Hiện nay TPHCM có khoảng 1.440 khu nhà chung cư, trong đó có 474 khu xây dựng trước 1975 và những chung cư đã có từ 2005 trở về trước gần như không có ban quản trị (BQT) chung cư mà cư dân sử dụng hình thức như tổ dân phố để quản lý.
Từ khi Luật nhà ở 2005 ra đời mới quy định các dự án nhà chung cư sau khi đưa vào vận hành phải tổ chức đại hội nhà chung cư và bầu ra BQT. Theo quy định, đối với những chung cư dưới 5 tầng, không có thang máy BQT tự vận hành; nhưng với những khu nhà cao hơn phải có công ty quản lý vận hành chuyên nghiệp.
Với hiện trạng có hơn 140.000 hộ gia đình sống ở các khu nhà chung cư của TPHCM thì làm thế nào để cư dân có được môi trường sống tiện ích, an toàn an ninh, nhiều dịch vụ là điều quan trọng.
Ông Châu cho biết, ở các chung cư lớn phí bảo trì lên đến trên 500 tỷ đồng. Một tòa nhà trên 20 tầng thường phí bảo trì trên 20 tỷ đồng.
Quy định trong 5 năm đầu tiên, người bảo hành là chủ đầu tư nên cư dân chỉ chi phí nhỏ như bảo trì thang máy, bơm nước... Có những tòa nhà chung cư, BQT rất khéo léo và chia số tiền quỹ bảo trì gửi tiết kiệm với nhiều kỳ hạn như 13 tháng trở lên, còn lại gửi tiết kiệm 6 tháng và gửi không kỳ hạn để có thể rút ra chi dùng.
Thí dụ 100 tỷ đồng gửi 13 tháng cũng có lãi hơn 8 tỷ đồng sau một năm. BQT làm có trách nhiệm thì tiền đẻ ra tiền, nhưng đây cũng là miếng mồi gây ra nhiều chuyện. Trước đây không ai muốn làm công việc BQT vì “ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng” nhưng giờ người ta thấy BQT có quyền với quỹ bảo trì và nhiều loại phí, nhiều khoản thu không tên khác, tạo thêm thu nhập khá nhiều... nên trở thành một "nghề" làm BQT.
Nhiều ý kiến tại hội thảo khẳng định, về quyền lợi cư dân thì trước tiên họ có quyền được nhận nhà đảm bảo chất lượng và chủ đầu tư phải thực hiện các cam kết theo quy định và thỏa thuận trong hợp đồng mua bán.
Thứ hai, cư dân có quyền sau 50 ngày được làm thủ tục cấp sổ hồng. Thứ ba, quyền được phục vụ và họ bầu ra BQT để quản lý, vận hành chung cư.
