Ổn định thị trường vàng & ngoại tệ

Thị trường vàng và ngoại tệ đã trải qua hơn 1 tuần biến động tăng liên tục. Tuy nhiên, theo ghi nhận của ĐTTC, biến động này chủ yếu do yếu tố đầu cơ, làm giá và hiện NHNN đang vào cuộc theo dõi sát tình hình để giữ ổn định thị trường.

NHNN can thiệp, giá vàng hạ nhiệt

Đầu năm 2013, giá vàng trong nước được giao dịch mua vào, bán ra ở mức 46,1-46,6 triệu đồng/lượng, nhưng sau đó liên tục biến động theo xu hướng giảm. Đến cuối năm 2013, giá vàng đã xuống mức 34,7-34,78 triệu đồng/lượng.

Trong 4 tháng đầu năm 2014, giá vàng trong nước duy trì xu hướng ổn định, dù vẫn tăng giảm theo thế giới nhưng chậm hơn. Song từ đầu tuần trước, giao dịch vàng ở thị trường trong nước có xu hướng tăng nhanh hơn so với giá vàng thị trường quốc tế. Trong 2 ngày đầu tuần này, giá vàng trong nước có lúc đạt đến 37,05-37,4 triệu đồng/lượng.

Theo thống kê của NHNN chi nhánh TPHCM, giá vàng tăng đã đẩy doanh số mua vào, bán ra mỗi ngày của các NHTM và doanh nghiệp (DN) được phép mua bán vàng tại TPHCM hồi tuần trước đạt khoảng 10.000 lượng, cao hơn so với các tuần trước đó nhưng không có đột biến.

Trong đó Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn giao dịch khoảng 2.000-3.000 lượng/ngày, còn tại các NHTM doanh số bán ra vài trăm lượng/ngày, nhưng giao dịch không diễn ra sôi động như những năm trước. Dù vậy, trước những biến động của thị trường vàng, tối ngày 20-5, NHNN đã tiếp tục phát đi thông điệp về ổn định thị trường tiền tệ lần thứ hai.

Theo đó, ông Nguyễn Quang Huy, Vụ trưởng Vụ Quản lý Ngoại hối, cho rằng qua theo dõi, nắm bắt thị trường trong và ngoài nước cho thấy biến động giá vàng không có những nguyên nhân tác động từ các yếu tố kinh tế, mà chủ yếu do yếu tố tâm lý đầu cơ, làm giá.

NHNN theo dõi sát tình hình thị trường vàng, đã chuẩn bị sẵn sàng và sẽ áp dụng ngay các biện pháp bình ổn thị trường vàng trong trường hợp cần thiết. Thông điệp này đã kéo giá vàng trong nước sáng 21-5 giảm xuống mức 36,5-36,65 triệu đồng/lượng.

Tăng do kích cầu ảo

Nói về nguyên nhân gây tăng giá vàng hơn tuần qua, ông Trần Thanh Hải, Tổng giám đốc CTCP Đầu tư và Kinh doanh vàng Việt Nam (VGB), nhận định giá vàng tăng thứ nhất là do yếu tố tâm lý. Bởi vì giá vàng thế giới đang trong xu thế giảm do các chỉ số kinh tế của Hoa Kỳ tốt và khả năng Fed nâng lãi suất đồng USD lên.

Còn trong nước, người dân với thông tin còn ít, không đầy đủ nên đổ xô vào mua vàng. Đương nhiên hiện nay mua vàng không phải xếp hàng như trước vì xếp hàng chủ yếu là mua lẻ. Thời điểm này, người mua vàng phải có ít nhất vài trăm triệu đồng để mua vàng lượng và họ sẽ mua theo kênh riêng, tạo áp lực cho các công ty kinh doanh vàng trong điều kiện NHNN không đấu thầu vàng nên giá phải tăng.

Theo ông Hải, một số ý kiến cho rằng xuất hiện hiện tượng đầu cơ cũng không hẳn đúng, vì nguyên tắc thị trường vàng hiện chỉ có một chiều cung. Nếu một DN tư nhân được phép kinh doanh vàng miếng đang có 1.000 lượng, khi có người đến hỏi mua 100 lượng, về nguyên tắc DN đó sẽ hỏi DN khác xem có mua được 100 lượng hay không mới quyết định.

Nếu như hỏi mà các DN khác không bán thì buộc lòng DN đó phải nâng giá lên để tạo khoảng cách an toàn cho họ. Khi một tiệm vàng nâng giá lên và hỏi mua từ tiệm vàng khác tạo phản ứng dây chuyền, từ cầu 100 lượng nếu hỏi qua 3 nơi sẽ thành cầu 300 lượng và khi cầu 300 lượng vàng không có nguồn cung (vì hiện nay dân không bán vàng mà chỉ mua thêm, NHNN không cung vàng ra) cũng là một trong những nguyên nhân làm giá vàng tăng.

