Và khi đã có vaccine, xuất hiện thuật ngữ mới là du lịch vaccine (vaccine tourism) - các tour du lịch kết hợp tiêm chủng ngừa Covid-19 ở Mỹ, châu Âu và các nước, vùng lãnh thổ được cho là an toàn.
Nắm bắt cơ hội này, một doanh nghiệp Việt đã tung ra chương trình theo hình thức du lịch Free & Easy (miễn phí và dễ dàng), với thời gian hơn 1 tuần, được bảo hiểm du lịch quốc tế và được tiêm vaccine Johnson & Johnson. Không rõ đây có phải là chiêu tiếp thị để tranh thủ quảng bá hình ảnh doanh nghiệp, hay chào mời các dịch vụ du lịch khác. Nhưng ngoài tính khả thi, sản phẩm du lịch vaccine có thể gây bàn cãi về mặt đạo đức và luật pháp. Thật vậy, du lịch vaccine đã nổi lên như xu hướng ở các quốc gia thiếu vaccine, hoặc nơi một số nhóm người hay cộng đồng vẫn bị hạn chế và khó khăn trong tiêm chủng.
Một số nhà quan sát đã đặt câu hỏi, liệu có đạo đức hay không khi thực tế hầu hết quốc gia, bao gồm cả Anh, Ấn Độ và Canada đang tiêm chủng cho công dân của họ theo mục tiêu đã đặt ra, ưu tiên các nhóm dễ bị tổn thương nhất so với các nhóm khác. Chỉ một số quốc gia như Mỹ, Nga, Pháp, Slovakia, Kazakhstan, Ba Lan, Zimbabwe, Iceland... đã áp dụng chính sách tiêm chủng toàn dân ngừa Covid-19. Tuy nhiên, hầu hết quốc gia, ngoại trừ Mỹ, đang phải đối mặt với tình trạng thiếu vaccine. Vì vậy, bằng cách đi đến quốc gia khác để tiêm chủng, rất có thể người nào đó có nhu cầu hơn đã bị từ chối tiêm các mũi vaccine Covid-19. Do đó, đây không phải là hành vi đúng đắn về mặt đạo đức.
Về mặt luật pháp, không có quy định việc đi du lịch nước ngoài để tiêm phòng bằng máy bay là phạm tội. Tuy nhiên, do tình trạng thiếu vaccine trên toàn thế giới, một số quốc gia và các cơ quan quản lý địa phương, đã tạo ra các quy tắc nhất định để đảm bảo người dân địa phương không thiếu vaccine.
Bên cạnh đó, cho đến nay cũng không có thỏa thuận chính thức nào được đưa ra ở các chính phủ các nước, để đảm bảo rằng những người lựa chọn các gói như vậy sẽ nhận được các dịch vụ mà họ đã hứa. Do đó, những ai muốn sử dụng dịch vụ này phải lưu ý đến nguyên tắc “người mua nên cẩn trọng” trước khi quyết định đặt cọc hay trả tiền mua tour.
Tại Mỹ, tiểu bang Florida, nơi được cho đã chứng kiến những người giàu có Canada, Brazil và Venezuela, cũng như những người từ các bang khác, đổ xô đến các trung tâm y tế để được tiêm chủng, vào tháng 1-2021 đã thông qua sắc lệnh bắt buộc những người muốn chích vaccine phải xuất trình bằng chứng cư trú tại địa phương. Chính quyền thậm chí còn đưa ra khuyến cáo chính thức dành cho những người được gọi là “du khách vaccine”.
Theo hãng tin NBC News, Jared Moskowitz, Giám đốc quản lý tình trạng khẩn cấp của Florida, đã tuyên bố du lịch vaccine vẫn chưa được phép và du khách không nên bay đến đây chỉ để tiêm vaccine. Trong khi đó, thành phố New York gần đây đã công bố kế hoạch sử dụng "du lịch vaccine" để tăng lượng du khách đến đây, cung cấp 1 mũi tiêm cho tất cả người bên ngoài không phải là thị dân nhưng vẫn là cư dân của Hiệp chủng quốc Hoa Kỳ. Tại Vương quốc Anh, nơi chỉ có người từ 36 tuổi trở lên mới đủ điều kiện tiêm vaccine, việc tiêm chủng phải thông qua bác sĩ và người muốn tiêm cần xác nhận các chi tiết cá nhân, bao gồm cả địa chỉ của mình.
