấn tượng việc TPHCM đã xóa bỏ độ trễ về triển khai chính sách, khi chưa đầy 2 tháng qua TP đã triển khai được rất nhiều việc. “Nói NQ98 là cả nước vì TP, giờ đây là đòi hỏi TPHCM vì cả nước, cùng cả nước. TPHCM cần tiếp tục duy trì vai trò đầu tàu, trong đó toa tàu là các tỉnh bạn” - TS. Nguyễn Đức Kiên nhấn mạnh.
TS. Nguyễn Đức Kiên cho rằng, để triển khai NQ98 cần chọn khâu đột phá. Hiện TPHCM đang chọn bất động sản, tập trung chủ yếu vào hạ tầng giao thông. Nhưng hạ tầng của TP mới tập trung cho đường bộ, chưa nói đến đường sắt, đường thủy, hàng không.
Nói thêm về mục tiêu phát triển hạ tầng của TP, ông Kiên nhấn mạnh một số mục tiêu: (1) phải giảm chi phí logistics mới có thể cạnh tranh được với các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai và Bà Rịa-Vũng Tàu; (2) TPHCM muốn phát triển đô thị phải phát triển bất động sản nhà ở và bất động sản công nghiệp, hiện TPHCM chưa chú trọng đến bất động sản công nghiệp…
Thúc đẩy ĐMST và khởi nghiệp
Bà Lê Ngọc Thùy Trang, Tổng giám đốc Công ty Đầu tư tài chính nhà nước TPHCM (HFIC), cho biết Nghị quyết 98 đã cho HFIC cơ chế rất mới. Đó là vốn điều lệ của HFIC sẽ được bổ sung từ 2 nguồn cổ phần hóa của các DNNN thuộc TP và các khoản lợi nhuận hàng năm sau khi nộp thuế thu nhập DN, và thiết lập các quỹ thì được giữ lại để bổ sung vốn điều lệ cho HFIC.
Theo bà Trang đối với chương trình hỗ trợ lãi suất cho các DN vay ở HFIC sẽ được hỗ trợ lãi suất theo các đối tượng ưu tiên do HĐND TP ban hành. Hiện HFIC đã ban hành kế hoạch triển khai trên cơ sở rà soát các nguồn lực về vốn và các nguồn lực khác để triển khai công việc.
Những nội dung HFIC tập trung là xây dựng kế hoạch nguồn vốn, rà soát cân đối các nguồn lực để đảm bảo quy mô, vốn nhằm đáp ứng đủ năng lực tài trợ cho các dự án đầu tư theo danh mục lĩnh vực ưu tiên phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn TP. Đồng thời, phối hợp với các sở ngành chuẩn bị các nội dung về hỗ trợ lãi suất đối với các dự án đầu tư được HFIC cho vay thuộc lĩnh vực ưu tiên phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn TPHCM.
Nói về cơ chế cho DN trong đó có các DN ĐMST vay vốn kích cầu, bà Trang cho biết NQ98 đã cho phép HĐND TP được bố trí vốn đầu tư công từ ngân sách TP hỗ trợ lãi suất các dự án HFIC cho vay của các lĩnh vực ưu tiên phát triển kinh tế của TP, trong đó lĩnh vực ĐMST được xác định và đối tượng ưu tiên.
Đó là các DN có hoạt động đổi mới công nghệ thiết bị, áp dụng khoa học kỹ thuật mang lại hiệu quả cao, gia tăng năng suất chất lượng sản phẩm, dịch vụ và mở rộng quy mô tạo thêm nhiều việc làm, phát triển thị trường, góp phần thúc đẩy kinh tế TP phát triển ổn định, bền vững.
Bà Trang cũng cho biết, tại kỳ họp chuyên đề tháng 9 này, UBND TPHCM sẽ trình HĐND TPHCM thông qua chính sách hỗ trợ toàn bộ lãi suất đối với các dự án đầu tư, xây dựng mới, cải tạo mở rộng của DN thuộc các lĩnh vực công nghệ cao, chuyển đổi số; DN có các dự án xây dựng cơ sở ươm tạo, nhà xưởng để các cá nhân và tổ chức khởi nghiệp ĐMST thuê; DN khởi nghiệp, ĐMST tốt nghiệp tại vườn ươm... với mức vốn vay tối đa của dự án được ngân sách hỗ trợ lãi suất là 200 tỷ đồng/dự án.
Kết thúc tọa đàm, ông Phan Văn Mãi, Chủ tịch UBND TPHCM, đánh giá buổi tọa đàm có ý nghĩa rất thiết thực, những ý kiến, hiến kế từ tọa đàm rất bổ ích cho lãnh đạo TPHCM trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành thực hiện Nghị quyết 98. Mục tiêu của Nghị quyết 98 chính là đưa TPHCM trở lại quỹ đạo phát triển với tư cách là đầu tàu kinh tế của cả nước, tạo nền tảng để sau năm 2025, TPHCM có sự tăng trưởng cao, GRDP ở 2 con số.
TPHCM đang khẩn trương xây dựng đề án xây dựng nền công vụ hiệu lực, hiệu quả, phục vụ nhân dân, kiến tạo phát triển. Đề án liên quan đến 6 nhóm nội dung quan trọng. Trong đó có công tác tuyển chọn công chức, viên chức, TPHCM phải có cơ chế riêng để thu hút lao động có chuyên môn cao, tâm huyết, mong muốn cống hiến xây dựng và phát triển TPHCM.
Đối với Kết luận 14 của Bộ Chính trị về chủ trương khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo vì lợi ích chung, Chủ tịch Phan Văn Mãi cho biết Thành ủy, UBND TPHCM đã có nhiều kế hoạch triển khai. Việc triển khai còn hơi chậm so với mong muốn nhưng đây là vấn đề khó, cần kỹ lưỡng.
Để TPHCM phát triển, thực hiện NQ98 không chỉ bằng nguồn nhân lực của hệ thống chính trị, tài lực của nguồn ngân sách, cần phải có sự tham gia của người dân, DN. TPHCM đang mở ra các cơ chế để DN phát triển, hướng đến xây dựng những DN dẫn đầu cả nước.
“Việc TPHCM thực hiện Nghị quyết 98 cũng là tạo kinh nghiệm để các địa phương khác thực hiện. Mong các cơ quan Trung ương tiếp tục đồng hành cùng TPHCM, xem việc thực hiện NQ98 là việc chung của quốc gia, góp phần tạo năng lực cạnh tranh của Việt Nam trên trường quốc tế” - ông Mãi mong muốn.