Thứ hai, khi thị trường vàng trầm lắng từ cuối năm ngoái đến nay, nhiều nhà đầu tư chuyển sang mở tài khoản mới vài trăm triệu đồng để giao dịch chứng khoán rất nhiều, sự hưng phấn cũng tăng lên vì chỉ số VN Index từ ngày 1-1-2014 cho đến khoảng trước ngày 8-5 theo đà đi lên, có khả năng hướng đến 700 điểm. Nhưng từ ngày 8-5 chỉ số VN Index quay đầu ngược lại, nên dòng tiền đã chuyển đi chuyển lại.

Giữa một nền kinh tế thị trường sắp sửa gia nhập TPP, việc dịch chuyển vốn ngắn hạn giữa thị trường chứng khoán sang thị trường tiền tệ, vàng và ngoại tệ là hết sức bình thường. Hơn nữa, trong điều kiện kinh tế vĩ mô Việt Nam chưa ổn định vững chắc, dòng vốn ngắn hạn dịch chuyển cũng không có gì bất thường.

Thứ ba, theo thống kê không chính thức, dư nợ cho vay vàng ước tính còn khoảng 10 tấn, có thể nói đây cũng là một áp lực bởi khi giá vàng tăng sẽ có hiện tượng thu gom để trả nợ. Và khi cầu tăng giá sẽ tiếp tục tăng. Bằng chứng là sau khi NHNN phát đi thông điệp ổn định thị trường đã làm cho giá vàng sáng 21-5 giảm 300.000 đồng/lượng. Điều này cho thấy, đây là một “cuộc chiến” truyền thông, “cuộc chiến” thông tin.

Điều hành tỷ giá linh hoạt

Cùng những biến động của thị trường vàng, tỷ giá cũng đã được “hâm nóng” trong những ngày gần đây. Trong đó, các NHTM không ngừng đẩy giá USD tăng lên từng ngày. Ngày 21-5, Vietcombank và một số NHTM vẫn tiếp tục tăng nhẹ giá USD với mức niêm yết 21.120-21.180 đồng/USD, trên thị trường tự do tỷ giá cũng tăng mạnh, đạt 21.300-21.360 đồng/USD.

Nhưng theo một chuyên gia kinh tế, NHNN đã tuyên bố tiếp tục điều hành tỷ giá theo hướng ổn định, linh hoạt và dự báo tỷ giá nếu có điều chỉnh sẽ không quá 2% cho cả năm. Song do thị trường diễn biến tốt, nên mới đây NHNN khẳng định thêm nếu có điều chỉnh sẽ chỉ ở mức 1%. Gần đây, một số ý kiến yêu cầu nên điều chỉnh tỷ giá là không phù hợp, vì thời gian qua tỷ giá ổn định và xuất khẩu của Việt Nam vẫn tăng trưởng khá tốt.

Những ngày qua, tỷ giá trong NH tăng do nhu cầu tăng nhẹ, cộng với sự lo ngại của người dân nên có thể NH đẩy giá lên để tăng nguồn thu, nếu NH đẩy lên trong biên độ cho phép NHNN sẽ không can thiệp.

Thị trường mua bán vàng tại TPHCM ngày 21-5-2014 vẫn bình thường. Ảnh: LONG THANH

Về phía NHNN, bà Nguyễn Thị Hồng, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, khẳng định hiện thị trường tiền tệ và hoạt động NH vẫn diễn ra bình thường và thông suốt. Cụ thể: (1) Huy động vốn của hệ thống các TCTD đến ngày 16-5 vẫn tăng 0,55% so với cuối tháng 4 và tăng 3,96% so với cuối năm 2013; (2) mặt bằng lãi suất huy động ổn định, lãi suất cho vay tiếp tục có xu hướng giảm nhẹ, lãi suất liên NH trong tầm kiểm soát của NHNN, thị trường liên NH hoạt động thông suốt; (3) trên thị trường ngoại tệ, tỷ giá liên NH có một số thời điểm tăng nhưng vẫn thấp xa so với mức tỷ giá trần quy định của NHNN, tỷ giá trên thị trường tự do tăng chủ yếu do yếu tố tâm lý và không loại trừ yếu tố đầu cơ, tung tin, làm giá để trục lợi.

Cân đối cung cầu ngoại tệ vẫn đảm bảo, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của DN và người dân đều được đáp ứng đầy đủ và kịp thời, thông suốt; (4) các TCTD đảm bảo dự trữ bắt buộc theo quy định của NHNN, dự phòng khả năng chi trả rất tốt, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu thanh toán cho DN và người dân, an toàn hoạt động của hệ thống các TCTD được đảm bảo. NHNN đang theo dõi sát diễn biến thị trường tiền tệ, ngoại hối để phản ứng linh hoạt, sẵn sàng thực hiện mọi biện pháp để ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối và vàng.

Để đảm bảo sự ổn định, NHNN sẵn sàng hỗ trợ thanh khoản kịp thời cho hệ thống, sẵn sàng bán ngoại tệ để can thiệp ổn định tỷ giá trong biên độ đề ra từ đầu năm, sẵn sàng thực hiện các biện pháp, công cụ chính sách tiền tệ khác để hỗ trợ ổn định tỷ giá.