Quốc gia hiện đang “máu” nhất về du lịch vaccine có lẽ là Thái Lan, đặc biệt những người không muốn chờ chính phủ để được tiêm chủng ngừa Covid-19 đã chọn phương án ra nước ngoài. Theo hãng truyền thông CNA, nhu cầu tiêm chủng ngày càng tăng trong bối cảnh làn sóng bùng phát dịch bệnh mới ở nước này, đã làm phát sinh các gói tour du lịch cho phép khách hàng tham gia xếp hàng tiêm chủng ở nước ngoài, và lựa chọn loại vaccine khác nhau để tự xây dựng khả năng miễn dịch cho mình.
Trả lời phỏng vấn của CNA, ông Rachphol Yamsaeng, Giám đốc điều hành Công ty Du lịch Unithai Trip, nói: “Những người đăng ký chương trình tour này không muốn ngồi ở Thái Lan chờ đợi. Nếu có sự lựa chọn và có đủ khả năng để tiêm phòng, họ sẵn sàng trả tiền thay vì chờ, bởi họ không biết bao lâu mình mới được tiêm chủng”.
Cũng theo CNA, công ty của ông Rachphol gần đây đã bắt đầu quảng cáo các chuyến đi có tổ chức từ Thái Lan đến Mỹ, cung cấp các kỳ nghỉ ở nước ngoài với những lựa chọn linh hoạt. Giá khởi điểm của các tour trọn gói này khoảng 2.300USD/người, gồm hành trình 10 ngày, nơi khách hàng không chỉ được đi du lịch vòng quanh Los Angeles, San Francisco và Las Vegas, còn được tiêm vaccine của Johnson & Johnson. Ông Rachphol cho biết có đến hàng trăm người đã gọi cho ông, nhưng 80% trong số họ không có thị thực nhập cảnh Mỹ.
Đáng lưu ý, Unithai Trip không phải là công ty duy nhất ở Thái Lan cung cấp dịch vụ du lịch tiêm chủng ngừa Covid-19. Theo ông Rachphol, một số khách hàng đang hoàn tất kế hoạch du lịch với công ty của ông, một số khác đã lên đường sang Mỹ từ thượng tuần tháng 5 này. Hầu hết khách hàng của ông là những gia đình đã trả tiền cho các chuyến du lịch riêng.
Giá từ 2.300USD/người cho nhóm 8 người cho đến 3.700USD/người cho nhóm 2 người. Các tour này bao gồm chỗ ở khách sạn tại Mỹ, phương tiện đi lại cá nhân, phí vào cửa các điểm tham quan du lịch và phí dịch vụ liên lạc với đại sứ quán Thái Lan để xin giấy chứng nhận nhập cảnh, những thứ cần thiết khi họ trở lại Thái Lan. Đích thân ông Rachphol sẽ cùng khách hàng bay sang Mỹ để được tiêm vaccine trong tháng 5 này.
Theo các nhà phân tích, lý do khiến du lịch vaccine trở nên rầm rộ tại Thái Lan do việc tiêm chủng tại nước này được ưu tiên theo độ tuổi và tình trạng sức khỏe. Trong khi hàng chục triệu người Thái mong muốn đến lượt tiêm chủng chỉ có chính phủ là nhà nhập khẩu vaccine duy nhất. Để tạo ra khả năng miễn dịch cộng đồng, chính phủ Thái Lan đã đặt mục tiêu tiêm chủng cho ít nhất 50 triệu người trong năm nay, tức khoảng 70% dân số. Tuy nhiên, có những lo ngại của các cư dân rằng mục tiêu này có thể không được triển khai theo kế hoạch đề ra.
